تک فارس
حسین (ع) چراغ هدایت و کشتی نجات است
محصولات معتبر
محصولات معتبر

متن نامه های امام زمان (عج) به شیخ مفید

شیخ مفید از چهره‏هاى بسیار درخشان شیعه در جهان اسلام است. ابن ندیم در فن دوم از مقاله پنجم الفهرست‏ که درباره متکلمان شیعه بحث مى ‏کند، از او به عنوان ابن المعلم یاد کرده و

image متن نامه های امام زمان (عج) به شیخ مفید

شیخ مفید از شاگردان ابن ابى عقیل است.

شیخ مفید بیشتر شب را بیدار بود و به مطالعه و عبادت سپری می کرد

ابو یعلى جعفرى که داماد مفید بوده است، مى‏گوید

تکفارس آی آر

شیخ مفید شب ها مختصرى مى‏ خوابید و بقیه شب را به نماز یا مطالعه یا تدریس یا تلاوت قرآن مجید مى‏گذرانید

نظر بزرگان‏ درباره شیخ مفید

شیخ مفید از دیدگاه دانشمندان شیعه و سنى داراى جایگاه رفیعی است که به کلماتى از بزرگان اشاره مى‏کنیم

نجاشى، شاگرد نامدار و مورد اعتماد شیخ مفید درباره او مى گوید

محمد بن محمد بن نعمان … شیخ و استاد ما است- که رضوان خدا بر او باد- فضل او در فقه و حدیث و ثقه بودن او مشهورتر از آن است که وصف شود. او تالیفات متعددى دارد.

www.takfars.ir

شیخ طوسى، شاگرد ارزنده مکتب او، درباره استاد خود شیخ مفید درفهرست‏ مى‏نویسد

محمد بن محمد بن نعمان، معروف به ابن المعلم، از متکلمان امامیه است. در عصر خویش ریاست و مرجعیت شیعه به او منتهى شد. در فقه و کلام بر هر کس دیگر مقدم بود. حافظه خوب و ذهنى دقیق داشت و در پاسخ به سؤالات، حاضر جواب بود. او بیش از ۲۰۰ جلد کتاب کوچک و بزرگ دارد.

ابن حجر عسقلانى از علمای اهل سنت درباره شیخ مفید مى‏گوید: او بسیار عابد و زاهد و اهل خشوع و تهجد بود و مداومت بر علم و دانش داشت. جماعت بسیارى از محضر او بهره بردند. او بر تمام شیعیان حق دارد. پدرش درواسط زندگى مى کرد و به آموزگارى مى‏پرداخت و در عکبرى کشته شد. گفته مى‏شود که عضد الدوله به ملاقات او مى‏شتافت و هنگام مریضى به عیادت او مى‏رفت.

عماد حنبلى، یکى دیگر از دانشمندان اهل سنت درباره او مى‏گوید

او بزرگى از بزرگان امامیه و رئیس بخش فقه و کلام و مباحثه بود. او با پیروان هر عقیده به مباحثه و مناظره مى‏پرداخت. موقعیت شایان توجهى در تشکیلات دولت آل بویه داشت. او صدقه فراوان مى‏ داد. بسیار اهل خشوع و تهجد و اهل نماز و روزه و خوش ‏لباس بود.

او مورد زیارت و ملاقات عضد الدوله قرار مى‏گرفت. نزدیک ۷۶ سال عمر کرد و بیش از ۲۰۰ جلد تالیف دارد. تشییع جنازه او شهرت دارد. در تشییع او بیش از ۸۰ هزار نفر از شیعیان شرکت جستند و درگذشت او در ماه رمضان بود. رحمت خدا بر او باد….

جهان اسلام در عصر شیخ مفید

از رحلت رسول الله صلى الله علیه و آله حدود ۳۰۰ سال مى گذشت. در این مدت امامان و شیعیان تحت فشار بنى امیه و در خفقان خشن بنى عباس بسر مى بردند. شکنجه هاى روحى و جسمى و اذیت و آزار خلفا و حکمرانان همچنان ادامه داشت تا اینکه در اواسط قرن چهارم هجرى محدودیت، شیعیان به مقدار قابل ملاحظه اى کاهش یافت.

خلفاى فاطمى – که شیعه اسماعیلى بودند – در مصر دولت نیرومندى تشکیل این دولت ابهت و جلال دربار بغداد کاسته شد و از طرفى سیف الدوله حمدانى و امراى آن خاندان در شام حکومت مى کردند که آنها نیز افتخار شیعى بودن را داشتند.

در کنار این دو غوریان، صفاریان و طاهریان و از همه مهمتر دولت آل بویه که از شیعیان مخلص و فرزانه اهل بیت علیهم السلام بودند در قسمت هایى از ایران و عراق قدرت یافتند.

تک فارس

دو سال پیش از ولادت شیخ مفید، احمد معزالدوله – در سال ۳۳۴ – با ورود خود به بغداد و تاسیس شاخه اى از حکومت آل بویه در این شهر صفحه نوینى در تاریخ بغداد گشود. فرصتى فراهم شد و شیعیان در پناه آل بویه از آزادى موجود بهره برده و عقاید خویش را نشر دادند.

سال ۳۵۲ اولین عزادارى علنى شیعیان در عاشورا بر پا شد و در پى آن جشن عید غدیر روحى تازه در کالبد شیفتگان شیعى دمید.

عزالدوله در سال ۳۶۷ هجرى به امارت رسید و در سال ۳۶۷ با ریاست عضدالدوله، بغداد رونقى تازه یافت و شور و نشاط علمى قابل توجهى به دست آورد.

شیخ مفید در این عصر مى زیست و با توجه به اوضاع، از مقام و منزلتى بسیار برخوردار بود. به طورى که عضدالدوله به هنگام بیمارى شیخ به دیدار او رفت و از وى عیادت کرد. شفاعت مفید در حق دیگران پذیرفته مى شد و رهنمودهایش مورد قبول قرار مى گرفت و این در حالى بود که ۳۶ ساله بود.

نامه های امام زمان (عج) به شیخ مفید

دفتر زندگى شیخ مفید، صفحات نورانی دارد که در آنها، نامه های مبارک امام زمان حضرت بقیه الله الاعظم عجل الله فرجه به چشم مى خورد.

دانشمند بزرگوار، احمد بن علی طبرسی در اواخر کتاب احتجاج برخی از توقیع های (نامه) حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف را که به شیخ مفید صادر کرده، آورده است.

در این نامه ها حضرت حجت (عج) شیخ مفید را مشمول عنایات خاص و الطاف مخصوص خود قرار داده است. به عنوان نمونه امام زمانعلیه السلام در خطاب هایش به شیخ مفید چنین مى‏فرماید

للاخ السدید و الولی الرشید الشیخ المفید؛ به برادر با ایمان و دوست رشید، شیخ مفید ….

ترجمه برخی از فراز های این نامه چنین است

T A K F A R S

این نامه‏اى است به برادر با ایمان و دوست رشید، شیخ مفید أبو عبد اللَّه محمّد بن محمّد بن نعمان که از جمله پیمان هایى است که به ودیعت نهاده شده و از بندگان خدا اخذ گردیده است.

بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم، سلام بر تو اى دوست مخلص در دین که در اعتقاد به ما با علم و یقین امتیاز دارى.

ما شکر وجود تو را به پیشگاه خداوندى که جز او خدائى نیست برده و از ذات بى ‏ زوالش مسألت مى ‏نمائیم که رحمت پیاپى خود را بر آقا و مولى و پیغمبر ما محمّد و اولاد طاهرین او فرو فرستد، و به تو- که پروردگار توفیقات را براى‏ یارى حقّ مستدام بدارد و پاداش تو را با سخنانى که از جانب ما مى‏ گوئى با صداقت افزون گرداند – اعلام مى ‏دارم که: به ما اجازه داده شده که تو را به شرافت مکاتبه مفتخر سازیم و موظّف بداریم که آنچه به تو مى ‏ نویسیم به دوستان ما که نزد تو هستند برسانى….

هر چند ما در جایى منزل کرده‏ ایم، که از محلّ سکونت ستمگران دور است و این هم به علّتى است که خداوند صلاح ما و شیعیان با ایمان ما را تا زمانى که دولت دنیا از آن فاسقان است در این دیده است، ولى در عین حال از اخبار و اوضاع شما کاملا آگاهیم و چیزى از آن بر ما پوشیده نمى‏ ماند.

ما از لغزش هایى که از برخى شیعیان سر مى ‏ زند از وقتى که بسیارى از آنان میل به‏ بعضى از کارهاى ناشایسته ‏اى نموده ‏اند که نیکان گذشته از آنان احتراز مى ‏نمودند و پیمانى که از آنان براى توجّه به خداوند و دورى از زشتى ‏ها گرفته شده و آن را پشت سر انداخته ‏اند اطّلاع داریم، گویا آنان نمى ‏دانند که ما در رعایت حال شما کوتاهى نمى‏ کنیم و یاد شما را از خاطر نبرده ‏ ایم، و اگر جز این بود از هر سو گرفتارى به شما رو مى ‏آورد و دشمنانتان، شما را از میان مى ‏بردند، تقوا پیشه سازید و به ما اعتماد کنید و چاره این فتنه و امتحان را که به شما رو آورده است از ما بخواهید ….

در نامه ای دیگر آمده است: این نامه‏ اى است از ما به تو؛ اى برادر و اى ولىّ، و اى مخلص در محبّت ما، و اى پاک و یاور وفادار …

در تاریخ پنجشنبه بیست و سوم ذو الحجّه سال چهار صد و دوازده نامه دیگری از امام زمان به او رسید: بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم، سلام خدا بر تو باد. اى یارى‏کننده حقّ، اى خواننده به سوى او با کلمه صدق و راستى … ‏

فتوای نادرست شیخ مفید و اصلاح آن توسط امام زمان(عج)

شیخ مفید سوالی را به طور غیر عمد و به اشتباه جواب داد ولی حضرت ولى عصر (عج ) با پیغامى آن را اصلاح فرمود. پس از مدتى که مرحوم مفید آگاه شد و در پى آن از دادن فتوا منصرف شد، آن حضرت طى نامه اى خطاب به شیخ فرمود: بر شماست که فتوا بدهید و بر ماست که شما را استوار کرده و نگذاریم در خطا بیفتید.

رویای عجیب شیخ مفید درباره درس گفتن به امام حسنعلیه السلام و امام حسینعلیه السلام

تک فارس www.takfars.ir

شبی شیخ مفید در خواب دید که در مسجد کرخ از مساجد بغداد نشسته است و فاطمه زهرا سلام الله علیها دست امام حسینعلیه السلام و امام حسینعلیه السلام را گرفته بود و به نزد شیخ مفید آمد و فرمود: یا شیخ. علّمهما الفقه یعنی ای شیخ به این دو، فقه تعلیم بده.

شیخ از خواب بیدار شده و در حیرت افتاد که این چه خوابی بود و من کی هستم که به دو امام فقه تعلیم دهم؟ از سوی دیگر خواب دیدن امامان معصومعلیه السلام خواب شیطانی نیست.

وقتی صبح شد، شیخ به مسجدی که در خواب دیده بود رفت و در آنجا نشست؛ ناگهان دید که زنی جلیل و محترم که دست دو پسر را در دست دارد وارد مسجد شد. وی به نزد شیخ آمد و گفت: یا شیخ علمهما الفقه. شیخ تعبیر خواب را فهمید و به تعلیم و تربیت آنان همت گماشت و بسیار به آن دو بزرگوار احترام می‏نمود.

آن دو پسر، سید رضی (کسی که بعدا نهج البلاغه را گردآوری کرد) و سید مرتضی معروف به علم الهدی بودند.

پاسخ امام علی علیه السلام به شیخ مفید

در مساله اى فقهى بین شیخ مفید و شاگردش سید مرتضى اختلاف نظر شد و با بحث و ارائه دلیل مشکل حل نشد.

هر دو راضى به قضاوت امام امیرالمومنین على علیه السلام شدند. مساله را بر کاغذى نوشته و بالاى ضریح مقدس حضرت گذاشتند. صبح روز بعد که کاغذ را برداشتند دستخطى مزین به چنین نوشته اى دیدند که: انت شیخى و معتمدى و الحق مع ولدى علم الهدى (اى شیخ) تو مورد اطمینان من هستى و حق با فرزندم علم الهدى است.

مناظره شیخ مفید با خلیفه دوم عمر بن خطاب

در قرآن کریم آمده است: الاّ تَنْصُروُهُ فَقَدْ نَصَرهُ اللهُ اِذْ اَخْرَجَهُ الَّذینَ کَفَروُا ثانِیَ اثْنَیْنِ اْذْ هُما فی الْغارِ اِذْ یَقُولُ لِصاحِبِهِ لاتَحْزَنْ اِنَّ اللهَ مَعَنا فَاَنْزَلَ اللهُ سَکِینَتَهُ عَلَیْهِ وَ اَیَّدَهُ بِجُنُود لَمْ تَرَوْها …

اگر پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ را یاری نکنید، خداوند او را یاری خواهد کرد (همانگونه که در سخت ترین ساعات، او را تنها نگذارد) آن هنگام که (در جریان هجرت) کافران او را (از مکه) بیرون کردند، در حالی که دومین نفر بود (و یک نفر همراه او بیش نبود) در آن هنگام که آن دو، در غار بودند، و او به همراه خود می گفت: غم مخور، خدا با ما است، در این موقع خداوند آرامش خود را بر او(پیامبر) فرستاد، و با لشگرهایی که آن ها را نمی دیدند او را تقویت نمود…. (توبه/ ۴۰)

تکفارس

علمای اهل تسنّن، این آیه را از دلائل معروف فضائل ابوبکر می دانند، و ابوبکر را به عنوان یار غار خوانده، و برای تأیید خلافت او به آن تکیه می نمایند.

طبرسی در کتاب احتجاج نقل می کند که شیخ مفید (ره) گفت: شبی در خواب دیدم به راهی می روم، ناگاه چشمم به جمعیّتی افتاد که به دور مردی حلقه زده بودند، و آن مرد برای آن ها موعظه می گفت، پرسیدم آن مرد کیست؟ گفتند: عمربن خطّاب است.

نزدش رفتم و سخنانش را قطع کرده و گفتم: ای شیخ بگو دلیل بر برتری ابوبکر، در آیه غار (ثانی اثنین اذهما فی الغار …) چیست؟

عمر گفت: شش نکته در این آیه وجود دارد که بیانگر فضیلت ابوبکر است.

آنگاه آن شش نکته را چنین برشمرد

خداوند در قرآن (آیه ۴۰/ توبه) از پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ یاد کرده، و ابوبکر را دومین نفر قرار داده است (ثانِیَ اثْنَیْن).

خداوند در آیه فوق، آن دو (پیامبر و ابوبکر) را در کنار هم، در یک مکان یاد کرده ، و این بیانگر پیوند آن دو است (اِذْ هُما فِی الْغارِ).

خداوند در آیه مذکور، ابوبکر را به عنوان صاحب (رفیق) پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ یاد نموده تا آنها را هم رتبه کرده باشد. (اِذْ یقول لِصاحِبِهِ)

خداوند از مهربانی پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ به ابوبکر خبر داده، آنجا که طبق آیه مذکور، پیامبر به ابوبکر می گوید وَ لا تَحْزَنْ؛ اندوه مخور.

پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ به ابوبکر خبر داده که خداوند یاور هر دوی ما به طور مساوی، و مدافع ما است (اِنَّ اللهَ مَعَنا).

takfars.ir

خداوند در این آیه از نازل شدن سکینه و آرامش به ابوبکر خبر داده است، زیرا پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ همیشه دارای آرامش بود و نیازی به فرود آمدن آرامش نداشت (فَاَنْزَلَ اللهُ سَکِینَتَهُ عَلَیْهِ).

این شش نکته از آیه مذکور، بیانگر برتری ابوبکر است، که برای تو و دیگران قدرت بر ردّ آن نیست.

شیخ مفید(ره) می گوید: من به عمر گفتم: به راستی حقّ رفاقت با ابوبکر را ادا کردی، ولی من به یاری خدا به همه آن شش نکته پاسخ می دهم، مانند باد تندی که در روز طوفانی، خاکستری را می پراکند، و آن این است

دومین نفر قرار دادن ابوبکر دلیل فضیلت او نیست. گزارشی از تعداد است. زیرا مؤمن با مؤمن، و همچنین مؤمن با کافر، در یک جا قرار می گیرند، وقتی که انسان بخواهد یکی از آن ها را ذکر کند می گوید دوّمین آن دو (ثانی اثنین).

ذکر پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ و ابوبکر در کنار هم، نیز دلالتی بر فضیلت ابوبکر ندارد، زیرا ـ چنان که در دلیل نخست گفتیم ـ در یک جا جمع شدن، دلیل بر خوبی نیست، چه بسا مؤمن و کافر در یک جا جمع می شوند، چنانکه در مسجد پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ که شرافتش از غار بیشتر است، مؤمن و منافق و … می آمدند و در آنجا کنار هم اجتماع می کردند، از این رو در قرآن می خوانیم

فَمالِ الَّذِینَّ کَفَروُا قِبَلَکَ مُهْطِعِینَ ـ عَنِ الْیَمِینِ وَ عَنِ الشِّمالِ عِزِینَ؛ این کافران را چه می شود که با سرعت نزد تو می آیند، از راست و چپ، گروه گروه. (معارج/۳۶ و ۳۷)

و هم چنین در کشتی نوح علیه‎السلام، هم پیغمبر بود و هم شیطان و حیوانات، پس اجتماع در یک مکان، دلیل فضیلت نیست.

اما در مورد مصاحبت، این نیز دلیل فضیلت نیست، زیرا مصاحب به معنی همراه است، و چه بسا کافر با مؤمنی همراه باشد، چنانکه خداوند در قرآن کریم می فرماید

قالَ لَهُ صاحِبُهُ وَ هُوَ یُحاوِرُهُ اَکَفَرْتَ بِالَّذِی خَلَقَکَ مِنْ تُرابٍ …: همراه (با ایمان) او که با او به گفتگو پرداخته بود، گفت: آیا به خدائی که تو را از خاک آفریده کافر شدی؟ (کهف ـ ۳۷)

اما این که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: لاتَحْزَنْ؛ (محزون مباش) این دلیل خطای ابوبکر است نه دلیل فضیلت او، زیرا حزن ابوبکر، یا اطاعت بود یا گناه؛ اگر اطاعت بود، پیامبر صلی الله علیه و آله از طاعت، نهی نمی کرد، بلکه به آن دعوت می کرد، و اگر گناه بوده نهی از آن درست باشد و آیات و دلیلی نیامده که ابوبکر امتثال کرده باشد و از اندوه خوری کناره کرده باشد.

تک فارس آی آر

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: اِنَّ الله مَعَنا؛ (خدا با ماست) دلیل آن نیست که منظور هر دو باشند، بلکه پیامبر به او اعلام کرده که خدا همراه من است، منظور شخص پیامبر به تنهایی است، و پیامبر از خودش تعبیر به جمع کرده است، چنانکه خداوند در قرآن از خود با لفظ جمع یاد کرده و می فرماید

اِنّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ اِنّا لَهُ لَحافِظُونَ؛ ما ذکر(قرآن) را فرو فرستادیم، و ما قطعاً آن را نگهبانیم. (حجر/ ۹)

و گفته اند ابوبکر گفته: ای رسول خدا اندوه من برای برادرت علی بن ابی طالب است که چه بلایی سرش می آید (همان شب، علی در بستر پیامبر خوابیده بود که نقطه هجوم مشرکان برای قتل پیامبر بود) و پیغمبر فرمود: خدا با ما است، یعنی با من و برادرم علی بن ابی طالب

اما این که گفتی سکینه و آرامش بر ابوبکر نازل شده، این خلاف قرآن است، زیرا سکینه بر آن کس نازل شد که طبق قسمت آخر آیه، لشکر نامرئی خدا به یاری او شتافت، که پیامبر اکرم باشد.

اگر بر ابوبکر سکینه فرود آمده باید موید به لشکریان نامرئی خدا شده باشد و اگر بخواهی بگویی هر دو (سکینه و یاری لشکر نامرئی) برای ابوبکر بود، باید پیامبر صلّی الله علیه و آله را در این جا از نبوّت خارج سازی.

بنابراین اگر به این جمله (آیه غار) برای رفیقت استدلال نکنی بهتر است.

شیخ مفید گفت: عمر دیگر نتوانست، پاسخ مرا بدهد، و مردم از دورش پراکنده شدند، و من از خواب بیدار شدم.

استادان شیخ مفید

برخی از استادان شیخ مفید عبارتند از

ابن قولویه قمى ۲- شیخ صدوق ۳- ابن ولید قمى ۴- ابو غالب زرارى ۵- ابن جنید اسکافى ۶- ابو على صولى بصرى ۷- ابو عبد الله صفوانى‏

TakFars

شاگردان شیخ مفید

برخی از شاگردانش عبارتند از: ‏

سید مرتضى علم الهدى ۲- سید رضى ۳- شیخ طوسى ۴- نجاشى ۵- ابو الفتح کراجکى ۶- ابو یعلى جعفر بن سالار

تالیفات‏ شیخ مفید

شیخ مفید، بالغ بر ۲۰۰ عنوان کتاب تألیف نموده است، از جمله

المقنعه ۲- الفرائض الشرعیه ۳- أحکام النساء ۴- الکلام فی دلائل القرآن ۵- وجوه إعجاز القرآن ۶- النصره فی فضل القرآن ۷- أوائل المقالات ۸- نقض فضیله المعتزله ۹- الإفصاح ۱۰- الإیضاح‏ و …

وفات ‏

شیخ مفید در سال ۴۱۳ هجرى، در بغداد و پس از ۷۵ سال تلاش و خدمت ارزنده درگذشت و مورد تجلیل فراوان مردم و قدردانى علما و فضلا قرار گرفت.

شیخ طوسى، که خود در تشییع جنازه او حضور داشته است، مى‏گوید: روز وفات او از کثرت دوست و دشمن براى اداى نماز و گریستن بر او، همانند و نظیر نداشته است. هشتاد هزار تن از شیعیان او را تشییع کردند و سید مرتضى علم الهدى بر او نماز گزارد و در حرم مطهر امام جواد علیه السلام، پایین پاى آن حضرت، نزدیک قبر استادش ابن قولویه، مدفون شد.

سید مرتضى که سالیانى از علم و دانش شیخ مفید خوشه چینى کرده بود زبان سوگ گشود و قصیده اى با این مطلع سرود

تک فارس

من على هذه الدیار اقاما / اوضفا ملبس علیه و داما

در این دیار چه کسى ساکن شده است، جامه جاودانگى پوشیده و همیشه باقى مانده است.

در گذشت شیخ مفید، مصیبت بزرگ برای آل پیامبر

سرسلسله داغداران و سوگواران این ماتم عظمى، قلب حضرت بقیه الله عجل الله فرجه بود. از غیب، بر قبر شیخ مفید نوشته شد

لا صوت الناعی بفقدک انه / یوم على آل الرسول عظیم‏

ان کنت قد غیبت فی جدث الثرى‏ / فالعدل و التوحید فیک مقیم‏

و القائم المهدیّ یفرح کلما / تلیت علیک من الدروس علوم‏

صداى آنکه خبر مرگ تو را اطلاع داد به گوش نرسد که مردن تو روزى است که بر آل رسول مصیبت بزرگى است.

اگر در زیر خاک پنهان شده اى حقیقت عدل و توحید و خداپرستى در تو اقامت گزیده است.

قائم مهدى علیه السلام خوشحال مى شد هرگاه تو از انواع علوم تدریس مى کردى.

www.takfars.ir

محصولات معتبر
محصولات معتبر