فهرست وقایع و رویدادهای تاریخی مهم ۳ اسفند
۵۶۰م:یگانهای مرزبانی ایران مستقر در حاشیه سیردریا (رود سیحون) در یک جنگ یک روزه که ۲۲ فوریه سال ۵۶۰ میلادی روی داد قوم «آوار» را که در استپ های میان «آلتایی» و «تی ان شان» بسر می بردند و قصد مهاجرت به منطقه «فرارود» ایران را داشتند شکست دادند و مسیر آنان را به سوی اروپا (روسیه امروز و بالکان) منحرف ساختند. این یگانهای معروف به مرزبان، یک ارتش کامل و یکی از چهار ارتش ایران بودند. دسته ای از آوارها سال بعد تلاش کردند تا از دربند قفقاز (حاشیه غربی دریای مازندران) بگذرند و از این ناحیه وارد ایران شوند که در اینجا هم از سپاهیان وطن به فرماندهی «اسپهبد گیو» شکست خوردند و متواری اروپا شدند که دهها سال این قاره مورد تاخت و تاز آنان قرارداشت تا سر انجام «شارلمانی» آنان را سرکوب کرد، اسکان داد و تعرّض دیگری از آنان مشاهده نشد. شکست هایی که ایرانیان به آوارها وارد ساختند، گفتنش به زبان آسان است. این قوم خویشاوند مغولان قبلا امپراتوری چین را با حملات خود خسته و فرسوده کرده بود، در حرکت به سوی غرب هپتالیت ها را شکست داده بود و بعدا اسلاوها را مطیع ساخته بود و در بالکان یک امپراتوری موقت تشکیل داده و از امپراتوری روم شرقی باج می گرفت. گمان نمی رود آنطور که گفته شده است؛ برخی از داغستانی های روسیه از اعقاب آن آوارها باشند. چینی ها آوارها را « ژوان ـ ژوان» می خواندند. زبان آوارها شباهت زیاد به زبان هونها داشت. آوارها سرکرده کل خود را «خاقان» خطاب می کردند.
۱۸۲۸م:پس از چند روز مذاکره، با میانجگیری انگلستان! ــ رقیب استعماری روسیه در فلات ایران ــ ۲۲ فوریه ۱۸۲۸ در روستای ترکمن چای قرارداد ترک مخاصمه ایران و روسیه به امضاء رسید که بر پایه آن، وطن ما قسمتهای دیگری از قلمرو خود (بخشهای اصلی) را از دست داد و رود ارس مرز ایران و روسیه تعیین شد.
طبق این قرارداد که مورخان ایرانی بر آن صفت «ننگین» را اضافه کرده اند، نخجوان و ایروان را هم از ایران جدا کردند. ارتش ایران با همه ضعف آموزش و تجهیزات از ایروان جانانه دفاع کرده بود. از زمان تاسیس کشور ایران تا آن روز، قفقاز جنوبی (اران) گوشه ای از خاک اصلی ایران بود.
جنگ دوم ایران و روسیه از سال ۱۸۲۵ آغاز شده و سه سال طول کشیده بود. نخستین جنگ ایران و روسیه با قرار گلستان در ۱۸۱۳ پایان یافته بود. این دو جنگ ضعف نظامی ــ اداری، نا آگاهی رجال وقت و مدیران کشور از دیپلماسی اروپایی، بی خبری از تحولات جهان و رویدادهای روز و ناتوان بودن از تحلیل آنها و نیز ضعف روانشناسی، بی خیالی و خودخواهی و داشتن مشغله وقتگیر و فرصت سوز از جمله بسر بردن در حرمسراها و دشمنی کردن و رقابت شخصی با یکدیگر را آشگار ساخت و تهران را به میدان رقابت اروپائیان مبدل کرد.
همه تلاش انگلستان این بود که روسها در ایران نفودی بیش از خودشان به دست نیاورند و افغانستان، حائل میان متصرفات دو قدرت (انگلستان و روسیه) باشد.
تکفارس آی آر
قراردادهای گلستان و ترکمن چای و قرارداد تخلیه هرات نتیجه سوء حکومت ۱۳۱ ساله قاجارها بر ایران بشمار می رود. هراتی ها و تاجیکها پس از سقوط دولت ساسانیان به خود عنوان پارسی بان (پارسی وان) داده و به پاسداری از زبان فارسی و فرهنگ و تمدن ایرانی پرداخته بودند. دهم فوریه ۲۰۰۸ بی بی سی از خود هارون نجفی زاده از مزار شریف گزارشی مفصل تحت عنوان «مجازات برای بکارگیری زبان فارسی (در افغانستان)» منتشر کرده بود که نشان می داد مقامات دولت کابل چند خبرنویس و مسئول خبر در منطقه بلخ که واژه های پارسی دانشگاه، دانشکده و دانشجو را بکار برده بودند توبیخ کرده اند که عملی تاسف آور است.
رویدادها و تحولات قرن ۲۰ به ویژه انحلال امپراتوری روسیه (یک طرف قرارداد) و بعدا اتحاد شوروی و نیز فتنه طالبان و جنگ داخلی افغانها فرصت های مغتنم و متعدد به دست تهران داد تا قراردادهای گلستان، ترکمن چای، هرات و … را که طبق عرف تاریخ، تحمیلات نظامی بشمار می روند و قابل اعراض و اعتراض هستند ـ دست کم روی کاغذ ـ ابطال و کان لم یکن اعلام کند که چنین نشد و اوایل انقلاب و آن هم به دلایلی تنها قرارداد سال ۱۹۲۱ ایران و روسیه شوروی به طور یکجانبه لغو شد!.
۱۲۹۹ش:تیپ قزاق سوم اسفند۱۲۹۹ تهران را متصرف و فتح الله اکبر (معروف به سپهدار رشتی) رئیس الوزراء به سفارت انگلستان که این دولت خود حامی کودتا بود پناه برد!.
تیپ قزاق پس از دیدار و مذاکرات ژنرال «آیرون ساید» انگلیسی با ژنرال رضاخان روانه تهران شده بود و نمایندگان احمدشاه را که برای مذاکره با رضاخان و انصراف تیپ از ورود به تهران به شاه آباد آخرین محل استقرار آن رفته بودند بازداشت کرده بود. واحدهای تیپ پس از شنیدن سخنان مهیج سید ضیاء و دریافت پولهایی را که باخود به شاه آباد (واقع در نزدیکی کوی امامزاده حسن و میدان شمشیری کنونی ـ حاشیه تهران وقت) برده بود وارد پایتخت شدند و شهررا که تنها در دو نقطه مختصر مقاومتی کرده بود متصرف شدند. مقاومت تنها از سوی پلیس شهر بود که با تحمل چند کشته کنار رفت و روز بعد (چهارم اسفند۱۲۹۹ = ۲۳ فوریه ۱۹۲۱) سلطان احمدشاه قاجار همراه با صدور اعلامیه ای حکم ریاست الوزرایی سید ضیاءالدین طباطبایی یزدی و سرداری سپه ژنرال رضاخان را صادر کرد. احمدشاه که با صدور این دو حکم عملا به کودتا تسلیم شده بود در اعلامیه خود اعتراف به غفلت و لاقیدی کابینه های قبلی و عدم وجود امنیت درکشور و بلاتکلبفی ملت کرده بود. سیدضیاء طباطبایی یزدی تحصیلکرده فرانسه قبلا در تهران روزنامه منتشر می کرد.
۱۳۸۳ش:از گزارش بهمن ماه ۱۳۸۳ هجری خورشیدی مرکز پژوهشهای مجلس چنین بر می آید که طبق ارقام بودجه سال ۱۳۸۴، نمایندگی های ایران در خارج از کشور، بر حسب تناسب کار پرهزینه ترین بخش دولتی برای ملت هستند. باید دانست که هفت سال پیش از آن قرار بود این هزینه با حذف و تعدیل کارکنان این نمایندگیها کاهش یابد که این گزارش، عکس قضیه را نشان داد.
www.takfars.ir
این گزارش به نقل از خبرگزاری مهر، دست کم در یک روزنامه چاپ تهران انتشار یافته بود و این خبر، طبق روال عادی ژورنالیسم تازه وطن، حاوی توضیحات و ارقام و آن چه که فن خبر نویسی روی آن تاکید دارد نبود. اگر چنین سرنخی در کشوری دیگر به دست روزنامه ها داده شده بود آن را هفته و ماهها دنبال می کردند و هزینه های یکایک این نمایندگی ها و کارمندان لازم و غیر لازم آنها را به دست می دادند و ریز هزینه های آنها از جمله سنجاقهایی را که بکار برده بودند می نوشتند تا مردم که این هزینه را می پردازند روشن شوند که آیا لازم است این هزینه ها تصویب و پرداخت شود؟. دمکراسی یعنی این، یعنی داشتن روزنامه حرفه ای و تمام عیار، و تا ما از این روزنامه ها نداشته باشیم محکوم هستیم که این هزینه های غیر ضروری را بپردازیم. ممکن است گفته شود که باید کارهای گذرنامه، وکالت، تصدیق امضاء و … این همه ایرانی مقیم خارج انجام شود و …. پاسخ این است که طبق یک رسم بین المللی دو برابر این هزینه را باید فرد ذینفع بپردازد تا کارش انجام شود. به عبارت دیگر؛ این نمایندگی ها برای دولت (ملت) باید پولساز باشند نه هزینه تراش.
به نظر پروفسور «رابین جورج کالینگوود» تاریخدان و فیلسوف انگلیسی، تا یک ملت روزنامه نگار خوب و ماهر و وفادار به اصول این حرفه را نداشته باشد ازمسئله و دشواری تهی نخواهد شد. وی تاریخنگاری را ادامه روزنامه نگاری دانسته و تاکید بر افزودن سابقه خبر (تاریخچه رویداد، نه نظر و تفسیر) را بر آن دارد که از آن زمان (گرچه مورد سوء استفاده هم قرارگرفته) رواج یافته است.
اگر سردبیر اجرایی همان روزنامه که خبر اسراف در نمایندگی ها را منتشر ساخته بود از خبرنگار خود خواسته بود که سابقه بر این خبر بنویسد می دیدیم که یکی از انتقادهای انقلابیون سال ۱۳۵۷ از نظام حکومتی وقت همین ولخرجی های خارجی بود و پس از پیروزی انقلاب، بسیاری از مقاماتی که چنین ولخرجی و استخدامهای فامیلی را در نمایندگی های خارج میسر ساخته بودند و دوستان را به هزینه ملت به سفر خارج فرستاده بودند جان و اموال خود را از دست دادند که باز «کالینگوود» توصیه کرده است: سیاستمداران و دولتمردان باید «تاریخ ، یعنی خبرهای دیروز» را مطالعه کنند تا اشتباهات تکرار نشود و با این عمل (پیشگیری از تکرار اشتباه) از خود نام نیک باقی بگذارند. وی که می دانسته ممکن است یک سیاستمدار درخواندن خبرهای دیروز (تاریخچه قضیه) تنبلی کند، این را به صورت تکلیف بر عهده روزنامه نگار قرار داده که به صورت سابقه بر خبر بنویسد. همین سابقه، مخاطب را روشن و او را مجبور می کند که از روزنامه بخواهد قضیه را دنبال کند و بشکافد تا به نتیجه برساند. مخاطب به زور و اجبار متوسل نمی شود و وقتی ببیند یک روزنامه مسئله ای را دنبال نمی کند و یا اینکه خبر، به صورت ناقص منتشر می سازد برای خواندن، روزنامه دیگری را انتخاب می کند و به تدریج فقط روزنامه های بهتر یعنی حرفه ای در صحنه باقی می مانند.
۲۲۱۸۵۶م: فوریه ۱۸۵۶ حزب جمهوریخواه آمریکا نخستین نشست خودرا در شهر پیتسبورک ایالت پنسیلوانیا تشکیل داد. این حزب در ۲۸ فوریه ۱۸۵۴ با هدف مخالفت با برده داری و تمرکز اختیارات دولتی در واشنگتن و نیز کاهش هزینه های دولت مرکزی و … در اجتماع شهر ریپان Ripon ایالت ویسکانسین پا به عرصه وجود گذارده بود. این حزب که ماهیتا راستگراست و از اقتدار جهانی ایالات متحده و اصحاب صنایع بزرگ و بانکداران جانبداری میکند خودرا «GOP = Grand Old Party حزب بزرگ قدیمی» می خواند حال آنکه حزب دمکرات آمریکا قدیمی تر از آن است و در دهه ۱۷۹۰ به نام حزب دمکراتیک جمهوریخواه توسط توماس جفرسون و جیمز مدیسون تاسیس شده بود تا پاسدار رعایت قانون اساسی و حافظ رفاه عمومی، برضد پولپرستان و ثروتمندان و نیز رقیب حزب فدرالیست باشد. این حزب سه دهه بعد و در زمانی که ریاست حزب با اندرو جکسون بود منشعب شد و از بطن آن حزب دمکرات فعلی بوجودآمد. این حزب از همان آغاز کار لیبرال دمکرات (میانه رو متمایل به چپ) بوده است. این دو حزب ایالات متحده دارای مسلک (ایسم) خاصی نیستند تنها روش متفاوت درکار دارند. حزب جمهوریخواه با فرستادن ابراهام لینکلن (لینکن) به کاخ سفید در سال ۱۸۶۰ به قدرت رسید و تاکنون بیشتر روسای جمهور آمریکا از این حزب بوده اند. دو حزب اصلی ایالات متحده روش سازمانی احزاب کشورهای دیگررا دنبال نمیکنند و دارای روزنامه ارگان و عضو رسمی و ثابت نیستند. تنها هنگام ثبت نام برای دریافت کارت انتخاباتی (کارت رای دادن) از افراد سئوال می شود که متمایل به کدام حزب هستند و پاسخ، دلیل آن نمی شود که در روز رای گیری تغییر عقیده ندهند و یا اینکه جواب آنان درست باشد. در آمریکا، یک رای دهنده باید قبلا ثبت نام کند تا محل اخذ رای ازاو تعیین شود و کارت بگیرد. رای دهنده معمولا در همان محل تعیین شده می تواند رای خودرا بدهد. در سال ۲۰۰۸ چهل و دو درصد رای دهندگان آمریکایی خودرا مستقل (بی علاقه به احزاب) اعلام کرده بودند و همین غیر حزبی ها سرنوشت انتخابات را تعیین میکنند زیرا که تمایل آنان تا آخرین لحظه نامعلوم است و تبلیغات انتخاباتی برای جلب نظر همین غیر حزبی ها است. همین غیر حزبی ها در نظر سنجی ها ژانویه ۲۰۱۰ گفته بودند که در انتخابات بعدی (نوامبر ۲۰۱۰) به نامزدهای حزب دمکرات رای نخواهند داد و به همین دلیل، احتمال از دست رفتن اکثریت حزب دمکرات در کنگره و محدودبودن ریاست جمهوری «اوباما» به یک دوره زیاد است.
۱۹۴۲م:در اجرای بخشنامه مورخ ۱۹ فوریه روزولت رئیس جمهوری وقت ایالات متحده که به ارتش این کشور اختیار داده بود آمریکائیان ژاپنی تبار و نیز ژاپنی های مقیم آمریکا را از شهرهای مختلف جمع آوری و به ده اردوگاه محصور در ایالات دور از ساحل غربی بفرستد و تحت نظر قرار دهد تا احیانا به صورت ستون پنجم ژاپن عمل نکنند ۲۲ فوریه سال ۱۹۴۲ کار این انتقال که ناعادلانه خوانده شده است آغاز شد. در این زمان از جنگ ژاپن و آمریکا دو ماه و دو هفته گذشته بود.
پس از آغاز کار انتقال، ظرف دو ماه بیش از ۱۱۰هزار تن به این اردوگاهها منتقل شدند. بسیاری از این ژاپنی ها در آمریکا متولد شده بودند و پاره ای از آنان مادر و یا پدر غیر ژاپنی داشتند و معدودی از آنان حتی فرزند خوانده بودند. کنگره امریکا در یک جلسه فوری بخشنامه روزولت را که به صورت لایحه هم به کنگره فرستاده شده بود تصویب کرده بود. دولت آمریکا دهها سال بعد از این عمل عذرخواهی کرد و غرامت مالی داد. ژاپنی تبارها هنگام انتقال به اردوگاه اموال و کسب و کار خود را رها ساختند و آنها را از دست دادند.
۱۹۶۳م:در پی یک رشته انتقادهای داخلی از خروشچف که نباید در جریان بحران موشکی اکتبر ۱۹۶۲ کوبا دربرابر آمریکا کوتاه می آمد، دولت مسکو ۲۲ فوریه ۱۹۶۳ رسما اعلام کرد که هرگونه حمله نطامی به کوبا را به منزله حمله به خاک خود تلقی خواهد کرد. همان روز نسخه ای از این اعلامیه که چهارماه پس از رفع بحران موشکی کوبا صادر شده بود به دولت آمریکا تسلیم شد. در ماههای نوامبر و دسامبر ۱۹۶۲ و ژانویه و فوریه ۱۹۶۳ خروشچف به خاطر شتاب در صدور دستور بازگشت به کشتی های روسی که روانه کوبا بودند مورد انتقاد قرارگرفته بود. از سال ۲۰۰۸ مسکو که دارد بار دیگر فعالانه وارد صحنه سیاسی جهان می شود مناسبات خود با کوبا را تا همان حد دهه ۱۹۶۰ بالا برده و صمیمانه ساخته است.
۱۹۷۲م:ریچارد نیکسون رئیس جمهوری وقت آمریکا ۲۲ فوریه سال ۱۹۷۲، یک روز پس از ورود به چین با مائو تسه تونگ رهبر این کشور در پکن ملاقات کرد. این، نخستین دیدار یک رئیس جمهوری آمریکا از چین بود. تا آن زمان دولت آمریکا حاضر نبود جمهوری توده ای چین را به رسمیت بشناسد. در این سفر، بیشتر مذاکرات نیکسون با چوئن لای نخست وزیر چین صورت گرفت. نیکسون ۲۱ فوریه وارد شانگهای شده بود. پس از برقراری روابط دوکشور که بعدا صورت گرفت، جورج بوش (پدر) نماینده سیاسی (سفیر) آمریکا در پکن شد.
تک فارس
۱۹۷۴م:۲۲ فوریه ۱۹۷۴ نشست سران کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی در لاهور پاکستان تشکیل شد و ضمن تصویب عضویت بنگلادش تازه تاسیس تاکید دیگری بر همبستگی ملل مسلمان کرد و لزوم چنین همبستگی را در جهان متلاطم و متغیّر کنونی یادآورشد. دولت پاکستان در همین روز استقلال بنگلادش را که در سال ۱۹۷۱ تاسیس شده بود برسمیت شناخت. بنگلادش قبلا بخش شرقی پاکستان بود. این سازمان دارای ۵۷ عضو در اجتماع سران کشورهای اسلامی در رباط در ۲۵ سپتامبر ۱۹۶۹ تاسیس شده است. وزیران امورخارجه کشورهای عضو این سازمان (او. آی. سی) در نشست ۱۵ آگوست ۱۹۹۰ در قاهره اعلامیه حقوق بشر برپایه شریعت اسلام و دستورهای قرآن را تصویب و منتشر کردند.
۲۰۰۵م: ۱۹فوریه ۲۰۰۵ جراحان مصری یک دختر ده ماه و ۲۰ روزه دو کله را تحت عمل جراحی قرار دادند و یکی از سرهای او را که بر گردنش سنگینی می کرد حذف کردند. این نوع دو سر به دنیا آمدن طفل کم سابقه توصیف شده است. عمل جراحی در بیمارستان «بن ها» انجام شد. بنا به سابقه، یک دوقلو ممکن است از ناحیه سر به هم چسبیده باشد، ولی در مورد طفل مصری، بدن یکی از دوقلو ها رشد نکرده و تنها سر به هم چسبیده او از رشد کامل برخوردار بود. عمل جراحی ۱۳ ساعت طول کشید. عکس، منار را پیش از انتقال به بیمارستان با مادرش نشان می دهد.
۱۸۲۱: دولت اسپانیا مهاجر نشین قدیمی خود ایالت فلوریدا را به پنج میلیون دلار به دولت واشنگتن فروخت.
۱۸۲۵: روسیه و انگلستان مرز الاسکا و کانادا را تعیین کردند. در آن زمان آلاسکا متعلق به روسیه بود که بعدا آن را به دولت واشنگتن فروخت.
۱۹۰۰: دولت واشنگتن مجمع الجزایر هاوایی واقع در اقیانوس اطلس را که قبلا دولتی مستقل بود و پادشاه داشت قلمرو خود اعلام کرد.
۱۹۱۶: جنگ «وردن» که یک میلیون کشته تلفات داشت در این روز میان فرانسه و آلمان آغاز شد. جنگ به صورت سنگری و خندقی و در میدانی محدود صورت گرفت.
۱۹۳۶: انبوه سازی فولکس واگن آغاز شد. چند هفته قبل از این، هیتلر دستور ساخت انبوه فولکس واگن قورباغه ای را به مهندس پورشه طراح آن داده بود و نام این خودرو را به امید این که هر آلمانی یک دستگاه از آن را داشته باشد « اتومبیل مردم » گذارده بود.
۱۹۴۵: با تاسیس اتحادیه عرب که اینک بی خاصیت شده است موافقت شد.
T A K F A R S
۱۹۵۸: دولت اندونزی که پاره ای از بخشهای مالزی را متعلق به خود می دانست به پایگاههای انگلستان در این مناطق حمله هوایی برد. در آن زمان مالزی هنوز از مستعمرات انگلستان بود.
۱۹۷۳: ارتش اسرائیل برفراز صحرای سینا یک هواپیمای مسافربر لیبیایی از نوع بوئینگ ۷۲۷ را سرنگون کرد که ۱۰۸ مسافر و خدمه آن کشته شدند.
