فهرست وقایع و رویدادهای تاریخی مهم ۲۵ شهریور
۱۷۲۰م:ایرانیان عهد باستان نخستین مردمی بوده اند که برای ادای احترام و بزرگداشت و سپاسگزاری از سالخوردگان روز مشخصی را در سال تعیین کرده بودند و این روز، ۲۵ شهریور ماه هر سال بود و قدمت آن به ۳ سه هزار سال می رسد. در آن زمان و تا ۱۴ قرن پیش، روزهای هر ماه ایرانی نام خاص داشت و روز ۲۵ شهریور "اشیش وانگ Ashish vangh" خوانده می شد که روز رحمت خدا، اخلاقیات و معنویات و روان پاک بود. ماه شهریور «شهرور shehrevar »تلفظ می شد. پس از انقراض ساسانیان، چون در ایام نوروز هم به دستبوس پیران قوم رفتن رسم بود، این مراسم اختصاص به نوروز یافت و به تدریج روز سالخوردگان (۲۵ شهریور) کمرنگ و در ایران به فراموشی سپرده شد. ولی، کشورهای دیگر و عمدتا از قرن بیستم آن را برای خود احیاء کرده اند که در کشورهای انگلیسی زبان به «سینیور دی» معروف است. نخستین قانون کیفر عمومی ایران عدم توجه فرزندان به والدین سالخورده را جرم شناخته بود که مجازاتی از درجه جنحه داشت.
در سال ۱۷۲۰ میلادی جاماسب ولایتی که "دستور زرتشتیان" کرمان بود به بمبئی رفت تا تاریخچه "روز سالخوردگان" را با سایر محققان پارسی هند بنویسند و آن را زنده کنند که بعدا مینوچهر هومجی از پارسیان بمبئی هند این کار را کرد.
ژاپنی ها ۱۵ سپتامبر (۲۴ شهریور) را به عنوان روز سالخوردگان برگزار می کنند که گمان نمی رود ربطی به روز باستانی سالخوردگان ایران داشته باشد.
باید توجه داشت که از دو دهه پیش توجه به سالخوردگان و بازنشستگان در سراسر جهان چشمگیر شده است. در آمریکا درمان سالخوردگان مطلقا رایگان است و بسیاری از فروشگاهها در روز معینی از هفته، اجناس خود را به آنان با ۱۵ درصد تخفیف می فروشند. بعضی شرکتهای هوایی به سالخوردگان تخفیف قابل ملاحظه می دهند و استفاده از اتوبوسهای شهری برایشان رایگان است، به همین گونه شرکت در کلاسهای درس در هر سطحی.
۱۹۴۱م:۱۶سپتامبر سال ۱۹۴۱ (۲۵ شهریور ۱۳۲۰) در زمانی که نیروهای شوروی و انگلستان به تهران نزدیک شده بودند محمد علی فروغی نخست وزیر وقت به اتفاق علی سهیلی وزیرامور خارجه کابینه اش به دیدار سفیران انگلستان و شوروی شتافت و به آنان اطلاع داد که رضا شاه همچنان که آن دو دولت خواسته بودند کناره گیری کرده و رهسپار اصفهان شده است. همسر و فرزندان رضا شاه قبلا به اصفهان رفته بودند و تنها محمدرضا در تهران مانده بود.
تکفارس آی آر
به احتمال زیاد در همین دیدار، موافقت دو دولت انگلستان و شوروی با شاه شدن محمدرضا به فروغی ابلاغ شده بود، زیرا که فروغی پس از آن دیدار، مستقیما به بهارستان رفت و نمایندگان مجلس را از کناره گیری رضا شاه و بر جای او نشستن محمدرضا آگاه کرد. قبلا قرار بود که پس از برکناری رضا شاه، دولت های اشغالگر ترتیب دیگری برای ایران بدهند و کشور ما تا چند سال توسط یک هیات مدیره موقت اداره شود و سپس نوع حکومت تعیین گردد. برخی از مورخان جنگ جهانی دوم نوشته اند که چون مقامات لندن و به ویژه چرچیل نگران بودند که پس از انقضای حکومت هیات مدیره (هیات موقت پیشنهادی حاکم بر ایران)، استالین کمونیستها را بر ایران مسلط کند و به علاوه، بررسی خصوصیات محمد رضا پهلوی، او را فردی مطیع و علاقه مند به تفریح و ورزش (بیش از سیاست) نشان داده بود اصرار بر شاه شدن فوری او کردند.
در آن روز پس از این که فروغی مجلس را از کناره گیری رضا شاه و خروج او از تهران آگاه ساخت، نمایندگانی که از رضا شاه راضی نبودند (و یا به اشاره سفارت انگلستان) بر ضد او نطقهای تندی ایراد کرده و به فروغی هشدار دادند که سریعا جواهرات سلطنتی صورت برداری کند تا ببیند که رضا شاه بخشی از آنها را با خود نبرده باشد!.قرار شد مجلس برای ادای سوگند شاه تازه یک جلسه فوق العاده فوری تشکیل دهد.
اتفاقا، سوگند وفاداری لوئی شانزدهم شاه وقت فرانسه هم به قانون اساسی در ۱۶ سپتامبر سال ۱۷۹۱ میلادی بعمل آمده بود و هر دو پادشاه با دو انقلاب به فاصله ۱۸۸ سال از یکدیگر برکنار شدند.
از بررسی خاطرات ، اسناد و نوشته ها چنین بر می آید که دلیل عمده موافقت دو دولت متجاوز به ایران ،مخصوصا انگلستان با سلطنت محمد رضا این بود که وی را فردی ضعیف و حرف شنو یافته بودند که فاقد جاه طلبی های پدرش است و قدرت حکومتی را از دست «رجال مورد نظر!» خارج نخواهد ساخت.
www.takfars.ir
۱۳۵۷م:۲۵ شهریور ۱۳۵۷ در جنوب خراسان به مرکزیت طبس زمین لرزه ای به شدت هفت و هفت دهم در مقیاس ریشتر روی داد که تلفات تقریبی آن را ۲۵ هزار تن گزارش کرده اند. این زمین لرزه در جریان انقلاب ایران روی داد و مخالفان سلطنت از ضعف دستگاههای امداد و نارسایی های مربوط برای انتقاد از دولت بهره برداری کردند. درست به همان گونه که زلزله ماناگوآ انقلاب نیکاراگونه را شدت بخشید، زلزله طبس هم زبان انتقاد از دولت تهران را باز کرد که دیگر بسته نشد.
۱۷۸۹م: ۱۵سپتامبر زادروز جیمز اف .کوپر از داستان نگاران بنام قرن ۱۹ آمریکاست که در ۱۷۸۹ به دنیا آمد و ۶۲ سال عمر کرد.
بیشتر داستانهای او سبک کلاسیک دارد. وی علاقه به نوشتن داستانهایی داشت که صحنه های پر تلاش و پر از بیم و امید انسان را مجسم کند.
۱۳ داستان از او پاقی مانده است که هنوز تجدید چاپ می شوند و برپایه آنها فیلمهای سینمایی ساخته شده است. « قاتل گوزن » ، انبار چرم ، پریری ، سرخپوستان و جاسوس بهترین داستانهای او شناخته شده اند. وی در داستان شرخپوستان خواسته است بگوید ؛ درست است که مهاجرین اروپایی باعث پیشرفت شده اند ، ولی آرامش طبیعت و اوضاع طبیعی را ازمیان برده اند.
۱۹۱۱م:۱۶ سپتامبر سال ۱۹۱۱ میلادی پس از ۱۵ قرن، دولت ایتالیا که چند دهه پیش از آن به همت "کاوور" وحدت خود را باز یافته بود و در صدد تجدید عظمت باستانی اش بود و می خواست که قدرت اول مدیترانه شود برای تصرف سرزمین لیبی که در دوران امپراتوری روم از مستملکات ایتالیا بود و در این تاریخ جزئی از قلمرو عثمانی به حساب می آمد به دولت عثمانی اعلان جنگ داد و روز بعد با غرق کردن یک کشتی جنگی عثمانی در آبهای طرابلس غرب (تریپولی)، در خاک لیبی سرباز پیاده کرد و "سیدی بلال" و "درنا" را تصرف کرد.
یک سال و یک ماه بعد (۱۸ اکتبر ۱۹۱۲) که عثمانی از جانب کشورهای بالکان – صربستان، بلغارستان و یونان – تهدید به جنگ می شد، طبق یک قرارداد لیبی را به ایتالیا واگذار کرد و دو ماه بعد نیز از نیروهای مشترک بالکان شکست خورد و پس از ۳ قرن از این منطقه خارج شد و آلبانی با حمایت ایتالیا استقلال یافت و این شکست ها و تحقیرها سبب شد که در۳۱ ژانویه ۱۹۱۳ افسران جوان ارتش عثمانی بر ضد دولت این کشور قیام کنند و مسیر سرنوشت سیاسی این امپراتوری را تغییر دهند.
عقب نشینی های سیاسی و نظامی عثمانی بالاخره باعث اضمحلال این امپراتوری در پایان جنگ اول (۱۹۱۸) شد.
۱۹۷۹م:۱۶ سپتامبر سال ۱۹۷۹ نورمحمد تره کی رئیس جمهوری کمونیست افغانستان در جریان کودتایی که توسط یک سیاستمدار ظاهرا هوادار غرب به نام حفیظ الله امین انجام شد به قتل رسید. طولی نکشید که سایر کمونیستهای افغانستان متوجه شدند که توطئه از خارج بوده و پی بردند که حفیظ الله امین با دسیسه خود را در صف کمونیستها قرار داده بود تا در فرصت مناسب راه خویش را برود . بنابراین ، او را از میان برداشتند و از شوروی تقاضای اعزام نظامی و اسلحه کردند. شوروی پس از این که باور کرد غرب امین را به کودتا ترغیب کرده و سرگرم مسلح ساختن پاره یی از قبایل افغانستان است ، درست دو ماه و ده روز پس از قتل تره کی به افغانستان نیرو فرستاد .
برژنف اعلام کرد که نیروهای شوروی به دعوت و خواست دولت افغانستان وارد این کشور شده اند تا کمک کنند صلح و امنیت در مرزهای شوروی بر هم نخورد و این عمل طبق ضوابط بین المللی مشروع و قانونی است.
تک فارس
پس از ساقط شدن دولت حفیظ الله امین، ببرک کرمل که یک کمونیست افراطی بود رییس جمهوری افغانستان شده بود. کارتر رییس جمهوری وقت امریکا که چنین دید از سیا سازمان اطلاعات این کشور خواست که با بودجه یی سنگین در پاکستان دست به آموزش نظامی بعضی قبایل ، فراریان و آوارگان افغانی و مسلح کردن آنها بزند و این عمل باعث جنگی خونین شد که یک دهه ادامه داشت.
۱۹۸۲م:سپتامبر ۱۹۸۲ ، مسیحیان مسلح لبنانی به دو اردوگاه صبرا و شتیلا در حاشیه بیروت که بدون دفاع بودند حمله بردند و دهها فلسطینی بی دفاع از جمله زنان و کودکان را کشتند . پس از این کشتار ، وزیر دفاع وقت اسرائیل(شارون ) متهم شد که به نیروهای خود اشاره کرده بود که مانع حمله مسیحیان مسلح به آن دو اردوگاه نشوند. در آن زمان نیروهای اسرائیلی جنوب لبنان تا شهر بیروت را در اشغال خود داشتند. عکس ، مقتولان یک صحنه این کشتار را نشان می دهد.
۲۰۰۳م:خودکشی « لی کیونگ هائه » رئیس اتحادیه کشاورزان کره جنوبی در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۳ درحاشیه آخرین جلسه نشست سازمان جهانی بازرگانی که در « کنکون » مکزیک برگزار شده بود ، بیش از خبر شکست این مذاکرات در جهان بازتاب داشت. این نشست موفق به نزدیک کردن نظر کشورهای فقیر و غنی به یکدیگر نشد. نشست کنکون از همان آغاز پر سر و صدا بود. در آستانه برگزاری آن ، هزاران تن از مخالفان جهانی شدن تجارت مقابل ساختمان محل برگزاری جلسات با تن عریان دست به تظاهرات و اعتراض زده بودند.
«هائه » به منظور جلب توجه کشورهای غنی نسبت به وضعیت نا مطلوب هفت میلیون کشاورز کره جنوبی که وی نمایندگی آنان را داشت وارد کنکون شده بود.
۲۰۰۳م:۱۵ سپتامبر ۲۰۰۳ قاضی یک دادگاه فدرال (سراسری) آمریکا در شهر واشنگتن حکم داد که ایران ۴۰۰ میلیون دلار بابت غرامت به هشت آمریکایی که چهارم سپتامبر ۱۹۹۷ در جریان انفجار بمب در یک بازارچه در اورشلیم مجروح شده بودند بپردازد. قاضی نظر داده بود: "شواهد نشان می دهد سازمان حماس که این انفجار را به وجود آورده مورد حمایت مالی و نظامی ایران است و افراد این سازمان در ایران آموزش نظامی دیده اند.".
در این رویداد ۵ تن کشته و نزدیک به دویست تن مجروح شده بودند.
قانون مصوب سال ۱۹۷۶ کنگره آمریکا به اتباع این کشور اجازه داده است که بتوانند از بابت خسارتهای ناشی از اعمال تروریستی، برای دریافت غرامت از کشورهایی که دولت آمریکا آنها را حامی تروریسم می پندارد به دادگاههای آمریکا دادخواست بدهند و دادخواست این هشت تن هم به استناد همین قانون پذیرفته و رسیدگی شده بود.
T A K F A R S
در آن روز روزنامه های امریکا نوشته بودند که ممکن است قسمتی از این غرامت از پولهای مسدود شده ایران در آمریکا پرداخت شود.
۱۸۴۷: خانه محل تولد شکسپیر در استرافورد انگلستان جز آثار ملی اعلام شد. این نخستین بار در انگلستان بود که یک ساختمان به نام اثر ملی خوانده می شد. اعلام یک ساختمان به عنوان اثر ملی، آن را در محافظت دولت قرار می دهد.
۱۸۹۳: «نوار چروکی ها» در اکلاهما به عنوان منطقه باز برای مهاجرت سفیدپوستان اروپایی اعلام شد. چروکی ها که یک قبیله متمدن کشاورز و ده نشین در شرق آمریکا هنگام ورود اروپائیان به آمریکای شمالی بودند و استقلال آنان به عنوان یک ملت از سوی انگلیسی ها به رسمیت شناخته شده بود و دولت ایالات متحده در سال ۱۸۱۷ بر آن صحه نهاده بود و حتی برای خود دارای روزنامه شده بودند در دهه ۱۸۳۰ (دوران حکومت جکسون) از خانه و کاشانه خود اخراج و روانه اکلاهما که برایشان در نظر گرفته شده بود شدند که در بین راه بسیاری از آنها از میان رفتند به گونه ای که خط سیر آنان "جاده اشک" عنوان گرفته است.
۱۹۶۳: فدراسیون مالزیا مرکب از ایالتهای مالایا، سنگاپور، برنئوی شمالی و ساراواک که از مستعمرات انگلستان بود به صورت یک کشور مستقل پا به عرصه وجود گذارد که در همان روز صدها هزار مالزیایی سفارت انگلستان را در آنجا آتش زدند. سنگاپور بعدا اعلام استقلال کرد.
۲۰۰۳: در ریاض پایتخت کشور سعودی ، اندکی پس از گردن زده شدن مردی که ماری جوانا حمل کرده بود درملاء عام ، زندان شهرریاض آتش گرفت که ضمن این حریق ۶۷ زندانی جان سپردند و ۲۳ نفر هم مجروح شدند. حریق از تشک یک سلول شروع شده بود.
