فهرست وقایع و رویدادهای تاریخی مهم ۱۶ آذر

۵۳۹پیش از میلاد:کوروش بزرگ بنیاد گذار ایران هفتم دسامبر سال ۵۳۹ پیش از میلاد ضمن دیدار از معبد اصلی شهر بابل و ادای احترام نسبت به آن، در همین جا خطاب به همراهانش اعلام داشت که در هرجای دنیا که بمیرد باید جسد او را به پاسارگاد پارس منتقل و در آنجا دفن کنند. این بیان کوروش در تاریخ تحت عنوان "وصیت کوروش" ضبط شده است. کوروش با این که زرتشتی بود به ادیان دیگر که پیروان داشتند و نزد آنان مقدس بودند احترام می گذارد.

وی در همین روز «زروبابل» را به ریاست بیش از چهل هزار یهودی که آنان را از اسارت بابلی ها آزاد کرده بود برگماشت تا به اورشلیم بازگرداند و به حد کافی سرباز محافظ و پول در اختیار گذارد تا اورشلیم و معابد ویران شده یهودیان را بازسازی کنند. بسیاری از این یهودیان از پنجاه سال پیش از آن در اسارت دولت بابل بودند. یهودیان آزاد شده سال ۵۳۸ پیش از میلاد به دیار خود رسیدند. کوروش ۲۹ اکتبر سال ۵۳۹ پیش از میلاد اعلام داشته بود که ماموریت او برای آزاد کردن آسیای غربی و الحاق این مناطق به جامعه مشترک المنافع ایران پایان یافته است و باید نوروز را در پارس باشد. کوروش پس از تصرف بابل، دستور نوسازی بندر صیدا (واقع در لبنان فعلی) را که به دست بخت النصر امپراتور بابل ویران شده بود به هزینه ایران صادر کرد.

۴۳پیش ازمیلاد:هفتم دسامبر سال ۴۳ پیش از میلاد سیسرو (مارکوس تولیوس سیسرو) فیلسوف، خطیب و ادیب روم باستان به دست نظامیان مارکوس آنتونیوس در نقطه ای دور از شهر رم کشته شد. مارکوس «سیسرو» را متهم به مشارکت در قتل سزار در تالار سنای روم کرده بود و به خونخواهی سزار وی را کشت و دستورداد که دست راست و سر او را جدا ساختند و در فوروم (محل سخنرانیهای عمومی در شهر رم)، همانجائی که صدها بار سخنرانی کرده بود آویزان کردند.

اشتباه سیسرو در این بود که وارد سیاست شده بود. او از خاندان بزرگان نبود و برای این که به حساب آید و نیز به منظور ترویج و عملی ساختن افکار خود وارد سیاست شد و با این کار نه تنها به اعتبار علمی خود صدمه زد بلکه جانش را هم ازدست داد. وی حتی یک بار مجبور شد بر خلاف عقاید فلسفی خود از اعدام فوری سه ژنرال یاغی جانبداری کند حال آن که طبق عقاید او، هرکس حق محاکمه منصفانه دارد. سیسرو به دلیل مخالفت شدید با دیکتاتوری، و وفاداری به جمهوریت با کارهای سزار موافقت نداشت.

تکفارس آی آر

سیسرو که در سال ۱۰۶ پیش از میلاد در شهر «آرپینو» واقع در ۱۲۰ کیلومتری شرق شهر رم به دنیا آمده بود در جوانی به یونان، رودس و ایونی (ساحل غربی آناتولی) رفته بود و در آنجا به مطالعه فلسفه، تاریخ، ادبیات و فن خطابت پرداخته بود. سخنرانی های عمومی سیسرو به قدری نافذ بود که وی را به عنوان کنسول و سپس سناتور انتخاب کردند و وارد سیاست شد.

۹۰۳م:امروز زادروز ابوالحسن عبدالرحمن صوفی رازی (در غرب معروف به «ازّوفی») ریاضیدان و فضاشناس ایرانی دوران دیلمیان است که هفتم دسامبر ۹۰۳ میلادی (نهم محرم الحرام سال ۲۹۱ هجری قمری) در ری به دنیا آمد و ۸۳ سال عمر کرد. وی که عمدتا در اصفهان (مرکز حکومت عضدالدوله دیلمی)و شهر گور ایالت پارس می زیست و تحقیق می کرد عملا دنباله کارهای فضاشناسان یونانی عهد باستان را گرفته و بسیاری از ثوابت را اندازه کرده و کهکشانی را که تنها از چند نقطه جهان از جمله یمن قابل دیدن است رصد کرده بود. وی که بر زبان یونانی مسلّط بود بسیاری از تالیفات دانشمندان یونان قدیم را به زبان عربی که در آن زمان زبان علمی جهان اسلام (همانند لاتین در اروپای آن زمان) بود ترجمه کرده بود. صوفی رازی نتیجه بررسی های خودرا در دو کتاب آورده است که کتاب مهمتر او ثوابت (الکواکب الثابته) عنوان دارد. اروپائیان نام اورا بر گودالی در ماه گذارده اند.

۱۹۴۱م:بامداد هفتم دسامبر سال ۱۹۴۱ نیروی دریایی امپراتوری ژاپن به پایگاه ناوگان آمریکا در اقیانوس آرام ــ پرل هاربر ــ واقع در مجمع الجزایر هاوایی شبیخون زد. هواپیماهای یک ناو هواپیمابر ژاپنی که در فاصله ۳۷۴ مایلی (۵۸۰ کیلومتری) پایگاه لنگر انداخته بود در دو موج در ساعت ۷ و ۵۳ دقیقه و ۸ و ۵۵ دقیقه بامداد به این پایگاه حمله بردند. در این حملات ۲ هزار و ۴۰۳ نظامی آمریکایی کشته، ۱۸۸ هواپیما منهدم و هشت ناو جنگی ایم کشور غرق شد و یا آسیب شدید دید. دو ناو سنگین آریزونا و اکلاهما از جمله کشتی هایی بودند که غرق شدند. این خبر ظهر آن روز به اطلاع روزولت رئیس جمهور وقت آمریکا رسید. وی روز بعد از کنگره آمریکا (قوه مقننه) مجوز دادن اعلان جنگ گرفت و از همان روز آمریکا، نخست در منطقه اقیانوس آرام و سپس جبهه اروپا وارد جنگ جهانی دوم شد که تا سال ۱۹۴۵ طول کشید. روزولت ورود آمریکا به جنگ جهانی دوم، پس از تعرض نظامی هیتلر به شوروی را به حال آمریکا (که داشت آثار رکود اقتصادی بزرگ را پشت سر میگذارد) مفید و لازم تشخیص داده بود و در انتظار فرصت بود که در دسامبر ۱۹۴۱ آن را به دست آورد.

www.takfars.ir

۲۰۰۳م:ایوانف وزیر امور خارجه وقت روسیه که در جریان کناره گیری «ادوارد شواردنادزه» از ریاست جمهوری گرجستان در تفلیس بود در مصاحبه ای که هفتم دسامبر ۲۰۰۳ انتشار یافت دولت آمریکا را متهم کرده بود که در استعفای شواردنادزه نقش موثر داشته است. وی تلویحا گفته بود؛ دولت آمریکا «ریچارد مایلز» را که قبلا سفیر این کشور در بلگراد بود و در زمان سفارت او میلوشویچ از ریاست کشور تغییر یافته بود به سفارت خود در تفلیس منصوب و از همان زمان روشن بود که شواردنادزه باید می رفت. ایوانف افزوده بود که دیدار جیمز بیکر وزیر امورخارجه پیشین امریکا و مرد قدرتمند حزب جمهوریخواه این کشور از گرجستان، ۲۱ روز پیش از تظاهراتی که به کناره گیری شوارنادزه انجامید عمدتا به همین منظور و فراهم آوردن وسایل کناررفتن وی و روی کار آوردن تدریجی (مرحله به مرحله) یک عامل آمریکا در گرجستان استراتژیک بود.

بیکر همتای شواردنادزه در اواخر دوران جنگ سرد بود و به اتفاق، پایان جنگ سرد را اعلام داشته بودند. شوارنادزه در انحلال بلوک شرق و نیز فروپاشی اتحاد شوروی به غرب کمک بسیار کرد. باید دانست که گرجستان با موقع استراتژیک حساس و استثنایی خود، از زمان قتل آغامحمد خان قاجار به دست نوکرانش در قفقاز، به مدت دو قرن، جزئی از قلمرو روسیه بود، و استالین رهبر قدرتمند شوروی از گرجستان برخاسته بود.

۲۰۰۴م:رشته دیدارهای ولادیمیر پوتین از چند کشور و در میان آنها چین، برزیل، هند و ترکیه در نوامبر و دسامبر ۲۰۰۴ و ادامه آنها در آینده که در رسانه ها تعبیر به تعرض سیاسی ـ اقتصادی تازه مسکو شده بود، و نیز تلاش چند کشور دیگر برای عضویت دائمی در شورای امنیت و مضافا معارضه بر سر انتخابات اوکراین میان مسکو و غرب و تحولات سیاسی دیگر ماههای آخر سال ۲۰۰۴؛ نشانه هایی از آغاز پایان دوره تاریخی کوتاه مدتی تلقی شده بود که با انحلال پیمان ورشو، و سپس فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ آغاز شده بود.

برخی از اصحاب نظر در آغاز دهه ۱۹۹۰ بعید دانسته بودند که عمر این برهه که بعدا دوران برتری آمریکا خوانده شده بود از ۱۵ تا ۱۸ سال تجاوز کند و حداکثر تا سال ۲۰۱۰.

در دسامبر ۲۰۰۴ صاحبنظران نشانه های آغاز پایان این برهه را پیدایش قدرتهای روزافزون دیگر در صحنه جهان، متقاضیان تازه عضویت دائمی در شورای امنیت و حالت تعرضی به خود گرفتن مسکو را به دست داده بودند که این بار ژست تزاری بودنش بیش از ایدئولوژی خواهد بود؛ به علاوه پیش بینی رو به ضعف گذاردن دلار به سبب رواج بیش از اندازه در سطح جهان و احیانا یک رکود اقتصادی دیگر و تشدید رقابت های اقتصادی شرق با غرب. این اصحاب نظر که عقایدشان در رسانه ها دسامبر ۲۰۰۴ منعکس است نشانه های متعدد دیگر دایر بر نزدیک بودن پایان برهه برتری واشنگتن به دست داده بودند – برهه ای که در ۱۹۹۱ آغاز شد و «جیمز بیکر» وزیر امورخارجه وقت آمریکا از حزب جمهوریخواه آن را «نظم نوین جهانی» نامیده بود.

۲۰۰۴م:شبکه تلویزیونی سی بی اس آمریکا یکشنبه شب (پنجم دسامبر ۲۰۰۴ ) در برنامه «شصت دقیقه» خود مصاحبه «باب سایمون» گزارشگر این برنامهبا چند زن و مرد آمریکایی را پخش کرد که سالها پیش از ارتش این کشور کناره گیری کرده و برخلاف انتظارشان اخیرا به خدمت و عزیمت به عراق برای دست کم ۱۸ ماه احضار شده بودند و این امر باعث نگرانی آنان شده بود.

سایمون در مقدمه این گزارش مصور گفت که شمار نیروهای آمریکایی مستقر در عراق اینک (دسامبر ۲۰۰۴) به ۱۵۰ هزار تن افزایش یافته و لشکر ۸۲ هوابرد آمریکا نیز مامور استقرار در عراق شده است.

مصاحبه شوندگان گفتند که گمان می کنند عدم اشتیاق به استخدام تازه در نیروهای مسلح آمریکا به سبب ادامه تلفات در جنگ عراق و احتمال تشدید درگیری در افغانستان و استقرار در نقاط دیگر جهان، باعث احضار آنان شده است.

تک فارس

یکی از زنانی که با او مصاحبه شد گفته بود که تعهد او به ارتش، پایان یافته و دارای سه فرزند خردسال از جمله یک طفل هفت ماهه است، چگونه می تواند این بچه ها و خانه و شوهر را بگذارد و برای یک ماموریت یک ۱۸ ماهه به عراق برود؟!. وی افزوده بود که طبق قانون اساسی، ارتش آمریکا باید از داوطلبان تشکیل شود و او با داشتن سه کودک، دیگر داوطلب کار در ارتش نیست.

مصاحبه شونده دیگر، یک زن ۵۵ ساله بود که ۱۳۵ سانتیمتر قد دارد. او گفت چون دیگر تعهدی برای خدمت در ارتش نداشت هرگز تصور نمی کرد که یک زن ۵۵ ساله کوتاه قد با موی سپید را به تجدید خدمت دعوت کنند و بخواهند او را به عراق پر آشوب بفرستند. یک زن دیگر گفت که پس از اتمام قراردادش با ارتش در قسمت کارآگاهی پلیس استخدام شده و نمی خواهد این کار خوب را از دست بدهد. مصاحبه شونده بعدی گفت: ۱۶ سال در ارتش خلبان هلی کوپتر بودم و اینک زمان زندگی در کنار زن و فرزند است که مرا برخلاف انتظار احضار کرده اند. مرد بعدی گفت: سالهاست که شغل غیر نظامی مهمی به دست دارد و نمی خواهد این شغل را رها کند و دوباره لباس نظامی بپوشد.

۵۴م:هفتم دسامبر سال ۵۴ میلادی سنای روم بر پایه افکار افلاتون که مردم عموما یا اهل عمل هستند و یا اهل فکر و رئیس کشور باید هر دو هنر را داشته باشد تصویب کرد از آنجا که دشوار است چنین فردی را به دست آورد، رئیس دولت که عمدتا مرد عمل است باید دارای یک مشاور از اصحاب فکر باشد تا کامل شود و چون در آن زمان، تنها دو فیلسوف بزرگ در «رم» وجود داشت تصمیم گرفتند که «لوسیوس آمنوس سنه کا» را که درعین حال بهترین خطیب وقت بود به عنوان مشاور اول و «بوروس» فیلسوف دیگر را جانشین مشاور اول قرار دهند.

در پی قطعی شدن انتخاب جورج دبلیو بوش به ریاست جمهوری آمریکا با رای دیوان عالی این کشور در دسامبر ۲۰۰۰، با توجه به خصوصیات همکارانی که برگزیده بود (و وجود تردید به شایستگی آنان)، سران حزب جمهوریخواه [حزب حاکم] برای جلوگیری از اتخاذ تصمیمات زیان آور دستگاه اجرایی به تجربه سنای روم [دسامبر ۵۴ میلادی] و انتصاب «سنه نکا» استناد کردند و مصرّا از بوش خواستند که در کنار دفتر هر مقام اجرایی و ازجمله خودش، یک فرد آگاه و اهل فکر (همانند سنه کا) را بگمارد تا دستیار فکری مقام مربوط باشد. بوش (بدون توجه به اینکه در آمریکا از دیرزمان چندین اطاق فکر به صورت انستیتوهای مستقل به فعالیت سرگرمند) به جای یک فرد، در کنار دفتر هر مقام، یک گروه مشاور ـ اسما «مغز متفکر» مستقر کرد که هیچکدام هم «سنه کا» نبودند و همین ها کار اورا خراب کردند. برای مثال یکی از آنان که از جامعه یهودیان آمریکا بوده است و بعدا هم برای مدتی رئیس بانک جهانی شد طرح اشغال نظامی عراق را تهیه و به دولت قبولانید و ….

۱۸۷۷: توماس ادیسون گرامافونی را که ساخته بود و نخستین « جعبه ساز » جهان بود به معرض تماشا گذارد.

۱۸۹۴: فردیناند دو لس پس سازنده آبراه سوئز در ۸۹ سالگی در گذشت .

۱۹۲۵: مجلس موسسان ایران برای اصلاح قانون اساسی ( برکناری قاجاریه و برقراری پهلوی ) در تهران کار خود را آغاز کرد . ۵۴ سال بعد در همین ایام، قانون اساسی جمهوری اسلامی به رفراندم گذارده شد و جای قانون اساسی سابق را گرفت.

۱۹۲۶: نخستین یخچال گازی ساخته شد.

۱۹۴۵: اولین اجاق مایکرو ویو ساخته شد.

۱۹۴۸: مهندس مهدی بازرگان رئیس دانشکده فنی دانشگاه تهران شد. رئیس دانشگاه دکتر علی اکبر سیاسی و نخست وزیر وقت ساعد مراغه بود.

T A K F A R S

۱۹۴۹: مقامات دولت معروف به ملیون چین به ریاست چیانکایشک به تایوان فرار کردند و آنجا را مرکز فعالیت خود قرار دادند و مسئله ای را به وجود آوردند که هنوز ادامه دارد.

۱۹۵۳: در پی قتل و جرح گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران در ۱۶ آذر که به نشانه اعتراض به تجدید روابط سیاسی ایران و انگلستان و … برگزار شده بود امروز نیز کلاسهای درس تعطیل بود و ایران قیافه ماتمزده به خود گرفته بود. روزنامه های وقت نتوانسته بودند که این رویداد را آن طور که اتفاق افتاده بود گزارش کنند و به نقل اطلاعیه های رسمی یکسویه و مقاله های اندرزگونه بسنده کرده بودند. مشروح این رویداد و وقایعی را که به آن انجامید می توانید در سایت ۲۴ نوامبر و ۶ دسامبر مطالعه کنید.

۱۹۸۸: یک زمین لرزه هفت ریشتری دهها هزار تن را در جمهوری ارمنستان کشت.