فهرست وقایع و رویدادهای تاریخی مهم ۱۴ بهمن

۱۸۰۳م:سال میلادی ۱۸۰۳ آغاز تجربه تازه ای برای ایران بود که نتایجی بس نا مطلوب برای این ملت کهن و قرنها یک ابر قدرت توانمند به بار آورده است.

از فوریه این سال، رقابت قدرتهای اروپایی بر سر ایران و استفاده از ایران برای رسیدن به هدفهای استعماری خود در مشرق زمین وارد مرحله تازه و شدید خود شد و مقامات دولتی ایران که با این بازی نا آشنا، وآگاهی های درست و جامعی از اوضاع جهان و تحولات روز نداشتند و بیشتر وقتشان در حرمسرا و چاپلوسی از یگدیکر می گذشت وطن را قربانی و بازنده دراز مدت آن کردند . این اصحاب اختیار به دلیل این گرفتاری ها و نیز کوته فکری ؛ حتی تلاشی برای آشنا شدن با تحولات سیاسی روز به عمل نیاوردند و سرزمین ایران کوچک و از قافله پیشرفت عقب افتاد و ….

تا این سال لرد«ولسلی Lord Wellesley» نماینده انگلستان در هند این سرزمین را به صورت گوشه ثابت امپراتوری در آورده بود. وی که به عنوان نماینده انگلستان در بنگال وارد هند شده بود با سرکوب قدرتهای محلی هند که با هم اتحاد ضمنی داشتند و اخراج فرانسویان و سایر اروپائیان همه این سرزمین پهناور را مستعمره انگلستان کرده بود و فرماندار کل و تام الاختیار آن شده بود و در صدد بستن راههای رخنه غیر به هند و مسدود کردن دیوارهای کوتاه اطراف آن بر آمده بود و ایران را رخنه گاه تشخیص داده بود و به طرح نقشه مداخله پرداخته بود.

ناپلئون دشمن سوگند خورده انگلستان که این را می دانست به فرستادن نماینده پشت نماینده به تهران و دادن هر گونه وعده مساعدت دست زده بود . الکساندر اول تزار تازه روسیه که به سبب برخورداری ازآموزگاری همچون« لاهارپ » سویسی ، نسبت به پدرش اطلاعات تاریخ ــ جغرافیایی و منطقه ای بیشتری داشت در صدد گسترش قلمرو روسیه در جهات جنوب و شرق برآمده بود و در اجرای این سیاست به ژنرال« سی سیانوف » دستور حرکت از تفلیس به سوی ارس را داده بود و در این میان تهران بی خبر از همه جا ، صحنه بازی های این سه قدرت شده بود. نمایندگان این سه قدرت ، هرکدام بر پایه منافع دولت متبوع و بر ضد دو حریف دیگر حرفهایی به مقامات تهران می زدند ؛ به گونه ای که تهران به تدریج به صورت ابزاری در آمده بود که هر چند وقت در دست یکی از قدرت های اروپایی قرار می گرفت و از آن پس ، تاریخ ایران عمدتا شرح همین بازی ها بوده و ….

برای دولت وقت تهران ( زمان سلطنت فتحعلی شاه و ولیعهد نسبتا لایق او عباس میرزا) خطر روسیه لمس شدنی بود ، زیرا نیروهای آن دولت به سرعت شهرهای قفقاز را تصرف می کردند و پیش می آمدند و معلوم نبود که در کجا متوقف شوند .

تکفارس آی آر

در این شرایط عباس میرزا دست بکار شد ، نیروهای سی سیانوف را در برخورد اول شکست داد و بسیاری از شهرهای از دست رفته از جمله ایروان ، شوشی ، گنجه و باکو را پس گرفت که در این میان ژنرال روس هم در باکو کشته شد .

عوامل انگلستان و فرانسه که همانند سایه عباس میرزا را دنبال می کردند آموخته بودند که چگونه راه او را به سود سیاست خود تغییر دهند و دیدیم که همین بازی ها ایران را به روز سیاه نشاندو ….

سازش ناپلئون و تزار الکساندر اول در هفتم ژوئیه ۱۸۰۷ در « تیلسیت » و تقسیم اروپا میان خود و باز شدن دست روسیه برای جنگ با عثمانی و ایران و تصرف آلاسکا طعم تلخ دیپلماسی غرب را به عباس میرزا چشانید و تهران با مرخص کردن مستشاران نظامی فرانسه به فرماندهی ژنرال گاردان عملا در آغوش قدرت سوم یعنی انگلستان قرار گرفت که در آرزوی چنین فرصتی بود.

۱۸۴۶م:محمدشاه قاجار به اصرار انگلستان و روسیه، در فوریه سال۱۸۴۶ میلادی (۱۳ بهمن ۱۶۴ سال پیش) از حاکمیت ایران بر منطقه سلیمانیه (واقع در عراق امروز) صرف نظر و با انتقال آن به دولت عثمانی موافقت کرد. این منطقه تا آن زمان گوشه ای از قلمرو بلامنازع ایران بود. ساکنان این منطقه عمدتا ترکمان (از بازماندگان طوایف مهاجر آق قویونلو و قره قویونلو) بودند. تا زمان واگذاری سلیمانیه به عثمانی، این دولت بر بسیاری از سرزمین های عربی و از جمله بین النهرین و حجاز دست یافته بود. این سرزمینها در اواخر جنگ جهانی اول به دست انگلستان و فرانسه افتاد که بعدا برپایه منافع خودشان به ترسیم نقشه های جغرافیایی؛ تقسیم و مرزبندی آنها پرداختند. ژنرال پرسی کاکس مبتکر تقسیمبندی و اسمگذاری ها در منطقه اشغالی انگلستان بود که نام قدیمی (ایرانی)را بر عراق گذارد و طرف فرانسوی را وادارکرد که نام قدیمی (رومی) بر سوریه بگذارد که قبلا شام (شامات) بود. کاکس بود که نام رود اردن + طایفه کوچ داده شده هاشمی از حجازرا بر اردن گذارد که قبلا چنین کشوری وجود نداشت. کاکس که قبل از جنگ جهانی اول کنسول دولت لندن در بوشهر و پس از جنگ نماینده آن دولت در تهران بود پیشنویس قرارداد وثوق الدوله را که تحت الحمایه شدن ایران بود تهیه کرده بود. کاکس که در ۱۸۶۴ به دنیا آمده بود در سال ۱۹۳۷ درگذشت و ماموریت او که روابط حسنه با خاندان سعودی داشت منطقه خاور میانه و هندوستان بود. ایجاد کویت از طرحهای او بود که آن را در ۱۹۱۳ تنظیم کرده بود.

www.takfars.ir

۱۲۸۵ش:شش نفر به انتخاب مجلس شورای ملی برای تدوین اصول متمم قانون اساسی انتخاب شدند و از ۱۴ بهمن ماه سال ۱۲۸۵ خورشیدی کار خود را آغاز کردند. به عبارت دیگر وظایف مجلس موسسان به این هیات کوچک واگذار شده بود!.

۱۲۹۶ش:کمبود مواد غذایی که از آغاز زمستان ۱۲۹۶ خورشیدی(۱۹۱۷ و ۱۹۱۸ ) در شهر تهران آشگار شده بود از ۱۴ بهمن این سال شدت یافت و مردم در چند نقطه شهر تشکیل اجتماع داده و به دولت اعتراض کردند که چرا قبلا پیش بینی های لازم را بعمل نیاورده بود . یکی از دلایل این کمبود در تهران نا امنی راهها بود . راهزنان از ضعف نیروی انتظامی به دلیل وجود سربازان خارجی در کشور سوء استفاده کرده بودند و راهها و روستاها و حتی پاره ای از شهرهای کوچک را نا امن ساخته بودند.سرانجام دولت مجبور شد در چند نقطه تهران به صورت محدود آشپزخانه رایگان دایر کند.

۱۳۸۷ش:دوشنبه چهاردهم بهمن ۱۳۸۷ (دوم فوریه ۲۰۰۹) دانشمندان فضایی میهن ماهواره «امید ایران» را در مدار زمین قراردادند. این ماهواره که با موشک سفیر ـ ۲ به مدار زمین فرستاده شده بود دارای هشت آنتن مخابراتی بود و هر شبانه روز ۱۵ بار کره زمین را دور می زد. ایران قبلا با یک موشک روسیه ماهواره مخابراتی به مدار زمین فرستاده بود. در تهران تاکید شده بود که در ساخت و پرتاب ماهواره «امید ایران» و موشک بالابرنده آن از کمک و همکاری دیگران استفاده نشده است. «امید ایران» درست ۴۳ سال پس از فرود آمدن آرام نخستین ماهواره ساخت دست بشر در کره ماه به مدار زمین فرستاده شد. دانشمندان روس سوم فوریه ۱۹۶۶ لونای نهم را در کره ماه فرود آورده بودند که ثابت شد برخلاف تصور، سطح ماه بمانند سطح کره زمین سخت است. در آن زمان وطن ما که تحت نفوذ و سلطه بلوک غرب بود طبق سیاست آنها قادر به ساختن سوزن خیاطی هم نبود و در آن زمان از نظر صنعت تازه تنها مجاز به ساختن چراغ خوراک پزی و بخاری علاءالدین بود و این، وضعیت کشوری بود که در قرون وسطی بزرگترین ادیبان، اندیشمندان و دانشمندان تمامی تاریخ از آن برخاسته بودند و نظم اداری و تشکیلات نظامی آن در قرون قدیم همتا نداشت.

همچنین «امید ایران» روزی گردش خودرا پیرامون کره زمین آغاز کرد که ۵۲۱ سال پیش آن استعمار مشرق زمین توسط اروپاییان با ورود «بارتولمو دیاز Bartolemeu Dias» دریانورد پرتغالی به جنوب قاره آفریقا (دماغه امید نیک) شروع شده بود. دیاز که سوم فوریه سال ۱۴۸۸ پا بر ساحل خلیج موسل Mossel Bay در جنوب آفریقا گذارد نخستین اروپایی بود که با همراهان تا این حد از راه دریا به سوی شرق پیش آمده بود و جانشینانش از همین طریق وارد سواحل شرقی آفریقا، هند، خلیج فارس، اندونزی و … شدند و با وجود پیدایش قدرت هایی همچون چین و هند در قرن ۲۱ هنوز دست بردار نیستند و استقرار آنها به صورت گروهی در افغانستان به همین دلیل است. بهانه عملیات آنها در افغانستان امری است عادی و پیش پا افتاده که در هر نقطه از دنیا می شود آن بهانه را بکار برد.

۱۷۹۱م:توماس پین Thomas Paine (متولد ۲۹ ژانویه ۱۷۳۷ و متوفی در هشتم ژوئن ۱۸۰۹) نویسنده و اندیشمند بلند آوازه قرون هجدهم و نوزدهم و مولف «حقوق انسان»سوم فوریه سال ۱۷۹۱ درلندن بیانیه ای مفصل در دفاع از انقلاب فرانسه منتشر ساخت. از بیانیه «پین» که خود او در جریان انقلاب فرانسه و از محرکّان آن جنبش بود چنین برمی آید که انقلاب نتیجه بی اعتنایی طولانی دولت به خواست عمومی است و انقلاب پس از پیروزی و انجام دگرگونی، اگر به دست نااهل افتد شکست خواهد خورد.

«پین» قبلا با انتشار «عقل سلیم» مهاجرنشینان انگلیسی آمریکای شمالی را ترغیب به برگیری پرچم انقلاب استقلال کرده بود. وی در طول اقامت در پاریس و شرکت در انقلاب «کتاب حقوق انسان» را نوشت که مبنای نخستین اعلامیه حقوق بشر مصوب مجمع انقلاب قرارگرفت. به نظر پین، یک انسان حق دارد امنیت و آزادی داشته باشد و شخصیت و شئون او رعایت شود و حق اوست که در برابر ستم از خود دفاع کند و به دادگاه مستقل برای تظلم دسترسی داشته باشد. انسان حق مالکیت بر انسان را ندارد و استثمار به هر شکل و نیز بازداشت خودسرانه ممنوع است.

۱۸۷۱م:واحدهای ارتش فرانسه مامور دفاع از پاریس ۲۹ ژانویه سال ۱۸۷۱ پس از پنج ماه مقاومت در برابر ارتش آلمان به دلیل کمبود خوار و بار در شهر؛ اعلام تسلیم کردند، ولی گارد ملی شهر، روشنفکران و کارگران با ایجاد جنبش «کمون Commune» به مقاومت ادامه دادند و این بار، عمدتا در برابر دولت شکست خورده فرانسه، و مانع بازگشت مقامات دولتی شدند که با نزدیک شدن آلمانی ها از پاریس خارج شده بودند.

تک فارس

در پی ایجاد کمون پاریس، جنبش های مشابهی در چند شهر دیگر فرانسه از جمله لیون و مارسی تشکیل و زمام امور را به دست گرفتند.

ارتش فرانسه در دوم سپتامبر ۱۸۷۰ در «سدان» از ارتش پروس (برلن) شکست خورده بود و ۱۸ ژانویه امپراتور پروس در «ورسای» فرانسه تاج امپراتوری آلمان واحد را برسر گذارده بود و خود را قیصر همه آلمان اعلام داشته بود. بیسمارک که از قبل، طرح جنگ با فرانسه را به عنوان سومین "جنگ اصطلاحا محدود" خود تهیه کرده بود؛ در یک فرصت مناسب با چند دسیسه فرانسه را تحریک به آغاز آن کرده بود.

هدف بیسمارک از این جنگها تامین وحدت آلمان بود که در طول تاریخ عمدتا به صورت امیر نشین های مستقل عمل کرده بود.

«کمون پاریس» به نام مخالفت با شرایط قرارداد صلح با آلمان که دولت فرانسه آن را امضاء کرده بود و متعهد به پرداخت غرامت شده بود دست به قیام زده بود و از دولت سلب حاکمیت و صلاحیت کرده بود.

حکومت «کمون» برپاریس ماهها طول کشید. کمونار(Communard) ها که سربند سرخ رنگی بر سر می بستند و مرکب از مردان و زنان عمدتا مسلح بودند تا ۲۸ ماه مه بدون برخورد با نیروهای دولتی فرانسه به حکومت کردن پرداختند و اعلام داشتند که به همان گونه که پیش از پیدایش حکومت، گروههای انسانی برادروار باحقوق مساوی و استفاده مشترک از منابع، زندگی می کردند و طبقه و امتیاز نبود از این پس هم در قلمرو آنان نخواهد بود؛ همه برابر و کارگرند و در تولید ومصرف شریک یکدیگرند و مطلقا برتری وجود نخواهد داشت. مردم در حکومت شریکند و تصمیمات به صورت گروهی گرفته می شود.

دولت فرانسه که نمی توانست این وضعیت را برای مدتی طولانی تحمل کند، نیمه شب ۲۸ ماه مه واحدهای ارتش را از طریق محله اعیان نشین پاریس وارد شهر کرد و جنگ خیابانی سربازان با کمونارها نزدیک به دو ماه طول کشید. نبرد خیابانی و خانه به خانه، بسیار شدید و قهرمانانه بود. محله های کارگرنشین با تمام وجود از کمونارها دفاع کردند. یک گردان از زنان مسلح کمونار که به ابتکار یک زن روس تشکیل شده بود تا آخرین نفر جنگید. همه خیابانها و کوچه های پاریس سنگر بندی شده و به صورت خاکریز در آمده بود.

در نبرد خیابانی پاریس جمعا ۲۵ هزار تن کشته شدند. پس از پایان نبرد خیابانی پاریس و بازگشت مقامات دولتی به شهر، اعلام شد که نظام فرانسه جمهوری خواهد بود. سالها بود که باردیگر نظام سلطنتی به فرانسه باز گشته بود و پادشاه فرانسه در «سدان» تسلیم نیروهای آلمان شده بود. کمون پاریس در آن سال شکست خورد، ولی این اندیشه همچنان باقی مانده است.

۱۹۵۸م:دوم فوریه سالروز درگذشت دکتر ارنست هینکل Ernest H. Heinkel سازنده هواپیماهای نظامی آلمان در دو جنگ جهانی است که در ۷۰ سالگی در سال ۱۹۵۸ افوت شد. وی همچنین در ساختن هواپیمای دریایی به ژاپن و جت جنگنده اف ــ ۱۰۴ به آمریکا کمک کرد.

هینکل که در ۱۸۸۸ در سوابیای آلمان متولد شده بود نخستین هواپیما را درسال ۱۹۱۱ ساخت. وی در طول جنگ جهانی اول نخستین هواپیماهای نطامی را برای ارتش آلمان تولید کرد که سی فروند از آنها هم در اختیار اتریش، متحد آلمان قرار گرفت.

T A K F A R S

پس از جنگ، چون آلمان تا مدتی از ساختن هواپیما محروم بود به اختراع هواپیمای دریایی موفق شد که آن را در سوئد به تولید انبوه رساند و از آنجا به ژاپن رفت و نوع نظامی هواپیمای دریایی را برای این کشور ساخت (هواپیمایی که می تواند از روی آب به پرواز درآید و روی آب فرود آید). پس از افتادن زمام امور آلمان به دست هیتلر به ساختن شکاری و بمب افکن برای «لوفت وافه (نیروی هوایی آلمان) پرداخت و بمب افکن دوموتوره « H -111» با سرعت ۳۷۵ کیلومتر در ساعت اولین اختراع او بود. وی همزمان در کارخانه خود هواپیمای مسافری «ه ــ ۷۰ » را تولید می کرد.

هینکل پس از ساختن هفت هزار و ۳۰۰ فروند « ه ــ ۱۱۱ » که بر خلاف هواپیماهای نظامی سایر کشورها قادر به شیرجه رفتن روی هدف بودند به ساختن بمب افکن های سنگین H -117 اقدام کرد و سپس به ساختن جنگنده H – 100 با سرعت۷۴۷ کیلومتر در ساعت پرداخت که حد اکثر سرعت هواپیمای ملخدار بود.

هینکل از آن پس تلاش خود را صرف ساخت هواپیمای با موتور موشکی بکار برد و هواپیمای آزمایشی H 178 را تولید کرد. همزمان، بمب افکنهای ویژه حملات شبانه H 219 را برای نیروی هوایی آلمان ساخت.

آخرین کار او ساخت نخستین هواپیمای جت با سرعت ۹۳۰ کیلومتر در ساعت به نام « ه ــ ۲۸۰ » بود که دیگر خیلی دیر شده بود.

پس از جنگ جهانی دوم ، هینکل کارخانه خود را که چندین بارهم بمباران شده بود به تولید دوچرخه و موتوسیکلت تبدیل کرد و از سال ۱۹۵۵ که محدودیت ها رفع شد با ادغام شرکت خود با یک شرکت بزرگتر بار دیگر به تولید هواپیما و این بار هواپیمای غیر نظامی دست زد .

هینکل بعدا تجربه خود در ساخت جت را در اختیار آمریکا برای تولید جنگنده اف ــ ۱۰۴ از نوع «جی» قرار داد.

۱۸۱۱: یک دسته از روسهایی که به سواحل غربی آمریکا مهاجرت کرده بودند دوم فوریه ۱۸۱۱ در شمال سانفرانسیسکو مستقر شدند و یک مرکز خرید و فروش دایر کردند. دوم فوریه سال بعد (سال۱۸۱۲) ایوان کوسکوف روسی در ساحل خلیج بودگا و در ۳۳ کیلومتری شمال سانفرانسیسکو ساخت یک دژ نظامی را آغاز کرد که اینک به «فورت روس» معروف است. وی از جانب دولت روسیه مامور ساختن این دژ نظامی شده بود تا از مهاجران روس در کالیفرنیای شمالی محافظت کند. کوسکوف با یک ناو توپدار وارد خلیج بودگا شده بود. مهاجران روس تا دهه ۱۸۴۰ در اینجا باقی ماندند که رودخانه محل هنوز به رودخانه روسی معروف است. در آن زمان و تا فوریه ۱۸۴۸ کالیفرنیا بخشی از سرزمین مکزیک و آلاسکا متعلق به روسیه بود. روسها بعدا محل استقرار خود در کالیفرنیا را به یک کمپانی آمریکایی و نیز همه آلاسکارا به دولت آمریکا فروختند.

۱۹۱۸: ارتش سرخ برای پاسداری از انقلاب روسیه تشکیل شد. دولت انقلاب روسیه همچنین تاسیس یک پلیس امنیتی تحت نام «چکا» را اعلام داشت.

۱۹۳۰: حزب کمونیست ویتنام که اینک زمام امور این کشور را به دست دارد به رهبری دکتر هو شی مین فعالیت خود را آغاز کرد.

تک فارس www.takfars.ir

۱۹۶۲: دولت آمریکا تحریم کامل تجارت با کوبا را به اجرا در آورد.

۱۹۶۶: روادید ورود اتباع ایران به فرانسه لغو شد.