فهرست وقایع و رویدادهای تاریخی مهم آبان

۱۳۰۳ش:۱۳آبان سال ۱۳۰۳ خورشیدی (۴ نوامبر۱۹۲۴ میلادی) واحدهای هنگ نادری تهران، تیپ اصفهان و تیپ فارس با توپخانه و تدارکات لازم رهسپار خوزستان شدند و به تیپ لرستان و واحدهای لشکر آذربایجان نیز آماده باش داده شد تا به محض دریافت دستور به سوی اهواز به حرکت در آیند.

همزمان، سردار سپه (رضاخان پهلوی) نیز از طریق اصفهان و شیراز عازم اهواز شد. قبلا به شیخ خزعل اخطار شده بود که مالیات معوقه خود را به خزانه داری کل واریز کند. خزعل ۹ روز بعد تقاضای عفو کرد و یک روز پس از آن تسلیم شد.

پس از رسیدن واحدهای اعزامی به مقصد، کار خلع سلاح اطرافیان خزعل آغاز شد و در خوزستان مقررات حکومت نظامی بر قرار گردید. خزعل به مجلس (پارلمان ایران) نامه نوشته بود که فریب خورده و پوزش خواسته بود که بعدا با دو پسرش تحت الحفظ به تهران منتقل شدند. رسیدن سواره نظام آذربایجان ظرف چهار روز به خوزستان از نکات جالب این عملیات بود که در آن زمان طی این مسافت با اسب، امری بی سابقه بود. مورخان اروپایی نوشته اند که سرعت سواره نظام آذربایجان بیش از اتومبیل (اتومبیلهای آن زمان) بود.

در پی همین عملیات بود که فرماندهی نیروهای مسلح (کل قوا) از سلطان احمدشاه قاجار – شاه وقت – سلب شد.

تکفارس آی آر

۱۳۲۸ش:۱۳ آبان ۱۳۲۸ خورشیدی (۴ نوامبر ۱۹۴۹ میلادی) عبدالحسین هژیر وزیر دربار وقت در مسجد سپهسالار هدف حمله قرارگرفت و روز بعد جان سپرد. وی برای شرکت در روضه خوانی دربار سلطنتی به این مسجد رفته بود.

حسین امامی ضارب او، از فدائیان اسلام، به عمل خود اعتراف کرده و در بازجویی، ادامه حیات هژیر را برای وطن زیان آور خوانده بود که محاکمه و پنج روز پس از وقوع رویداد اعدام شد. حسین امامی پس از محکوم شدن در دادگاه بدوی درخواست تجدید نظر نداده بود.

در همان روز وقوع این رویداد، درتهران حکومت نظامی اعلام، دکتر مصدق به احمد آباد تبعید و جمعی دیگر بازداشت شدند و انجام انتخابات پارلمانی نیز متوقف گردید.

۱۳۴۳ش:۱۳ آبان ۱۳۴۳ (۴ نوامبر ۱۹۶۴) آیت الله سید روح الله خمینی در منزل خود در قم دستگیر و از آنجا به فرودگاه مهر آباد انتقال و به ترکیه تبعید شد که بعدا در عراق اقامت کرد. این تبعید تا نیمه سال ۱۳۵۷ (زمان انقلاب) ادامه داشت. آیت الله خمینی چند روز پیش از تبعید شدن، بار دیگر از تصمیم دولت وقت به برخوردار کردن نظامیان امریکایی از پاره ای مصونیت های قضایی شدیدا انتقاد کرده بود. پنج روز پیش از تبعید آیت الله خمینی، حسنعلی منصور نخست وزیر وقت در مجلس حاضر شده بود و از مصونیت قضایی نظامیان امریکایی در ایران دفاع کرده بود.

۱۳۵۷ش:در این روز در سال ۱۳۵۷ انقلاب شدت بیشتری به خود گرفت و سندیکای نویسندگان و خبرنگاران تصمیم گرفت که روزنامه ها به مدت نامحدود انتشار خود را متوقف سازند.

www.takfars.ir

این اعتصاب که ۶۲ روز طول کشید طولانی ترین اعتصاب جراید در طول تاریخ روزنامه نگاری در جهان بشمار می رود. در لحظه اعلام اعتصاب، دو روزنامه کیهان و اطلاعات آماده توزیع شده بودند که اعتصاب آغاز و سردبیران دو روزنامه از توزیع آنها جلوگیری کردند. در آن روز، تظاهرات در خیابانهای تهران شدت یافته و همه جا زد و خورد ماموران و تظاهرکنندگان مشاهده می شد و صدای شلیک گلوله قطع نمی شد. شاه دو روز بعد یک دولت تماما نظامی برسر کار آورد.

در جریان انقلاب، محمدعلی سفری دبیر سندیکای روزنامه نگاران بود که تصمیم اعتصاب را اعلام داشت. آن دسته از اعضای تحریری خبرگزاری پارس (ایرنا) و رادیو تلویزیون که عضو سندیکا بودند به اعتصابیون پیوستند. این اعتصاب طولانی سبب شد که دولت نتواند اعلامیه ها و سخنانش را به گوش برساند که در شکست آن موثر بود. سندیکا در نیمه مهرماه با هدف مخالفت با سانسور، نیز دو روز اعلام اعتصاب کرده بود. اعتصاب مطبوعات پس از براندازی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در ایران سابقه نداشت. بعدا برخی از مفسران خارجی تعجب خودرا از این لحاظ ابراز داشته بودند که چه عاملی درکار بود که دولت نظامی وقت دو روزنامه اصلی تهران را خود، ولو در چهار صفحه منتشر نکرد.

۱۳۵۸ش:گروهی که خود را «دانشجویان پیرو خط امام» معرفی می کردند در این روز در سال ۱۳۵۸ (۴ نوامبر ۱۹۷۹) ساختمان سفارت آمریکا در تهران را متصرف شدند و کارکنان آمریکایی حاضر در ساختمان را به گروگان گرفتند و آنجا را "لانه جاسوسی" نامیدند. این دانشجویان پس از تصرف سفارت، دستگیری کارکنان و نظامیان آمریکایی محافظ آن و جمع آوری اسناد بایگانی در سفارت خواهان استرداد شاه شدند که در یک بیمارستان در آمریکا بستری شده بود. تصرف سفارت آمریکا و گروگانگیری کارکنان آنچه ۴۴۴ روز طول کشید از رویداد های مهم ربع قرن آخر سده بیستم بشمار می رود. در جریان محاصره، کاردار سفارت آمریکا با چند عضو ارشد به وزارت امور خارجه پناهنده شده بودند. بعدا معلوم شد شماری از کارکنان سفارت آمریکا هم که در ساختمان دیده نشدند به سفارت کانادا پناه برده بودند که بعدا با گذرنامه کانادایی از ایران خارج شدند. تصرف کنندگان سفارت بعدا اسناد به دست آورده را به صورت کتاب منتشر کردند.

۱۹۸۶م:چهارم نوامبرسال ۱۹۸۶ میلادی و در جریان جنگ عراق با ایران فاش شد که مک فارلین مشاور ویژه امنیت ملی رونالد ریگن رئیس جمهور وقت امریکا با چهار آمریکایی دیگر به طور محرمانه وارد تهران شده و مذاکراتی انجام داده بودند. این موضوع برای نخستین بار در یک نشریه لبنانی افشاء شده بود. ریگن رئیس جمهور وقت آمریکا حاضر نشد جزئیات قضیه را فاش سازد. وی بعدا از این اقدام خود (و فروش اسلحه به ایران، به میزان محدود و ارسال پول حاصل از آن به مخالفان دولت ضد غرب نیکارا گوئه معروف به کنتراها) دفاع کرد. ریگن در عین حال گفت که در این زمینه اشتباهات اداری روی داده است.

گزارشهای رسانه ها حکایت از آن داشت که هواپیمای حامل مک فارلین در سفر تهران حامل مقداری اسلحه بود. در پی افشای این قضیه، پرونده ای که به «ایران ــ کنترا» معروف شده بود در دستگاه قضایی آمریکا تشکیل شد و مدتها بحث روز بود و حتی از ریگن تحقیق قضایی شده و سرانجام چند نفر ازجمله یک سرهنگ آمریکایی به نام الیور نورث مامور کار درکاخ سفید محکوم شده بودند.

۲۰۰۵م:"نادیا انجمن" شاعره جوان و فارسی سرای افغانستان چهارم نوامبر ۲۰۰۵ در خانه اش در شهر هرات درگذشت. معاینه جسد این شاعره ۲۵ ساله باذوق نشان داد که بر اثر ضربات وارده جان سپرده بود. پلیس شوهر نادیا را به اتهام قتل او بازداشت کرد. قتل نادیا به گونه ای درجهان منعکس شد که ارکان مربوط سازمان ملل مداخله کرد تا چنین حادثه ای تکرار نشود. مجموعه "گلهایی که دودی رنگند" از اوست که چاپ و در کشورهای فارسی زبان انتشار یافته است.

۱۸۳۷م:«تایمز هند» سوم نوامبر (دیروز) ۱۷۰ ساله شد. تایمز هند، پرتیراژترین روزنامه غیر تابلوید (ورق بزرگ) انگلیسی زبان سوم نوامبر سال ۱۸۳۷ کار انتشار خودرا در بمبئی (مومبای) آغاز کرده است که در آغاز کار به اخبار اقتصادی توجه بیشتری داشت. تایمز هند که از سال ۱۹۴۸ توسط خانواده «جینJain» خریداری شده است توسط دو برادر ـ سامیر و وینیت جین ـ اداره می شود و ریاست کمپانی با مادر آنان بانو «ایندو جینIndu Jain» است که میلیاردر هفدهم جهان بشمار می رود. این کمپانی خانوادگی در کنار تایمز هند (تایمز آو ایندیا)، مالک هشت نشریه، چند فرستنده رادیویی و سه کانال تلویزیونی ازجمله کانال «Times Now» است. درآمد خالص کمپانی تایمز هند در سال ۲۰۰۷ بیش از یک میلیارد دلار بوده است.

تک فارس

۱۷۹۱م:چهارم نوامبر ۱۷۹۱ در ایندیانای امروز میان یک تیپ سوار ارتش آمریکا به فرماندهی ژنرال «آرتر کلر» و نیروهای اتحادیه چند قبیله از بومیان این کشور به ریاست «لیتل تورتول» نبرد سختی درگرفت. در این نبرد از افراد یک تیپ سوار آمریکا تنها ۴۸ تن زنده ماندند. این بزرگترین پیروزی نظامی بومیان آمریکا (اصطلاحا سرخپوستان) بر مهاجران اروپایی تا آن زمان بشمار آورده شده است. بومیان آمریکا که تبار سیبریایی و چینی دارند از آغاز ورود انگلیسی ها به آمریکای شمالی در سال ۱۶۰۷ با آنان جنگیده بودند تا از اموال و اراضی خود دفاع کنند ولی تا زمان دریافت اسلحه آتشین از مهاجران فرانسوی فاقد این جنگ افزار بودند و کشتار می شدند. برخلاف انگلیسی ها، مهاجران فرانسوی، آلمانی و هلندی با بومیان آمریکای شمالی (ایالات متحده و کانادای امروز) سازش کرده و رفتار دوستانه داشتند و اراضی مورد نیاز را از آنان خریداری می کردند.

در نبرد تاریخی ایندیانا، افراد قبایل شاونی، دلیور و بوکونداهلا مرکب از ۱۱۸۰ دلاور شرکت داشتند. اینان قبلا در اکتبر ۱۷۹۰ یک هنگ سوار آمریکا به فرماندهی سرهنگ «هاردین» را شکست داده و این هنگ با دادن ۲۱۹ تن تلفات عقب نشینی کرده بود. بومیان با این جنگها مخالفت خود را با عهدنامه سال ۱۷۸۳ پاریس مبنی بر برسمیت شناخته شدن ۱۳ مهاجرنشین انگلیسی از سوی لندن به عنوان یک کشور مستقل اعلام کرده بودند. طبق این معاهده که میان دولت لندن و نمایندگان مهاجرنشینان و با میانجیگری فرانسه امضاء شده بود، شرق آمریکای شمالی (به استثنای فلوریدا) به عنوان کشوری مستقل (به نام ایالات متحده) شناخته شده بود ولی بومیان، این سرزمین پدری را متعلق به خود می دانستند و اروپاییان را متجاوز.

۱۷۹۳م:چهارم نوامبر سال ۱۷۹۳ در جریان انقلاب فرانسه و در دوران اقتدار روبسپیر، بانو اولمپ دو گوژ Olympe de Gouges نویسنده و نمایشنامه نگار و فعال سیاسی فرانسه به حکم دادگاه انقلاب با گیوتین و در ملاء عام گردن زده شد. بانو اولمپ که هنگام اعدام ۴۵ ساله بود اعتراض کرده بود که چرا انقلاب فرانسه برای زنان، حقوق سیاسی برابر مردان و از جمله رای دادن تامین نکرده است. وی از ژیروندیست ها (میانه روها) بود. نوشته های بانو اولمپ به پیروزی انقلاب فرانسه کمک کرده بود. وی در نخستین روزهای انقلاب شعارهای متعدد برای انقلابیون نوشته و به دست تظاهرکنندگان داده بود.

۱۹۱۱م:پس از چهارماه چانه زدن، چهارم نوامبر سال ۱۹۱۱ میلادی میان آلمان و فرانسه قرار دادی امضاء شد که به موجب آن، دولت وقت آلمان این حق! را به دولت فرانسه داد که سرزمین مراکش (مغرب) را تحت الحمایه خود قراردهد!. در عوض دولت فرانسه ۹۶ هزار مایل مربع از اراضی شمال کنگو برازاویل را که هم مرز کامرون بود به آلمان بخشید که قبلا خود را مالک کامرون اعلام کرده بود!. قرنها بود که دولتهای اروپایی بدون هیچگونه حق و حتی بهانه و تنها در سایه اسلحه نظامی برتر و بی اعتنا بودن به اخلاقیات و حقوق دیگران، سرزمین های واقع در قاره های دوردست را مالک می شدند و گاهی هم به صورت هایی که یک نمونه اش در بالا ذکر شد آنها را میان خود معامله می کردند!. دهها سال آفریقاییان را شکار می کردند و عمدتا در قاره آمریکا بفروش می رسانیدند.

با سازشی که ذکر آن رفت اختلاف نظر آلمان و فرانسه برطرف شد و فرانسویان خرسند بودند که با تصاحب رایگان سرزمین مراکش، یک امپراتوری در شمال افریقا که شامل تونس، الجزایر، موریتانیا و … و مراکش بود تشکیل می دادند. در آن زمان ایتالیا مالک لیبی و انگلستان صاحب مصر، سودان و قسمتی از سومالی و … بود و در سراسر شمال قاره آفریقا حتی یک وجب زمین که متعلق به قدرتهای اروپایی نباشد به دست نمی آمد.

باوجود این که در این داد وستد، آلمان معادل وسعت خودش زمین مفت به دست آورده بود روزنامه های این کشور از روز بعد دست به اعتراض زدند که در این داد و ستد دولت آنها مغبون شده بود و فرانسویان سرشان کلاه گذارده بودند! بدبختی دنیا را ببین.

این معامله که حتی مردم کنگو برازاویل از آن آگاه هم نشدند سبب شد که وسعت وطنشان برای همیشه کوچک شود!.

۲۰۰۳م:طارق عزیز مقام برجسته دولت صدام حسین که از زمان تصرف عراق در بازداشت بوده است در نخستین بازجویی گفته بود که صدام باور نمی کرد که آمریکا تهدید خود به حمله نظامی را عملی سازد و از تماسهایی که با روسیه و فرانسه داشت به این نتیجه رسیده بود که مسئله در چارچوب سازمان ملل حل شود.

T A K F A R S

این مطلب سوم نوامبر ۲۰۰۳ به رسانه ها داده شده بود. طارق عزیز از اعضای قدیمی حزب بعث سالها وزیر امور خارجه عراق و سپس معاون نخست وزیر این کشور (معاون صدام حسین) بود. او که یک مسیحی عراقی است قبلا سردبیری نشریات حزب بعث را برعهد داشت و چون برزبان انگلیسی مسلط است در بیشتر سخنرانی ها و مصاحبه ها شرکت می جست. طارق عزیز که نام دوران جوانی اش میخاییل یوحنا بود در سال ۱۹۸۰ جمهوری اسلامی ایران را متهم کرده بود که از طریق عوامل خود در عراق قصد ترور اورا داشته بود.

طبق گزارش های دیگر، دولت مسکو قبلا به صدام گفته بود که بهتر است تفویض اختیارات کند و کناربرود تا بشود آمریکا را از حمله نظامی منصرف ساخت زیرا که آمریکا برای انتقال نیرو هزینه سنگین متحمل شده است و به آسانی دست بردار نخواهد بود.

دولت روسیه بعدا هم به دولت آمریکا گفته بود که اگر بخواهد به مدت طولانی در عراق بماند با مقاومت رو به رو خواهد شد و دشمنان آمریکا در گوشه و کنار جهان و بویژه در منطقه خاورمیانه که کم هم نیستند به این مقاومت کمک خواهند کرد و بحرانی دامنه دار پدید خواهد آمد و ….

۲۰۰۸م:انتخابات عمومی آمریکا (رئیس جمهور، یک سوم سناتورها، همه نمایندگان مجلس و برخی از فرمانداران ایالت ها) چهارم نوامبر ۲۰۰۸ آمریکا انجام شد. در این انتخابات در فهرست کمیسیون انتخابات نام شش نامزد برای احراز مقام ریاست جمهوری دیده می شد: باراک اوباما از حزب دمکرات، جان مکین از حزب جمهوریخواه، باب بار از حزب لیبرتاریان، بالدوین از حزب قانون اساسی، شینتیا مکینی از حزب سبز و رالف نیدر (نادر) منفرد. برای اوباما تبلیغ بیشتری شده بود و برنده انتخابات شد.

در آمریکا، طبق یک قاعده قدیمی که مورد ایراد است، انتخاب رئیس جمهور دو مرحله ای است و طبق محاسبات خاص، الکتورها برپایه جمع کل آراء رای دهندگان هر ایالت انتخاب می شوند که بعدا رئیس جمهور را برمی گزنند. ایراد در اینجاست که در هر ایالت، کل الکتورها متعلق به نامزدی خواهند که آراء بیشتری داشته باشد، نه تقسیم آنان مطابق میزان آراء هرنامزد. برای مثال: اگر تفاوت آراء دو نامزد تنها یک رای باشد، الکتورها متعلق به نامزدی خواهند بود که این یک رای اضافی را دارد!. به این ترتیب جمع کل آراء یک نامزد در سراسر کشور، ملاک انتخاب او نخواهد بود. جمع کل آراء نشانه محبوبیت نامزد است. با این فرمول مورد ایراد، در طول قرن گذشته بارها دیده شده است که برنده انتخابات در جمع کل، آراء کمتری داشته و این وضعیت آخرین بار در انتخابات نوامبر ۲۰۰۰ مشاهده شد که جمع کل آراء «ال گور» بیش از جورج دبلیو بوش بود، ولی انتخاب نشد.

با هدف صرفه جویی در هزینه، رفراندم های برخی از ایالات نیز با انتخابات عمومی انجام می شود. دو نمونه از رفراندم های چهارم نوامبر ۲۰۰۸ از این قراربود که پاسخ به آنها «بله و یا نه» است: در ایالت اوراگون سئوال شده بود آیا موافق هستید که دستمزد معلمان برحسب وضعیت تدریس آنان و نتیجه امتحانات (نه سنوات خدمت و تحصیلات) داده شود تا تشویق به کار بیشتر شوند. در ایالت میشیگان سئوال شده بود که آیا موافق هستید که ماری جوانا (مری وانا) با تجویز پزشک آزاد شود.

اصحاب نظر در آمریکا پس از اطلاع از پیروزی حزب دمکرات در انتخابات ریاست جمهوری و دو مجلس کنگره این نگرانی را ابراز کرده بودند که با افتادن قوه مجریه و قوه مقننه به دست حزب دمکرات احتمال تضعیف دمکراسی وجود خواهد داشت و به عبارت دیگر؛ در برابر تصمیمات دولت، مخالفت قاطع (جز حرف مخالف زدن) وجود نخواهد داشت. با پیروزی باراک اوباما در انتخابات چهارم نوامبر ۲۰۰۸ برای نخستین بار، یک سیاهپوست رئیس جمهور و یک کاتولیک ایرلندی تبار معاون رئیس جمهور شده اند. برخی از تحلیلگران راستگرا پیش بینی کرده بودند با انتخاب شدن یک سیاهپوست به سمت ریاست جمهوری امکان ازسرگرفته شدن معارضات پنهان و آشگار نژادی و … وجود خواهد داشت.

۱۹۲۱: «تاکاشی هارا» نخست وزیر ژاپن به دست یک کره ای با ضربه چاقو کشته شد. وی نخستین مقام ارشد ژاپن نبود که پس از تصرف شبه جزیره کره از سوی ژاپنی ها، به دست کره ای ها به هلاکت می رسید. قبلا هم چنین ترورهایی صورت گرفته بود. «تاکاهاشی» جای نخست وزیر مقتول ژاپن را گرفت.

تک فارس www.takfars.ir

۱۹۴۵: کشورهای عربی سنگ بنای جامعه عرب را برزمین نهادند تا ازطریق آن به صورت گروهی مانع ایجاد کشوری در فلسطین برای یهودیان شوند.

۱۹۸۰: رونالد ریگن ۶۹ ساله فرماندار پیشین کالیفرنیا و رئیس اسبق کانون بازی گران صنعت سینما جیمی کارتر را در انتخابات شکست داد و به ریاست جمهوری امریکا بر گزیده شد. اصحاب نظر درگیری کارتر با اوضاع ایران و مسئله گروگان گیری کارکنان سفارت امریکا در تهران را که ۴۴۴ روز طول کشید، عامل عمده شکست کارتر دانسته اند.

۱۹۹۵: اسحق رابین ۷۲ ساله ژنرال بازنشسته و نخست وزیر وقت اسرائیل به دست یک جوان یهودی افراطی ترور شد.

۲۰۰۳: دکتر «پال کالابرسی» یک پژوهشگر راه درمان بیماری سرطان و رئیس سابق شورای ملی مبارزه با سرطان (آمریکا) در ۷۳ سالگی پیش از این که بتواند درمان قطعی برای سرطان به دست آورد، خود قربانی سرطان شد و بر اثر سرطان زبان درگذشت.

راه درمان محدود سرطان پروستات و سرطان سینه و نیز ابتکار بکاربردن توام کیمو تراپی و درمان با اشعه برای جلوگیری از تکثیر سلولهای سرطانی از اوست. وی در ایتالیا به دنیا آمده و به آمریکا مهاجرت کرده بود.