فهرست وقایع و رویدادهای تاریخی مهم در ۹ خرداد

۳۶۳م:بیست و نهم ماه مه سال ۳۶۳ میلادی (هشتم اردیبهشت) در کنار دجله، در محلی که اینک در آنجا شهر بغداد واقع شده است و نه چندان دور از شهر تیسفونCtesiphon (مدائن) پایتخت امپراتوری ایران، جهان باستان شاهد نبرد سخت ۶۰ هزار لژیونر رومی با ۶۵ تا ۸۰ هزار سرباز ایرانی به فرماندهی سپهبد «مرناMerena» بود. فرماندهی رومیان را ژولیان (فلاویوس کلودیوس ژولیانوسFlavius Claudius Julianus) امپراتور روم شخصا برعهده داشت. میدان این جنگ، شش فرسنگی (۳۶ کیلومتری) شمال تیسفون نوشته شده است.

۸۷۹م:زمانی که در هر گوشه ایران، یک ایرانی بپاخاسته و جان بر کف نهاده بود تا تمامیت و حاکمیت ملی میهن گرامی و باعظمت مان را تامین کند، ۲۸ ماه مه سال ۸۷۹ میلادی «ابوالساج دیودست» آذربایجان را از حاکمیت خلیفه عباسی وقت (المعتمد) خارج ساخت و احیاء استقلال ایران را از اینجا آغاز کرد. این تلاش همزمان با مساعی صفاریان در جنوب شرقی و جنوب، سامانیان در خراسان بزرگتر و دیگران در مازندران، گیلان و برخی از نواحی مرکزی ایران بود. تلاش میهندوستانه «دیودستیان» بیش از نیم قرن طول کشید و در تضعیف عباسیان موثر واقع شد. محمد افشین پسر ابوالساج مناطق دیگری از جمله ارمنستان را آزاد کرد و ابوالقاسم دیودستی برادر او با تاسیس سپاه فدائیان ایران (طبق نوشته برخی مورخان؛ «سپاه فداکاران») موفق به آزاد کردن ابهر، زنجان، قزوین و ری شد و فرمانداران خلیفه عباسی و ماموران جمع آوری مالیات وابسته به او را از این مناطق بیرون راند و ….

۱۳۳۱م:در این روز در سال ۱۳۳۱ خورشیدی دکتر مصدق برای دفاع از حق ایران در دیوان داوری لاهه در هلند بسر می برد. وی هشتم خرداد وارد هلند شده بود.

چرچیل نخست وزیر وقت انگلستان در همین روز در پارلمان این کشور گفت که ما اینک در برابر دو مخالف (مبارز) قرار داریم: مصدق و مائو. هر دو نسبت به کارهایی که می کنند تعصب دارند و همین تعصب به لجبازی و یکدنگی آنان منجر شده و به « مذاکره» فرصت نمی دهد. مائو برای حمله به نیروهای غرب در کره بیش از یک میلیون داوطلب به مرز فرستاده و مصدق به هلند رفته است تا با نطق و مصاحبه حملات تازه ای به ما کند. زیان عمومی این مبارزه لفظی کمتر از حمله سیل آسای قریب الوقوع داوطلبان مائو نیست و ….

تکفارس آی آر

۱۹۵۹م:از درگذشت «جان فاستر دالس» که طرح براندازی ۲۸ امرداد را به نام او ثبت کرده اند ۴۸ سال گذشت. وی که در ماه مه ۱۹۵۹ درگذشت شش سال و چهار ماه وزیر امور خارجه آمریکا در دوران حکومت ژنرال آیزنهاور بود. همزمان، برادرش «آلن» نیز مدیریت «سیا» را برعهده داشت.

۱۹۷۹م:۲۹ ماه مه در سال ۱۹۷۹ ( هشتم اردیبهشت ۱۳۵۸) مهدی بازرگان نخست وزیر دولت موقت انقلاب اعلام کرد که تعدد مراکز قدرت امور کشور (ایران) را فلج کرده و اگر ادامه یابد مسائلی به وجود خواهد آورد که تا دهها سال گریبانگیر ملت خواهد بود.

وی این مطلب را در یک مصاحیه عمومی بیان داشته بود که در صفحات اول روزنامه های تهران انتشار و از رادیو تلویزیون پخش شده بود.

www.takfars.ir

۱۴۱۶م:سی ام مه ۱۴۱۶ یک دادگاه مذهبی «جروم پراگGerome de Prague» اندیشمند ۵۱ ساله را که از سوی کلیسای کاتولیک تکفیر شده بود مرتد شناخت و به مرگ محکوم کرد که همان روز در ملاء عام به یک تیر چوبی بسته و آتش زده شد. وی که یک چک (بوهمی) بود به سرزمین های مختلف از جمله خاور میانه مسافرت و در انگلستان، فرانسه و آلمان تحصیل کرده بود. جروم از هواداران آزادی بیان و از منتقدان روشهای کلیسای کاتولیک از جمله فروش عفو مجازات گناهکاران از سوی کشیش ها بود. وی در دادگاه مذهبی اتهام ارتداد را رد کرد و گفت که تنها گفته است: آنان که نظری مغایر نظرات کلیسا دارند حق دارند آن را بیان دارند و این، به معنای حمایت از این افکار نیست، و تنها دفاع از آزادی بیان و اندیشه و بحث و جدل است. ولی استدلال او که مرتد نیست مورد قبول واقع نشد و به مرگ محکوم شد.

۱۴۳۱م:یک اسقف فرانسوی متحد انگلستان سی ام ماه مه سال ۱۴۳۱ ژاندارک، دختر ارلئان، که فرانسویان مایوس و افسرده را به پیروزی رسانید به جرم جادوگری آتش زد. وی سوم ژانویه همین سال از سوی انگلیسی ها برای مجازات شدن به این اسقف (کشیش بزرگ)سپرده شده بود که به دستور این کشیش، محاکمه کلیسایی شد و به جرم جادوگری و پوشیدن لباس مردانه محکوم به اعدام گردید و در یک بازار باز و بدون سقف در برابرچشم مردم آتش زده شد. ژاندارک هنگام آتش زده شدن ۱۹ ساله بود.

ژاندارک دوران خردسالی را در محیطی گذرانیده بود که ارتش فرانسه از انگلیسی ها شکست خورده بود و تمامی شمال رود «لوار» از جمله پاریس به تصرف انگلیسی ها در آمده بود. در این جنگ پاره ای از فرانسویان هم به انگلیسی ها کمک می کردند.

۱۷۷۸م:«ولترVoltaire ( فرانسوا ماری آروون)» از بزرگترین فلاسفه، نویسندگان، طنزنگاران و روشنگران اروپا سی ام ماه مه سال ۱۷۷۸ در آستانه انقلاب فرانسه دیده از جهان فرو بست. وی که افکارش در شکل گیری انقلاب فرانسه تاثیر زیاد داشت ۲۱ نوامبر سال

۱۶۹۴ تولد یافته بود. ولتر در بیست و سه سالگی به خاطر طنزی که نوشته بود یازده ماه از عمر خود را در زندان باستیل گذرانید و در سال ۱۷۲۶ به خاطر نوشتن طنزی دیگر به انگلستان تبعید شد و سه سال در آنجا بود. در سال ۱۷۳۴ دوباره او را از پاریس تبعید کردند. ولتر بسال ۱۷۴۹ به دعوت فردریک قیصر پروس (آلمان) به آنجا رفت و مدتها از نزدیکان و معاشران وی بود.

۱۹۱۸م:سی ام ماه مه سالگرد درگذشت اندیشمند بزرگ روس، گئورگی پله خانوفGeorgi Plekhanov است که در سال ۱۹۱۸ در ۶۲ سالگی فوت شد. وی یک مارکسیست بود ولی جامعه روسیه را «نارس» برای پیاده کردن این فرضیه می دانست.

پله خانوف که اینک درستی باور او به ثبوت رسیده است بارها به لنین که به اتفاق نشریه «ایسکرا (جرقه) » را منتشر می کردند تاکید کرده بود که فعلا باید از مرحله سوسیال دمکراسی آغاز، برایش تبلیغ و انقلاب را بر پایه آن قرار دهند. همین افکار پله خانوف باعث پیدایش و رشد «منشویسم (در برابر بلشویسم)» شد. وی در کنگره سال ۱۹۰۳ چپگرایان انقلابی روسیه با انترناسیونالیسم پرولتاریاییProletarian Internationalism مخالفت کرد و راه منشویک ها و ناسیونالیستی (همان راه سوسیال دمکراتهای روسیه) را در پیش گرفت ولی از حمایت اصولی از مارکسیسم دست برنداشت. او تا پایان عمر که از بیماری سل درگذشت می گفت: مارکسیسم فرضیه ای است خوب و ایده آل، ولی جوامع بشری و به ویژه جامعه روسیه هنوز به جایی نرسیده اند که آمادگی پیاده کردن موفقیت آمیز این فرضیه را داشته باشند به همان گونه که جامعه ایران باستان با همه اشتیاق اولیه اش، فرضیه مزدک را که تفاوتی با فرضیه مارکس نداشت هضم نکرد.

تک فارس

۱۳۴۶ش:امروز زادروز ناصر کرمی روزنامه نگار ایرانی، مولف و مدرس دانشگاه است که نهم خردادماه ۱۳۴۶ درخوزستان به دنیا آمده است. ناصر که لیسانس جغرافیا، فوق لیسانس و دکترای اقلیم شناسی دارد پیشه روزنامه نگاری را از آذرماه ۱۳۷۱ (دسامبر ۱۹۹۲) از روزنامه همشهری (تهران) و از نخستین روز انتشار این روزنامه آغاز کرده است. وی به موازات تحصیل جغرافیا و اقلیم شناسی، دوره های آموزش روزنامه نگاری را طی کرده بود. دانش جغرافیا اورا برآن داشت که کمبود تاریخی ژورنالیسم ایران را که ضعف پوشش اخبار محیط زیست بود جبران کند و در جلسات آماده سازی سازمان و وسائل کار برای انتشار همشهری سردبیری وقت این روزنامه را قانع سازد که در تحریریه اش حوزه محیط زیست و شناسانیدن آثار باستانی ایران، فرهنگ و تمدن ایرانی دایر کند و خود او داوطلب قبول مسئولیت این حوزه خبری و پوشش اخبار و مطالب مربوط شد که تا آن زمان، در ایران خبرنگار ویژه پوشش اخبار و مطالب محیط زیست وجود نداشت که مستلزم وقوف خبرنگار بردانش جغرافیا و قرارداشتن در جریان فعالیت های جهانی در زمینه محیط زیست و داشتن علاقه به این رشته بود. ناصر در جلسات مقدماتی ایجاد تحریریه همشهری استدلال کرد که حفظ محیط زیست از ایران باستان است و روزنامه ای با نام شهر و همشهری به چنین مطالب و داشتن خبرنگار اختصاصی نیاز دارد که پیشنهاد او عینا تصویب شد.

۲۰۰۴م:تعیین «ایاز علاوی» که ۵۸ ساله بود از سوی شورای حاکمیت عراق که اعضای آن از سوی آمریکا منصوب شده بودند به عنوان نخست وزیر موقت آن کشور که ۲۹ مه ۲۰۰۴ صورت گرفته بود در رسانه های سراسر جهان بازتاب نسبتا وسیع داشت. شبکه تلویزیونی «سی بی اس» آمریکا در اخبار مشرح همان شب خود از ایاز علاوی به عنوان فردی که ارتباط تنگاتنگ با سازمانهای اطلاعاتی آمریکا و انگلستان (سیا و اینتلیجنس سرویس) دارد و مورد اعتماد آنها است نام برد و گفت: در حالی که سازمان ملل هنوز بر این انتصاب رسما صحه نگذارده بود، جورج بوش رئیس جمهوری آمریکا و «برمر» فرماندار آمریکایی عراق از نخست وزیر شدن ایاز علاوی حمایت و از شخص وی تمجید کردند.

۲۰۰۴م:به نوشته روزنامه های برزیل، ونزوئلا، کوبا و مکزیک در شماره های ۲۹ و ۳۰ مه ۲۰۰۴ خود، اختلاف بر سر تنظیم قطعنامه کنفرانس یک روزه سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا، آمریکای لاتین و از جمله کارائیب که در گوادالاجار کشور مکزیک تشکیل شده بود ثابت کرد که اتحادیه اروپا عنصری جدا از آمریکا نیست و این دو بدنه دنیای غرب، در پهنه جهان همچنان یکپارچه عمل می کنند و نباید قهر و آشتی ها ظاهری آنها را باور کرد.

۲۰۰۴م:درجریان دیدار اخیر دا سیلوا رئیس جمهوری برزیل که یک سوسیالیست است از چین، این دو کشور بزرگ آسیا و آمریکای لاتین موافقت کردند که متحد اقتصادی یکدیگر شوند. طبق توافق های حاصله که گزارش و تفسیر آنها، ۲۹ ماه مه ۲۰۰۴ روزنامه های دو کشور را پر کرده بود، چین و برزیل در صنعت هواپیما سازی و ماهواره، همچنین در زمینه اکتشاف و تجارت نفت و تولید سیمان و سایر امور باهم همکاری و معاضدت خواهند کرد. دو کشور کارخانه های مشترک ساخت جت مسافربر ایجاد خواهند کرد و چین ماهواره های برزیل را به فضا خواهد فرستاد و کمپانی نفتی «پترو براز» برزیل در چین به فعالیت خواهد پرداخت. دو کشور در استفاده از دستاوردهای کشاورزی با یکدیگر شریک خواهند شد.

۲۰۰۴م:شبکه تلویزیونی سی. بی. اس ۳۰ مه ۲۰۰۴ مصاحبه باب سایمون گزارشگر خود با مقتدی صدر از روحانیون شیعه عراق را پخش کرد که گفته بود با رفتن صدام حسین و اشغال نظامی عراق از سوی آمریکا، از نظر او یک افعی رفت و یک اژدها برجایش نشست. ما می خواستیم عراق از دست صدام خلاص شود، نه این که به اشغال نظامی آمریکا درآید. صدر در این مصاحبه گفته بود: آمریکا به عراق نیامده است که اکثریت شیعه روی کار آید، بالعکس آمریکا آمده است که نگذارد یک دولت شیعه زمام امور عراق را به دست گیرد؛ رئیس دولت شدن یک فرد که در یک خانواده شیعه مذهب به دنیا آمده است به معنای حکومت اکثریت شیعه که خواهان رعایت فقه شیعه هستند نیست. حکومت را اکثریت مردم باید انتخاب کند، نه خواست نیروهای اشغالگر. صدر در جای دیگر از مصاحبه خود گفته بود: اشغال نظامی عراق دنباله جنگهای صلیبی قرون ۱۱ و ۱۲ میلادی است و اضافه کرده بود: در حالی که آمریکا از صلح سخن می گوید، دیدیم که چگونه عراقی ها را شکنجه می کند و …، شکنجه و صلح همخوانی ندارند.

۲۰۰۴م:وزارت دفاع آمریکا ۲۹ مه ۲۰۰۴ در گزارش سالانه خود به کنگره این کشور مبنی بر برآورد قدرت نظامی چین نوشته است: چین با رشد اقتصادی ۹ و ۹ دهم در صدی اینک سومین قدرت نظامی جهان است و اگر آهنگ رشد نظامی خود را با همین شتاب ادامه دهد کمتر از ده سال دیگر روسیه را پشت سر می گذارد و هماورد آمریکا خواهد شد. در این گزارش تازه آمده است که چین توانسته پانصد موشک در برابر تایوان مستقر سازد. این کشور به ابزارهایی دست یافته که بر پایه تکنولوژی لیزری می توانند ماهواره ها را «کور» کنند. طبق این گزارش، چین تاسیسات نظامی حساس و کارخانه های تولید اسلحه را به زیر زمین منتقل کرده و حمله به آنها تقریبا امکان ناپذیر است. اطلاعات تازه (طبق گزارش وزارت دفاع آمریکا) نشان می دهد که چینی ها نه تنها تسلیحات بلکه تاکتیک و دکترین نظامی خود را تغییر داده اند. چین سلاحهای مورد نیازش را، خود می سازد و یا از روسیه خریداری می کند.

T A K F A R S

۱۲۶۵: دانته شاعر، نویسنده و اندیشمند فلورانسی به دنیا آمد.

۱۷۲۷: پتر بزرگ تزار روسیه شد، قلمرو آن را گسترش داد و این کشور را به صورت یک امپراتوری درآورد که تا ۱۹۹۱( از جمله ۷ دهه به نام اتحاد جماهیر شوروی) دوام داشت.

۱۸۱۴: اعضای اتحادیه ای که ناپلئون را شکست داده و به جزیره الب تبعید کرده بودند با امضای یک اعلامیه مشترک مرزهای فرانسه را محدود به خطوط سال ۱۷۹۲ کردند و همین امر باعث برانگیخته شدن خشم فرانسویان شد که راه را بر بازگشت ناپلئون باز کرد.

۱۸۷۱: مقاومت کمون پاریس پایان یافت و تمامی شهر در کنترل دولت قرار گرفت.

۱۹۰۳:الکساندر ابرونویچ پادشاه صربستان که ازدواج او با یک بیوه با مخالفت افکار عمومی رو به رو شده بود در این روز با همسرش در کاخ سلطنتی ترور شد. وی در عین حال متهم شده بود که آزادی ها و حقوق اتباع کشور، مندرج در قانون اساسی را نادیده انگاشته و راه استبداد و خودکامگی در پیش گرفته بود.

۱۹۱۳: نخستین جنگ بالکان در قرن ۲۰ با شکست عثمانی پایان یافت و طبق قرارداد لندن، آلبانی استقلال خود را به دست آورد.

۱۹۴۱: نیروهای نظامی آلمان جزیره «کرت» در مدیترانه را تصرف کردند.

۱۹۴۲: شهر کلن آلمان توسط ۱۰۰۰ بمب افکن انگلیسی به مدت ۹۰ دقیقه بمباران شد. در این حمله نزدیک به نیمی از هواپیماهای انگلیسی سرنگون شدند و به شهر نیز آسیب فراوان وارد آمد.

۱۹۶۷: در پی کشف نفت درجنوب شرقی فدراسیون نیجریه، به تشویق کمپانی های نفتی بین المللی یک سرهنگ محلی، این منطقه را به نام «بیافرا» از فدراسیون نیجریه جدا ساخت که این عمل یک جنگ خونین داخلی را به دنبال داشت.

تک فارس www.takfars.ir

۱۹۸۲: اسپانیا عضو شانزدهم ناتو ( سازمان دفاعی اتلانتیک شمالی) شد.

۱۹۹۸: زلزله شمال افغانستان بیش از ۵ هزار تن را بی جان ساخت.