علت احساس خستگی بعد از غذا خوردن و راه درمان
بسیاری از مردم پس از غذا خوردن احساس خستگی می کنند. به این شرایط کمای غذایی یا خواب آلودگی پس از غذا هم می گویند.
به طور معمول این حس پس از خوردن وعده های غذایی بزرگ، سنگین و سرشار از چربی، کربوهیدرات های تصفیه شده و شکر رخ می دهد.
اگر مدت کوتاهی پس از غذا خوردن متوجه شدید که انگیزه و تمرکزتان کاهش پیدا کرده و خسته شده اید، احتمالا از خودتان می پرسید چرا همیشه پس از غذا خوردن باید زندگی را کاملا کنار بگذارید و چرت بزنید.
یکی از دلایل بنیادین برای احساس خستگی پس از غذا خوردن، افت قند خون (گلوکز) است. پس از اینکه شیرینی و کربوهیدرات های تصفیه شده می خورید، سطح انسولین افزایش پیدا می کند ولی با گذشت چند ساعت این سطح انسولین پایین می آید و در حقیقت قند خون شما کاهش پیدا می کند. این می تواند منجر به احساس بی حالی، خستگی، میل زیاد به غذا و مه مغزی شود؛ البته شدت این نشانه ها می تواند در هر فرد متفاوت با فرد دیگری باشد.
تکفارس آی آر
شکر و کربوهیدرات های تصفیه ی شده ی سفید (مانند آرد) همچنین منجر به ترشح بیشتر هورمون سروتونین هم می شوند که یک ماده ی شیمیایی حال خوب کن به شمار می رود. ولی همین هورمون که فواید فراوانی دارد و می تواند مشکلات روحی را درمان کند، باعث شکل گیری احساس آرامش و خواب آلودگی هم می شود.
از دیگر دلایلی که منجر به بی حالی و خستگی پس از غذا خوردن می شوند، می توان به شیوه ی کارکرد دستگاه عصبی پاراسمپاتیک و ریتم شبانه روزی اشاره کرد. دستگاه عصبی پاراسمپاتیک شما بخشی از سیستم عصبی بدنتان است که وظیفه ی فرآیندهای استراحت و گوارش را بر عهده دارد. هر زمان که غذا بخورید، این دستگاه با ایجاد احساس آرامش واکنش نشان می دهد.
با توجه به پژوهش ها، جانوران و انسان ها دارای سیگنال های هوشیاری درون بدنشان هستند که هنگام گرسنگی آن ها را بیدار و هوشیار نگه می دارند. این سیگنال ها به جانداران کمک می کنند تا به دنبال غذا بگردند و آن را به دست بیاورند. به همین دلیل هر زمان که یک جاندار غذا می خورد و احساس سیری کامل می کند، این سیگنال های هوشیاری از بین می روند و خستگی و آرامش جای آن ها را می گیرند.
غذا خوردن همچنین منجر می شود گردش خون افزایش پیدا کند و خون بیشتری به دستگاه گوارش سرازیر شود تا هضم غذاها بهتر و سریع تر صورت بگیرد. در حقیقت، هضم غذا کار سختی است و به بدن فشار زیادی وارد می کند. بنابراین انرژی بالایی در این فرآیند صرف می شود و به همین دلیل بدن خسته می شود و شما هم حال و حوصله تان را از دست می دهید.
ریتم شبانه روزی یا ساعت بدن شما هم روی سطح انرژی شما در درازای روز و پس از غذا خوردن نقش دارد. احساس خستگی در بعدازظهرها به ویژه ساعت ۲ تا ۴ بعدازظهر کاملا طبیعی در نظر گرفته می شود. بیشتر مردم معمولا بین ساعت ۱۲ تا ۲ بعدازظهر غذا می خورند؛ بنابراین، این خواب عصرانه کاملا رایج است.
www.takfars.ir
با توجه به برنامه ی ریتم شبانه روزی بدن، این احساس خستگی پس از ناهار می تواند کاملا طبیعی و به دلیل نظم ساعت بدن به شمار برود و ربطی به غذایی که خورده اید، نداشته باشد. پس پیش از آنکه به دگرگون کردن سبک زندگی و رژیم غذایی خود فکر کنید، حتما این موضوع را در نظر داشته باشید.
در حالی که احساس خستگی پس از مصرف یک وعده ی غذایی بزرگ، به ویژه در بعدازظهر یا پیش از زمان خوابیدن، کاملا طبیعی است، ولی اگر همواره احساس خستگی کنید و این موضوع مزمن باشد، ممکن است نشان دهنده ی بیماری یا مشکلات دیگری برای سلامتی باشد.
جدا از در نظر گرفتن احساس خستگی پس از غذا خوردن، حواستان به نشانه های هیپوگلیسمی واکنشی هم باشد. این شرایط به افت قند خون پس از مصرف غذا و زمانی اشاره دارد که انسولین بیش از اندازه تولید و ترشح می شود. هیپوگلیسمی واکنشی به طور معمول پس از مصرف یک وعده ی غذایی شیرین یا سرشار از کربوهیدرات و طی چهار ساعت پس از غذا خوردن رخ می دهد. اگر در این زمان احساس ضعف عضلانی، عصبی بودن و سبکی سر کردید یا با نشانه هایی مانند رنگ پریدگی پوست، لرزش و عرق کردن روبه رو شدید، حتما به یک پزشک مراجعه کنید تا شما را زیر نظر بگیرد.
نشانه های دیگری که در صورت رخ دادن باید به آن ها اهمیت بدهید، شامل نشانه های ناشی از آلرژی و حساسیت های غذایی می شوند. اگر بیشتر اوقات حس می کنید که در درازای روز مه مغزی دارید، با نوسانات خلقی روبه رو می شوید یا به نشانه های التهاب از جمله راش و جوش های پوستی، مشکلات گوارشی و درد مفاصل و ماهیچه ها برمی خورید، بی درنگ به سراغ پزشک بروید و درباره ای اینکه آیا واکنش آلرژیک دارید یا خیر پرس وجو کنید.
چگونه می توان جلوی خستگی پس از غذا خوردن را گرفت؟
همانگونه که گفتیم، کمی خواب آلودگی پس از غذا خوردن کاملا طبیعی است و هیچ جای نگرانی ندارد. ولی عوامل گوناگونی روی این مشکل تأثیر می گذارند که با شناخت آن ها می توانید تا جای ممکن جلوی خستگی خود را بگیرید. در ادامه به بررسی چند پرسش می پردازیم تا بهتر بتوانید خستگی پس از مصرف غذا را رفع کنید
چه غذاهایی منجر به ایجاد خستگی می شوند؟
باید تلاش کنید تا جای ممکن جلوی مصرف کربوهیدرات ها به ویژه کربوهیدرات های تصفیه شده و شکر را بگیرید و برای رعایت تعادل به سراغ غذاهای پروتئینی، فیبر و چربی های سالم بروید. وعده های غذایی سنگین، بزرگ و پرچرب که به طور معمول شامل غذاهای سرخ شده، فست فود و گوشت های فرآوری شده می شوند هم می توانند انرژی شما را کاهش دهند، زیرا بدن باید زمان و انرژی بالایی برای هضم آن ها صرف کند.
حساسیت های غذایی هم می توانند خستگی پس از غذا خوردن را در برخی از مردم به دنبال داشته باشند. خوردنی هایی از جمله گندم، گلوتن، لبنیات، آجیل ها و صدف معمولا منجر به حساسیت های غذایی می شوند. بنابراین، باید حساسیت خود را نسبت به این غذاها شناسایی کرده و تا جای ممکن از خوردن آن ها خودداری کنید.
چرا وعده های غذایی سنگین شما را خسته می کنند؟ آیا بهتر است آن ها را به وعده های کوچک تر تقسیم کنید؟
تک فارس
اینکه چه زمانی و چه مقدار غذا بخورید، به شما و سبک زندگی خودتان بستگی دارد، زیرا هر فرد با فرد دیگری متفاوت است. برای نمونه، برخی از مردم ترجیح می دهند دو تا سه وعده ی غذایی در روز بخورند، به ویژه اگر روزه ی متناوب بگیرند. برخی دیگر هم تلاش می کنند هر سه تا چهار ساعت به سراغ یک وعده ی غذایی بروند.
درباره ی اینکه چه تعداد وعده مصرف کنید و اینکه بهتر است شمار وعده ها کمتر و سنگین تر یا بیشتر و سبک تر باشد، کمی پژوهش کنید و ببینید کدام شیوه با شما و سبک زندگی تان سازگارتر است. شاید شما با خوردن سه وعده ی غذایی کامل به همراه دو میان وعده بتوانید زندگی بهتر، سالم تر و شاداب تری داشته باشید. زیرا این شمار از وعده ها که معمولا حجم کمتری هم دارند می توانند فشار وارده بر سیستم گوارشی را کمتر کنند و جلوی آسیب های احتمالی را بگیرند.
برای پیشگیری از خستگی بهتر است چه چیزهایی درون غذا باشند؟
به طور کلی، شما باید یک وعده ی غذایی متعادل و سالم شامل خوردنی های سرشار از فیبر، چربی های سالم، پروتئین و سبزیجات داشته باشید. حواستان باشد زیادی روی کربوهیدرات های تصفیه شده مانند پاستا، غلات و غلات صبحانه که پروتئین ندارند، نودل و شیرینی ها تمرکز نکنید و بیشتر به سراغ خوردنی های سالم و مغذی بروید.
بهترین کار این است که از منابع پروتئینی مانند ماهی و مرغ در کنار سبزیجات و چربی های سالم مانند روغن زیتون و آووکادو استفاده کنید. اینگونه می توانید یک غذای مقوی و متعادل داشته باشید و جلوی خستگی را بگیرید. البته یادتان باشد مصرف زیادی پروتئین هم می تواند منجر به بی حالی و سستی شود. این احتمالا به دلیل افزایش سطح تریپتوفان است. تریپتوفان یک اسید آمینه است که در غذاهای پروتئینی از جمله ماهی، اسفناج، سویا، پنیر، بوقلمون، شیر، گوشت قرمز و تخم مرغ پیدا می شود و تولید هورمون سروتونین را افزایش می دهد.
پس اگرچه منابع پروتئینی گزینه های خوبی هستند، ولی باید حواستان به تریپتوفان هم باشد تا زیادی آن را مصرف نکنید و تولید سروتونین را افزایش ندهید.
چه غذاهایی برای افزایش سطح انرژی مناسب هستند؟
شما در وهله ی نخست باید تلاش کنید پروتئین بیشتر و کافی مصرف کنید. گزینه های زیر منابع پروتئینی مناسبی به شمار می روند
گوشت مرغ و ماکیان
گوشت چهارپایانی که تنها از علف تغذیه کرده اند
T A K F A R S
تخم مرغ
ماست
ماهی
پروتئین های گیاهی مانند حبوبات و آجیل ها
جدا از این ها، کربوهیدرات های پیچیده از جمله غلات کامل، سبزیجات و میوه ها هم می توانند سطح انرژی شما را افزایش دهند. البته حواستان باشد در مصرف این خوردنی ها زیاده روی نکنید.
افزون بر این، خوردنی هایی که سرشار از ویتامین های گروه B مانند B12 و B6 و ویتامین D و آهن هستند هم راهکار طبیعی خوبی برای بالا بردن سطح انرژی بدن و از بین بردن خستگی به شمار می روند. ویتامین های گروه B و آهن به ویژه برای کمک به هضم غذا و دستگاه گوارش و فرآیندهای سوخت وسازی بدن مهم هستند و به بدن کمک می کنند تا مواد مغذی را به انرژی دگرگون کند.
در پایان، یادتان باشد که به اندازه ی کافی آب بنوشید و بدنتان را سیرآب و هیدراته نگه دارید. تلاش کنید در درازای روز آب کافی مصرف کرده و تشنگی تان را هم با چای، قهوه، نوشیدنی های شیرین و آب میوه ها رفع نکنید.
چه زمان باید به سراغ یک پزشک بروید؟
جدا از دگرگون کردن رژیم غذایی خود از جمله تنظیم زمان و آنچه می خورید، می توانید از راهکارهای زیر هم کمک بگیرید تا به جنگ خستگی و بی حالی بروید
خواب کافی و باکیفیت را در اولویت قرار دهید.
تک فارس www.takfars.ir
استرس و تنش های خود را مهار کنید.
در درازای روز در معرض نور خورشید قرار بگیرید.
ورزش کنید؛ برای نمونه، پس از ناهار کمی پیاده روی کنید یا تمرین های کوتاه مدت و حرکات کششی انجام دهید تا خوابتان نگیرد.
اگر این راهکارها هیچ کمکی نکردند، بهتر است به سراغ یک پزشک متخصص بروید تا برای حساسیت های غذایی، مشکلات تیروئید و نشانه هایی مانند کم خونی آزمایش دهید، زیرا این شرایط می توانند خستگی و بی حوصلگی را به دنبال داشته باشند. این موضوع زمانی که خستگی تان نگذارد به کارهای روزمره، مدرسه، شغل، خانواده، ورزش و… برسید بسیار مهم تر می شود.
پزشک شما می تواند آزمایش های گوناگونی را انجام دهد تا به بررسی نشانه های التهاب در داخل بدن از جمله در داخل دستگاه گوارش بپردازد و به دلایل بنیادین خستگی شما پی ببرد. همچنین ممکن است به آزمایش اختلالات هورمونی بدن هم نیاز داشته باشید تا مشکلات تیروئید را بررسی کنید و از برخی آزمایش های دیگر برای پی بردن به کمبود مواد مغذی درون بدن کمک بگیرید.
افزون بر این، پیشنهاد می شود یک دفترچه ی غذایی داشته باشید و زمان غذا خوردن و چیزهایی را که می خورید درون آن ثبت کنید. با این کار می توانید الگوهای غذایی خود را تنظیم کرده و غذاهای محرکی را که خستگی شما را افزایش می دهند، شناسایی کنید.
اگر همواره پس از غذا خوردن احساس خستگی می کنید، باید به سراغ یک پزشک متخصص بروید. با وجود این، اگر خبری از بیماری و مشکلات سلامتی نباشد و این خستگی گاهی اوقات رخ دهد، شما با اقدامات ساده ای می توانید جلوی آن را بگیرید. برای نمونه، گزینه های زیر می توانند راهکارهای کارآمدی باشند
آب کافی بنوشید تا بدنتان هیدراته باشد.
الکترولیت های ضروری بدن را تأمین کنید.
حجم وعده های غذایی خود را کاهش دهید.
تکفارس
خواب کافی و باکیفیت داشته باشید.
به طور منظم ورزش کنید.
در مصرف قهوه و کافئین زیاده روی نکنید.
غذاهایی را مصرف کنید که برای دستگاه گوارش، سطح قند خون، انسولین و کارکرد مغز مناسب هستند؛ چیزهایی مانند چربی های سالم و کربوهیدرات های پیچیده و سرشار از فیبر.
داشتن یک رژیم غذایی متعادل که شامل سبزیجات، غلات کامل و ماهی های چرب می شوند، می توانند سطح انرژی شما را بالا نگه دارند و خستگی شما را در درازای روز از بین ببرند. همچنین پیشنهاد می کنیم به همراه غذاهای خود مغزها، دانه ها و روغن زیتون بیشتری مصرف کنید. جدا از این، یادتان باشد شکر را تا جای ممکن از رژیم خود حذف کنید و وعده های غذایی خود را هم کوچک تر نگه دارید.
در صورتی که این راهکارها پاسخ گو نبودند، باید از پزشک خود کمک بگیرید و علت را بیابید. بیماری ها و اختلالات گوناگونی می توانند منجر به خستگی و بی حالی در درازای روز شوند. پس اگر احساس کردید مشکلتان جدی است، آن را پشت گوش نیندازید و هرچه زودتر برای درمان آن اقدام کنید. پزشکان با انجام آزمایش های گوناگون می توانند شرایط فیزیکی شما را بررسی کنند و به علت بنیادین خستگی پی ببرند.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است حتما با مشاور مربوطه یا پزشک متخصص مشورت کنید. اطلاعات بیشتر
