آشنایی با گیاه به ژاپنی و نحوه کاشت و نگهداری آن

اگرچه در برخی منابع نام علمی این گیاه C. Japonica معرفی می شود اما گیاهان به ژاپنی که امروزه به عنوان درختچه های زینتی در فضای سبز کاشته می شوند گیاهانی دو رگه هستند که علاوه بر گونه C. Japonica دو گونه دیگر با نامهای C.cathayensis و C.speciosa در شکل گیری ارقام و نمونه های امروزی نقش داشته اند . C.cathayensis گلهایی صورتی یا سفید دارد و در بین انواع مختلف به ژاپنی بزرگترین میوه ها را دارد که گلابی شکل به طول ۱۵-۱۰ سانتیمتر و عرض ۹-۶ سانتیمتر هستند . میوه های C. Japonica به شکل سیب و ۴-۳ سانتیمتر قطر دارد . میوه C.speciosa نیز سیب شکل و به قطر ۶-۵ سانتیمتر است . گلهای دو گونه اخیر معمولا قرمز رنگ هستند اما نمونه های سفید و صورتی نیز مشاهده شده اند .

توجه: در تولید بونسای از این گیاه از گونه C. Japonica به شکل معمول استفاده می شود.

به ژاپنی Chaenomeles به خانوده Rosaceae تعلق دارد و بومی ژاپن ، کره ، چین، بوتان و برمه است.

به ژاپنی درختچه ای خزانپذیر است که حدود ۳-۱ متر رشد میکند . حاشیه برگها دندانه دار است و گلهایی با قطر ۴.۵-۳ سانتیمتر در دسته های چند تایی در اواخر زمستان و یا اوایل بهار و قبل از باز شدن برگها بر روی ساقه ها شکوفا می شوند . گلها معمولا قرمز-نارنجی رنگ هستند اما انواعی با گلهای صورتی و سفید رنگ نیز وجود دارد . در صورت شکل گیری میوه بخصوص در انواع گونه های وحشی ، از آنان در تهیه ژله و شیرینی استفاده می شود. نام انگلیسی این گیاه Flowering quince و Japanese quince است .

تکفارس آی آر

شرایط محیطی

آبیاری: به ژاپنی به خشکی تا حدودی مقاوم است و ابیاری میانه نیاز دارد و اگر این عمل به شکل منظم انجام گیرد و خاک از رطوبت مناسبی در طی فصل رشد برخوردار باشد این گیاه نیز رشد و گلدهی بهتری خواهد داشت . در طی فصلهای گرم سال انجام عمل آبیاری به شادابی گیاه کمک میکند . اگر در چنین شرایطی هفته ای یکبار به شکل عمیق گیاه آبیاری شود کافی است . در هر فصل و شرایط آب و هوایی زمانی که سطح خاک هنوز رطوبت دارد گیاه را آبیاری نکنید و اجازه دهید سطح خاک نسبتا خشک شود و بعد گیاه را آب دهید.

نور: بهترین مکان برای کاشت به ژاپنی ، مکانی با آفتاب کامل است یعنی روزانه حداقل از ۷-۶ ساعت نور مستقیم آفتاب برخوردار باشد اما این گیاه را در مکانی نیمه افتاب-نیمه سایه یعنی با برخوردار بودن از ۵-۴ ساعت نور مستقیم نیز کشت کرد. برخورداری از نور مستقیم بیشتر به معنی گلدهی بهتر این گیاه است . با این وجود در مناطقی که تابستان گرم دارند بهتر است گیاه در مکانی کاشته شود که تا حدود ظهر از آفتاب مستقیم برخوردار باشد و عصر هنگام در سایه قرار گیرد.

دما: به ژاپنی از جمله گیاهانی است که در مناطق معتدله و سرد کاشته می شود و سرما را تا حدود ۳۰- درجه می تواند تحمل کند و در صورت آسیب دیدن ساقه ها می توان آنان را در زمان هرس از گیاه مادری جدا کرد. این گیاه تا دمای حدود ۳۰-۲۵ درجه به خوبی رشد میکند اما در محیط گرمتر بهتر است که علاوه بر انجام آبیاری منظم و عدم خشکی کشیدن گیاه آنرا در مکانی کاشت کرد که از ظهر به بعد از ساقه برخوردار باشد .

خاک: خاک سنگین چندان مناسب کاشت این گیاه نیست . اگرچه در خاکهای رسی که جزء خاکهای سنگین محسوب می شوند زنده میماند اما به خوبی رشد نخواهد کرد. بنابراین زهکش مناسب مکان و بافت متوسط برای این گیاه مناسب تر است. همچنین خاکهای قلیایی و یا به بیان دیگر خاکهایی که دارای گچ هستند به تدریج موجب زردی برگهای این گیاه می شوند که این خود به دلیل عدم جذب آهن توسط گیاه در چنین خاکهایی است . بنابراین برگها بخصوص برگهای جوان به دلیل کمبود اهن به تدریج در طی فصل رشد زرد می شود به همین دلیل خاکهایی که از نظر اسیدیته خنثی یا تا حدودی اسیدی هستند به سلامت رویش این گیاه کمک میکنند. برای کوددهی می توان از اواخر زمستان الی اوایل بهار از کودهای کامل که کند رها شونده نیز هستند استفاده کرد این کودها مواد موثر خود را به دلیل ساختاری که دارند به تدریج ازاد میکنند بنابراین گیاه مدت زمان بیشتری از وجود کود در محیط اطراف ریشه بهره‌مند خواهد شد. اگر کودهای کند رها شونده در دسترس نیستند از کودهای معمولی نیز می توان در ابتدای بهار برای کوددهی به گیاه استفاده کرد که کافی است. در صورت تمایل به استفاده از خاک برگ می توانید مواد خاک برگ را در ابتدای بهار به ضخامت حدود ۱۵ سانتیمتر بر روی سطح خاک و در اطراف بوته البته با فاصله حدود ۲۰ سانتیمتری از تنه گیاه روی خاک پخش کنید. تماس خاکبرگ با ساقه های اصلی و نگهداری رطوبت توسط خاکبرگ در این منطقه می تواند موجب زهکش نامناسب این ناحیه و اسیب رسیدن به سلامت رشد گیاه شود.

www.takfars.ir

تکثیر: خوابانیدن یکی از روشهای تکثیر این گیاه است که در بهار انجام میگیرد و در آن ساقه ای از گیاه را که یکساله و باریک است و انعطاف کافی دارد در کنار گیاه مادری در زیر خاک در عمق حدود ۱۲-۸ سانیتمتری قرار میدهند و نوک ساقه را بیرون از خاک می گذارند. قبل از قرار دهی ساقه در زیر خاک تمامی برگها و گلهای روی آنرا جدا کنید . ساقه خوابانیده شده در طی سه فصل بعدی ریشه می دهد و می توان آنرا در اوایل بهار سال بعد از کنار گیاه مادری جدا کرد و در مکان مورد نظر کشت کرد . روش دیگر کاشت قلمه های این گیاه است که تقریبا در هر زمان از سال قابل انجام است .از ساقه هایی که یک سال عمر دارند قلمه هایی به طول ۲۰-۱۵ سانتیمتر و ضخامت ۱-۰.۵ سانتیمتر تهیه می شود و اگر در زمانی از سال که گیاه هنوز برگ دارد قلمه میگیرید بجز ۵-۴ برگ که در انتهای قلمه هستند، سایر برگها را جدا کنید . مخلوط کوکوپیت + پرلایت یا خاک برگی که الک شده و قطعات درشت ان جدا شده اند و بافتی یکنواخت دارد یا مخلوطی از شن درشت و خاک تازه برای کاشت قلمه ها می تواند استفاده شود . حداقل نیمی از طول قلمه ها داخل خاک قرار گیرد. اطراف محل قرار گیری قلمه ها را با دست محکم کنید و اب دهید. کشیدن پلاستیک روی محل کاشت قلمه ها به حفظ رطوبت هوا و ریشه دهی قلمه ها کمک میکند . استفاده از هورمونهای ریشه زایی و آغشته کردن قسمت پایین قلمه ها نیز به ریشه زایی کمک میکند. قلمه ها را دور از تابش اشعه مستقیم افتاب قرار دهید و بهتر است که در طی مدت ریشه زایی دما ۲۱-۱۸ درجه باشد و بخصوص در طی شب از ۱۸ درجه پایین تر نیاید. . ریشه زایی معمولا ۸-۶ هفته طول میکشد و در طی این مدت نباید محیط کاشت خشک شود. استفاده از بذرهای این گیاه البته در صورت تشکیل میوه بر روی گیاه مادری مقدور است . بذرها به مدت ۹۰-۶۰ روز نیاز به سرمادهی مرطوب دارند یعنی در بین موادی همانند کوکوپیت و یا شن که کمی رطوبت دارند در این مدت در دمایی حدود ۷-۲ درجه قرا رمیگیرند و بعد کاشته می شوند بذرها را روی سطحی که از خاکی نرم تشکیل شده است قرار دهید و کمی با کف دست فشار وارد اورید تا در محیط کاشت قرار گیرند . بذرها به نور برای جوانه زنی نیاز دارند بنابراین عمق کاشت که با فشار کف دست روی محیط ایجاد می شود کافی است . گلدان را در محیطی روشن قرار دهید اما تابش نور مستقیم لازم نیست . روی محل کاشت بذرها نیز با کشیدن پلاستیک می توان به حفظ رطوبت کمک کرد و با اسپری آب مانع از خشک شدن بذرها شد .

هرس: بهترین زمان هرس برای این گیاه در زمستان و زمانی که گیاه خواب است می باشد و هرس برای آن ضروری است زیرا عدم هرس می تواند بعد از چند سال موجب شکل گیری گیاهی با ساقه های بلند و باریک شود . همچنین با وجودیکه گاهی به عدم حساسیت گیاه در برابر هرس سنگین اشاره می شود اما انجام چنین کاری می تواند از گلدهی این گیاه در سال اینده کم کند . بنابراین اگر قصد دارید که ساقه های مسن گیاه را قطع کنید تا رویش ساقه های جدید بخصوص از قسمت پایین تحریک شود در طی ۳-۲ سال و به تدریج این کار را انجام دهید. با این وجود به دلیل پاسخ خوب این گیاه در برابر هرسهای شکل دهی ، از به ژاپنی در حاشیه سازی در فضای سبز نیز استفاده می شود چون با هرس می توان ارتفاع این حاشیه را به خوبی کنترل کرد.

آفات و بیماری: بیماری لکه برگی، سفیدک پودری و پوسیدگی سرشاخه از جمله بیماری هایی است که این گیاه را گرفتار میکند . عدم خیس شدن برگسار می تواند در کاهش این عارضه سهیم باشد. برگهای این گیاه می تواند توسط لارو برخی از حشرات مورد استفاده قرار گیرد. شته و شپشک سپردار نیز از دیگر افت محسوب می شوند.

این گیاه را در گلدان نیز می توان کاشت.

از این گیاه به عنوان حاشیه و مرزبندی می توان استفاده کرد. نحوه شکل گیری گلها در قسمت بالای گیاهان و نه در تمامی قسمتهای آن به دلیل انجام هرس مناسب و خاص است.