فهرست وقایع و رویدادهای تاریخی مهم ۲۲ اسفند

۱۳۰۹ش:با تصویب متمم قانون انحصار تجارت، از ۲۲ اسفندماه ۱۳۰۹ بازرگانی خارجی ایران در دست دولت قرار گرفت. قانون مربوط با عنوان "انحصار تجارت خارجی" در نهم اسفند و متمم آن در بیستم این ماه به تصویب مجلس شورای ملی رسیده بود. رضاشاه بی درنگ آن را امضاء و ۲۲ اسفند دستور به اجرا آمدنش را داده بود.

دولت وقت از دیر زمان درصدد به دست گرفتن امور واردات و صادرات به منظور تنظیم اقتصاد کشور و حمایت از کارخانه های روزافزون نوپا بود که انتقاد روزنامه ها از ورود کالای بنجل و غیر ضروری و نیز صدور اجناس داخلی مورد نیاز مردم و نایاب شدن آنها در داخل کشور؛ بهانه تسریع تسلیم لایحه مربوط به مجلس قرارگرفت که شاید هم به اشاره دولت دست به انتقاد زده بودند تا زمینه آماده شود.

این لایحه تحت عنوان تعدیل تجارت به مجلس داده شد و امر واردات و صادرات در دست دولت قرار گرفت که برپایه سیاست خود آن را تنظیم و هر سال در اسفندماه مورد تجدید نظر قرار دهد. از آن زمان رسم شد که دولت هرسال پیش از پایان اسفند ماه فهرست کالاهای مجاز و غیرمجاز (ممنوع الورود) و شرایط واردات و صادرات در سال بعد را اعلام دارد و بازرگانان تنها برپایه این فهرست، مجاز به دریافت پروانه واردات و صادرات شدند. به استناد همین قانون بود که سازمان معاملات خارجی به وجود آمد.

در اسفندماه سال ۱۳۰۸ (یک سال قبل از تصویب قانون انحصار تجارت خارجی)، قانون ایجاد کمیسیون ارز و کنترل دولت بر معاملات ارزی و وارد کردن و خارج کردن طلا و نقره به تصویب مجلس شورا رسیده بود و این کمیسیون اندکی بعد تشکیل شده بود.

۱۳۳۲ش:فرمانداری نظامی تهران و حومه اعلام کرد که دکتر حسین فاطمی وزیر امور خارجه سابق ۲۲ اسفند ۱۳۳۲ در خانه ای در شمیران دستگیر شده و در زندان است. دکتر فاطمی ۲۸ امرداد در جریان حمله به خانه دکتر مصدق واقع در خیابان کاخ جنوبی ( فلسطین ) از آنجا فرار کرده بود. دکتر فاطمی ناشر روزنامه «باختر امروز » پس از خروج شاه از کشور در امرداد ۱۳۳۲ شدیدترین انتقادها را به او وارد ساخته و ۲۵ مرداد این سال شخصا کاخهای سلطنتی را لاک و مهر کرده بود تا مردم بدانند که سلطنت در ایران پایان یافته است. وی همچنین پس از خروج شاه از کشور به سفیران ایران در خارج دستور داده بود که با او ملاقات نکنند و او را به سفارتخانه ها راه ندهند. دکتر فاطمی اعلام کرده بود که فرار شاه برابر است با کناره گیری او و بنابراین دیگر سمتی ندارد.

تکفارس آی آر

دکتر فاطمی قبلا و در ۲۵ بهمن سال ۱۳۳۰ هدف گلوله یک عضو جمعیت فدائیان اسلام قرار گرفته و مجروح شده بود. ضارب او مهدی عبد خدائی در بازجویی گفته بود که ۱۴ ساله است. فاطمی از یک خانواده روحانی استان اصفهان بود و تیراندازی به او از سوی یک عضو جمعیت فدائیان اسلام با تعجب تلقی شده بود.

دکتر فاطمی بعدا اعدام شد. درباره شکنجه او در زندان روایات زیاد وجود دارد. همان روزی هم که دستگیر شده بود شدیدا کتک خورده و مجروح شده بود. بزرگان اصفهان که دکتر فاطمی از مردم آن استان بود چند بار از شاه خواسته بودند که او را اعدام نکند که توجه نکرده بود.

۱۹۷۳م:کاسیگین نخست وزیر وقت شوروی ۱۳ مارس ۱۹۷۳ (۲۲اسفند ۱۳۵۱) برای شرکت در مراسم گشایش پولادسازی اصفهان وارد ایران شد. تاسیسات پولاد سازی اصفهان با کمک شوروی ساخته شده است. قبل از جنگ جهانی دوم، ایران در صدد برآمده بود باکمک آلمان در کرج یک کارخانه پولادسازی دایر کند و مقدمات کار آماده شده بود که جنگ شروع شد و ….

۲۰۰۹م:چند کانال تلویزیون محلی آمریکا هشتم مارس ۲۰۰۹ گزارش کرده بودند که انجمن های پارسیان آمریکا، کانادا، سوئد و هند که پرچم ترویج تمدن و فرهنگ ایرانی در جهان را بردوش گرفته اند از اقدام تازه امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان خرسند شده اند که روز سه هزارساله زن و زمین (روز مادران) را در اسفندماه (اسفندگان) احیاء کرده و به استناد نوشته های ابوریحان بیرونی گفته است که برقرار شدن روز زن در غرب به صد سال هم نمی رسد که ما سه هزار سال است آن را گرامی می داریم. گناه از ما نبود که حکومت شوروی در طول عمر خود مانع از شناخت ماهیت ایرانی آن می شد زیرا که نمی خواست پارسی زبانان به اندیشه اتحاد فرو روند.

www.takfars.ir

۱۵۱۹م:فرناندو کورتزFernando Cortez افسر اسپانیایی ۱۳ مارس ۱۵۱۹ با پانصد مرد مسلح گام به مکزیک گذارد تا این سرزمین پهناور را به نام پادشاه اسپانیا تصرف و خزائن پر از طلای دولت آن را به کشور خود منتقل کند. در آن زمان در مکزیک دو تمدن درخشان «آزتک» و «مایا» در شمال و جنوب وجود داشت که شهرهای بزرگ و ابنیه باشکوه برپاداشته و دارای تقویم و قانون، دانش و هنر بودند. پادشاه آزتک Aztec دارای یک ارتش ۲۰ هزارنفری ثابت بود و سازمانهای اداری کارآمد داشت. ضعف این ارتش تنها نداشتن اسلحه آتشین (توپ و تفنگ) و اسب بود.

کورتز پس از پیاده شدن در ساحل مکزیک متوجه ترس سربازان خود شد و دستور داد که کشتی ها را آتش بزنند تا امید بازگشت وجود نداشته باشد.

کورتز همان روز چند بومی را دستگیر کرد و در میان آنان متوجه استعداد شگفت انگیز دختری به یادگیری زبان اسپانیایی شد. وی را به همسری برگزید تا اعتمادش را جلب کند و هفت ماه بعد، از او به عنوان مترجم در گفتگوهای خود با پادشاه آزتک (مکزیکیهای شمالی) استفاده کرد.

بااینکه پادشاه آزتک حاضر به دادن طلا به اسپانیایی ها شده بود و سپاهیان خود را از جنگ برحذر داشته بود، نظامیان اسپانیایی به اشاره کورتز ناگهان آزتکی ها را زیر آتش توپ و تفنگ قراردادند و تلفاتی سنگین وارد ساختند؛ زیرا کورتز باورنمی کرد که پادشاه آزتک به این سادگی همه خزائن خود را در اختیار او بگذارد. او تصور می کرد که طلا برای آزتکی ها همان ارزشی را دارد که برای اروپائیان.

با همین حمله غافلگیرانه، کورتز مکزیک را تصرف کرد و خزائن آن را به اسپانیا منتقل ساخت. مکزیک که ایالات غربی و جنوب غربی آمریکا از جمله کالیفرنیا و تکزاس ضمیمه آن بود تا پایان دهه دوم قرن ۱۹ از مستعمرات اسپانیا در قاره آمریکا بشمار می رفت. استعمار اسپانیا بر مکزیک از نیمه اول قرن نوزدهم پایان یافته ولی فرهنگ و زبان اسپانیایی و مذهب کاتولیک باقی مانده است.

۱۶۴۲م:«آبل تاسمانی» دریانورد هلندی و مامور کمپانی هند شرقی هلند (اندونزی) که به دستور مدیر این کمپانی مامور یافتن راهی از جنوب اقیانوس آرام به جنوب شیلی و ورود به اقیانوس اطلس و رسیدن به اروپا شده بود ۱۳ مارس ۱۶۴۲ به جزایری رسید که انها را به نام ایالت زیلند هلند «نیوزیلند» نامید. بعدا انگلیسی ها آنجا را متصرف و مهاجر نشین دیگر خود کردند ولی نامی را که تاسمانی بر آن نهاده بود تغییر ندادند.

تاسمانی متولد ۱۶۰۳ و متوفی در ۱۶۵۹ نخستین اروپایی است که به جزیره ای که به نام او "تاسمانی = تازمی نیا" نامگذاری شده رسید که بعدا انگلستان آن را هم متصرف و ضمیمه مهاجرنشین خود استرالیا کرده است. تاسمانی کل منطقه را "استرالیا" که واژه هلندی به معنای "جنوبی" است نامید که از آن زمان تغییر نیافته است.

تک فارس

۱۸۸۱م:الکساندر دوم تزار روسیه ۱۳ مارس ۱۸۸۱ هنگامی که با کالسکه سلطنتی از خیابان می گذشت با پرتاب بمب کشته شد. دو بمب به فاصله کمی از هم توسط دو نفر از دو جهت به سوی او پرتاب شده بود. وی ۶۳ سال عمر و ۲۶ سال حکومت کرده بود.

الکساندر دوم جانشین نیکلای اول بیش از تزارهای قبلی درس خوانده بود و در نیمه اول سلطنت خود دست به اصلاحات مهم از جمله لغو رسم فروش زارعین با املاکی که روی آنها کار می کردند (سرفدم) زده بود که با این اقدام بیش از ۲۰ میلیون «سرف» و اعضای خانواده انان آزاد شده بودند. از اصلاحات دیگر او جدا کردن قوه قضایی از قوه اجرایی و دادن استقلال به قضات و علنی کردن محاکمات بود. او با وارد ساختن یک شکست نظامی به عثمانی در ۱۸۷۸سال شکست «کریمه» را جبران ساخته بود.

الکساندر دوم در نیمه دوم عمر حکومت خود تغییر رویه داده بود به گونه ای که مخالفانش او را الکساندر مرتجع می خواندند. گروه «جنبش اراده ملی» از مخالفان او بود که نقشه قتل وی را کشید و به دست دو تن از اعضای خود اورا کشت.

۱۹۲۱م:درست یک ماه پس از قتل پتر کروپوتکینPeter Kropotkin فرضیه پرداز آنارشیسم، پیروان او هشتم مارس ۱۹۲۱ در شهر مادرید «ادواردو داتو» نخست وزیر وقت اسپانیا را که ازجلسه پارلمان به خانه اش می رفت هدف گلوله قراردادند که ۱۳ مارس (پنج روز بعد) درگذشت (به مطالب هشتم مارس این سایت مراجعه شود). آنارشیستها «داتو» را متهم به جاه طلبی و ضد حقوق کارگران کرده بودند.

«کروپوتکین» فرضیه پرداز آنارشیسم یک شاهزاده روس بود که بر پایه عقاید «زنو » فیلسوف و ریاضیدان یونانی قرن پنجم پیش از میلاد معتقد به کاهش هرچه بیشتر اختیارات دولت، و سپردن اختیارات حکومتی به انجمن ها و حکومت گروهی و تامین عدالت اجتماعی ــ اقتصادی و قرارگرفتن ثروت و منابع تولید در دست جامعه بود. انتشار این افکار که با سوسیالیسم مشابهت داشت سبب شد که در سال ۱۸۷۲ اورا در روسیه دستگیر و زندانی کنند که بعدا با کمک پیروانش از زندان فرار کرد و به اروپای غربی رفت و در اینجا هم بمانند روسیه هواداران فراوان به دست آورد. پاپیولیستها و سوسیالیستهای رادیکال و کسانی که خواهان جامعه بدون دولت بودند به او پیوستند. چون فرضیه کروپوتکین ترور فردی را منع نمی کرد، و لذا هواداران این عقیده در اروپا و آمریکا دست به ترورهای متعدد زدند و چند رئیس دولت را کشتند و به همین لحاظ مخالفانشان آنان را آشوب طلب خواندند و تکرار این صفت در برخی زبانها به صورتی درآمده که آنارشیست مفهوم آشوب طلب یافته و در قرن ۲۱ مترادف با تروریست شده است.

کروپوتکین بعدا چون اوضاع روسیه را مساعد ترویج عقاید خود یافته بود در سال ۱۹۱۷ به این کشور بازگشت، ولی با بی اعتنایی کمونیستها رو به رو شد و گوشه عزلت اختیار کرد که در سال ۱۹۲۱ به قتل رسید و معلوم نشد که عامل اصلی قتل وی چه کسی و دسته ای بوده است.

۱۹۳۸م: ۱۳مارس ۱۹۳۸ وحدت آلمان و اتریش تامین شد و این دو سرزمین ژرمن ها یکی شدند که انشلوس Anschluss (به زبان آلمانی؛ اتحادیه) تشکیل دادند. پس از پایان جنگ جهانی اول که منجر به از میان رفتن امپراتوری اتریش شد، اتریشی ها خواهان پیوستن به آلمان شدند تا به این صورت، کشور بزرگی داشته باشند؛ ولی قرارداد ورسای مانع این کار بود. هیتلر که خود زاده اتریش بود پس از قبضه قدرت در آلمان و پاره کردن قرارداد ورسای تمایل به یکی شدن دو کشور نشان داد که صدر اعظم اتریش موافقت نداشت. این صدر اعظم ۱۲ مارس استعفا کرد و روز بعد صدر اعظم تازه که از حزب ناسیونال سوسیالیست بود یکی شدن دو کشور را اعلام داشت و یک روز پس از آن هیتلر از "وین" دیدن کرد. استقبال اتریشی ها از هیتلر چشمگیر بود. وی از بالکن محل اقامتش به ابراز احساسات آنان پاسخ داد و به داخل ساختمان بازگشت. چون ابراز احساسات قطع نشد، هیتلر باردیگر به بالکن رفت و در حالی که اشک می ریخت گفت که ملت آلمان دیگر از هم جدا نخواهد شد. در پی همین نطق بود که هیتلر برپافشاری خود به تحقق اتحاد آلمانی های چک اسلواکی و لهستا ن افزود که از علل جنگ جهانی دوم شد. اتریشی ها در کنار آلمانی ها جنگیدند و شکست هیتلر در جنگ دوم باعث جداشدن دوباره اتریش از آلمان شد.

T A K F A R S

۱۹۶۷م:سوهارتو ــ مردی که تنها یک نام داشت ــ یک سال پس از کودتا، در ۱۳ مارس ۱۹۶۷ به کنگره اندونزی اشاره کرد که همه اختیارات و عناوین دکتر احمدسوکارنو بنیادگذار جمهوری اندونزی را جز لقب «پدر کشور» از او سلب کند. کنگره اندونزی ضمن سلب این اختیارات از سوکارنو آنهارا به سوهاتو داد که کودتای او تا آن زمان باعث مرگ بیش از یکصد هزار اندونزیایی شده بود.

در جریان بحث کنگره (مجلس) اندونزی برای سلب اختیارات، چندخبرنگار اروپایی به دیدار سوکارنو شتافتند تا واکنش او را نسبت اقدام کنگره اندونزی به دست آورند. دکتر سوکارنو به این خبرنگاران چنین گفته بود:

اینان (اشاره به قدرتمداران وقت) معنای موازنه را نمی دانند و به اهمیت وجود عدالت در جامعه بی اعتناء خواهند ماند. لذا روزی فراخواهد رسید که در جامعه اندونزی فاصله دارا و ندار از حد قابل قبول خواهد گذشت و آن وقت است که این جماعت خود را در زحمت خواهند دید.

پیش بینی دکتر سوکارنو سی سال بعد تحقق یافت، سوهارتو برکنار و اتهامات متعدد به او وارد آمد، دختر سوکارنو رئیس جمهور شد و چند سال بعد سورهارتو بیمار و خانه نشین در میان نفرین و ناسزای مردم درگذشت.

۱۹۹۶م:اسکاتلندی ها هرگز ۱۳ مارس را فراموش نمی کنند. در این روز در سال ۱۹۹۶ در «دان بلینDunblane» شانزده کودک و معلمشان در یک مدرسه براثر تیراندازی یک فرد کشته شدند. اسکاتلندی ها می گویند تا زمانی که سالروز این فاجعه را برگزار کنیم، یادآوری آن باعث می شود که از تکرارش جلوگیری شود.

۲۰۰۳م:۱۲ مارس ۲۰۰۳ در شهر بلگراد "زوران جینجیچ Zoran Djindjic " نخست وزیر ۵۰ ساله هوادار غرب جمهوری صربستان هنگام خروج از ساختمان دولتی محل کارش هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد. وی بود که دو سال پیش از آن بدون کسب مجوز از رئیس کشور و پارلمان یوگوسلاوی «سلوبودان میلوشویج» رهبر سابق یوگوسلاوی و دبیر کل حزب کمونیست این کشور را دستگیر و جهت محاکمه در لاهه به مقامات مربوط تحویل داده بود که بسیاری از مردم صربستان راضی به این کار نبودند. میلوشویج بعدا در زندان دادگاه جهانی لاهه درگذشت.

۲۰۰۹م:جامعه شناسان به قتل هایی که در روزهای نهم، دهم و یازدهم مارس ۲۰۰۹ در آمریکا و آلمان روی داد عنوان «فرهنگ تفنگ و افسردگی» داده اند و تاریخدانان کلاهبرداری بورس بازان و انحطاط دمکراسی را بر آن اضافه کرده و یک سند برای پیش بینی نیوتن (پایان مدنیّت) دانسته اند. ایزاک نیوتن دانشمند انگلیسی قرن هجدهم با یک رشته محاسبات پیچیده سال ۲۰۶۰ را پایان مدنیت و نظم جهان پیش بینی کرده است که فوریه ۲۰۰۹ رسانه ها با توجه به بحران مالی جاری به بحث درباره آن پرداخته بودند.

تک فارس www.takfars.ir

قتل های نوع تازه نهم مارس ۲۰۰۹ با تیراندازی «تری سدلاجک Terry Sedlacek» بیست و هفت ساله به کشیش یک کلیسا مری ویل Maryville ایالت ایلی نوی آمریکا آغاز شد. «سدلاجک» که با تپانچه و چاقو به کلیسا رفته بود به سوی فرد وینترز Fred Winters کشیش کلیسا که در حال موعظه برای دهها تن از اعضای آن کلیسا بود آتش گشود و اورا کشت ولی هنگامی که تپانچه را به سوی مستمعین موعظه بازگردانید گلوله در آن گیر کرد. سدلاجک که چنین دید با چاقو به جان آن جمع افتاد، دو تن را مجروح کرد و چون خودرا در محاصره دید به قصد خودکشی چند زخم به بدنش زد که اورا گرفتند و به بیمارستان بردند. این کار جز در افسردگی کامل قرارداشتن سدلاجک انگیزه دیگری نداشت. در خانه تری نوشته ای به دست آمد که روز حادثه «روز مرگ» نوشته بود. پلیس گفته بود: تری با خود به اندازه کشتن ۳۰ نفر مهمات داشت. تری قبلا در یک رستوران کار می کرد که این رستوران اخیرا حرّاج شده بود!.

۱۸۴۸: انقلابات این سال اروپا که اتریش را هم در برگرفته بود در این روز «مترنیخ» صدر اعظم این کشور را مجبور به کناره گیری کرد. او پس از تسلیم استعفاءنامه اش گفت که امپراتوری اتریش هم به دنبال او خواهد رفت. تاریخ نشان داد که چنین شد.

۱۹۲۱: مغولستان خارجی (قسمت شمالی مغولستان) از چین جدا شد و به نام جمهوری مغولستان اعلام استقلال کرد.

۱۹۴۹: کار رسیدگی به محاکمه پارلمانی (ایم پیچمنت) اندرو جانسون رئیس جمهوری وقت آمریکا به اتهام نادیده انگاشتن یک قانون مصوب، از ۱۳ مارس سال ۱۸۶۸ در کنگره این کشور آغاز شد. این رسیدگی در کمیسیون مربوط مجلس نمایندگان و سپس صحن مجلس و آنگاه سنای آمریکا تا ماه مه به درازا کشید.

۱۹۵۴: ژنرال جیاپ دستور حمله و محاصره دژ «دین بین فو» را صادر کرد که به شکست فرانسه و خروج این کشور از هندوچین منجر شد.

۱۹۶۳: دو جت نظامی شوروی برای سنجش میزان آمادگی دفاعی آمریکا برفراز قلمرو این دولت در آلاسکا پرواز اکتشافی انجام دادند و سالم به پایگاه خود بازگشتند.

۱۹۸۹: سازمان دولتی دارو وغذای آمریکا در پی مسموم شدن چند تن از اتباع این کشور با خوردن انگور وارداتی از کشور شیلی که به دانه های آن ماده سمی تزریق شده بود دستور جمع آوری میوه های محصول این کشور و منع واردات میوه از شیلی تا اطلاع ثانوی را اعلام کرد.

۱۹۵۵: پلیس ترکیه در استانبول به سوی علوی ها (شیعیان) تیراندازی و باعث مرگ ۱۶ تن از آنان شد.

۱۹۹۹: به رغم مخالفت روسیه، سه کشور عضو سابق پیمان ورشو ــ لهستان، چک و مجارستان ــ به عضویت ناتو ( پیمان نظامی غرب) پذیرفته شدند.

تکفارس