فهرست وقایع و رویدادهای تاریخی مهم ۱۸ آذر

۷۹۴م:هارون الرشید خلیفه توانمند عباسی نهم دسامبر سال ۷۹۴ میلادی یحیی برمکی را که یک ایرانی و در علم مدیریت و تدبیر کشور داری و شهرت امانتداری سرآمد دیگران بود به وزارت خود برگزید تا به تمشیت امپراتوری او بپردازد. هارون که مردی هوشمند بود پی برده بود که بقاء امپراتوری پهناور او بستگی به وجود یک وزیر لایق و باکفایت دارد که بر امور اداری و مالی نظارت دقیق داشته باشد و کسی را بهتر از یحیی نیافته بود.

هشت سال بعد، هارون بر خاندان برمکیان که قدرت و شهرتی به دست آورده بودند خشمگین شد. در این باره داستان سرایی بسیار شده است و مسئله از یک نقض عهد خانوادگی که میان جعفر برمکی شوهر خواهر هارون و شخص خلیفه پدید آمده بود آغاز شده بود (جعفر که عباسه خواهر هارون را به عقد نکاح خود درآورده بود، طبق تعهدی که به هارون سپرده بود نباید این دو باهم عروسی می کردند که نقض عهد شده بود!) و در سال ۸۰۲ میلادی هارون جعفر را اعدام کرد و یحیی را به زندان افکند. هارون به این کار هم قانع نشد و چند ماه بعد دستور قتل عام برمکیان را صادر کرد؛ و جز یحیی که در زندان بود و او نیز در همانجا درسال ۸۰۵ میلادی از گرسنگی در گذشت، بقیه کشته شدند.

۱۸۵۶م:نهم دسامبر سال ۱۸۵۶ نیروهای تفنگدار انگلیسی پای به بندر بوشهر گذاردند. ورود آنان به بوشهر پس از گلوله باران شدن این بندر قدیمی ایران توسط ناوگان اعزامی انگلستان صورت گرفته بود. بوشهر روزها گلوله باران می شد. با وجود پیاده شدن تفنگداران انگلیسی در ساحل بوشهر، مقاومت مردم معمولی در کوچه ها و خانه ها ادامه داشت. دولت انگلستان اول نوامبر (۳۹ روز پیش از آن) به دولت ایران اعلان جنگ داده بود. این اعلان جنگ درپی بی اعتنایی تهران به اخطارهای انگلستان که نیروهای نظامی خود را از هرات و غرب افغانستان خارج سازد صادر شده بود. مقامات تهران به سفارت انگلستان در تهران اشاره کرده بودند که نباید انتظار داشت که اصلی ترین منطقه وطن را ترک گویند. دولت انگلستان جرات لشکرکشی به هرات از راه زمین و جنگ با ایران در آن منطقه را نداشت. جنگ انگلستان با ایران بر سر هرات تا چهارم آوریل سال ۱۸۵۷ (به مدت ۱۷ ماه) ادامه داشت و طبق قرارداد پاریس به پایان رسید. این قرارداد دست ایران را برای لشکرکشی به منطقه هرات (اگر از این ناحیت احساس خطر کند) بازگذارده است.

بوشهر امروز که نادرشاه افشار در سال ۱۷۳۶ آن را پایگاه ناوگان ده هزارنفری ایران اعلام کرد و به نادریه تغییر نام داد تا از آنجا استعمارگران اروپایی را از آسیا و شرق آفریقا بیرون اندازد در هشت کیلومتری شمال بوشهر باستانی قرار گرفته است که آثار آن باقی است. بوشهر باستان «لیان» نام داشت که مورخان یونانی قرون قدیم، در تالیفات خود آن را «مزامبریا Mezambria» نوشته و درباره موقع دریایی آن قلمفرسایی کرده اند. پرتغالی ها در سال ۱۵۰۶ وارد بوشهر شده بودند که شاه عباس بیرونشان کرد. کریم خان زند در سال ۱۷۶۳ بوشهر را مرکز تجارت خارجی ایران اعلام داشت و در آنجا به خارجیان اجازه بازکردن مرکز تجاری داد که دکتر مصدق در زمان حکومت خود اقدام کریم خان را مورد توجه قرارداد و بوشهر را بندر آزاد ایران اعلام داشت. شهرت امروز بوشهر که مرکز استانی به همین نام است عمدتا به خاطر تاسیسات برق اتمی آن است.

تکفارس آی آر

۱۹۰۷م:تاریخ، نهم دسامبر سال ۱۹۰۷ میلادی مطابق با ۱۸ آذر ۱۲۸۶ (سال تقسیم ایران به دو منطقه نفود انگلستان و روسیه) را آغاز پیدایش گروهی به نام «مجاهدین مشروطیت ایران» ذکر کرده است. اوایل همین ماه محمدعلی شاه قاجار مشروطیت نوپا را تعطیل کرده بود. در پی این اقدام محمدعلی شاه که مورد حمایت روسیه بود، بسیاری از سران مشروطه و مشروطه خواهان و حامیان آن به حرمین قم و شهر ری و سفارتخانه های عثمانی و انگلستان پناه برده بودند و در شهرهای مختلف نیز مشروطه خواهان بپاخاسته بودند که نهم دسامبر بعضی از شهرهای کشور را از دست عوامل محمدعلی شاه خارج ساختند.

پس از تصرف تهران به دست نیروها و داوطلبان مسلحی که از اصفهان، رشت و تنکابن آمده بودند و برکناری محمدعلیشاه و احیاء مشروطیت، فعالیت مجاهدین مشروطه که هر روز شماری "فرصت طلب" هم به آنان می پیوستند ادامه یافت و به تدریج که "مجاهدین بدلی" اکثریت یافتند دردسر سازی آنان اوضاع کشوررا تحت الشعاع قرار داد، زیرا که این بدلی ها در تهران و چند شهر دیگر هرکار که می خواستند می کردند از قتل و غارت تا …. مورخان وقت اروپا به نقل از خارجیان مقیم ایران نوشته اند که بسیاری از این مجاهدین مشروطیت حتی معنای مشروطیت را نمی دانستند و تنها از این عنوان سوء استفائه می کردند تا این که سر انجام پس از قتل بعضی مقامات مهم حتی یکی از پدران مشروطیت، دولت وارد عمل شد و آنان راخلع سلاح و قلع و قمع کرد. در این زمینه، چند داستان نیز انتشار یافته است.

دو تن از مورخان اروپایی با تفسیر کارهای مجاهدان بدلی و تطبیق این کارها با قضاوت «سر جان ملکم انگلیسی» درباره روانشناسی ایرانیان نوشته اند که ظاهرا خصلت ایرانیان نسبت به زمان دیدارهای جان ملکم از ایران (دهه یکم قرن ۱۹) تغییر نیافته است!. قضاوت جان ملکم مربوط به ایرانیان اوایل کار قاجاریه ــ صد سال و اندی پیش از پیدایش مجاهدین مشروطیت ــ بود که در کتابی که نوشته است آمده است.

۱۹۶۵م:نهم دسامبر سال ۱۹۶۵ (۱۸ آذر ۱۳۴۴) در تهران اعلام شد که دو روز پیش از این چند واحد نظامی عراق یک پاسگاه مرزی ایران را زیر آتش قرار داده و این حمله که در آن از اسلحه سنگین هم استفاده شده تلفاتی به بار آورده است. دولت وقت ایران به دلیل ورود فیصل السعود پادشاه وقت کشور سعودی به ایران کوشید چند روز سکوت کند و سپس شدیدا به دولت عراق اعتراض کرد که ۲۱ دسامبر دو پاسگاه مرزی دیگر ایران مورد حمله هوایی عراق قرار گرفت و آسیب دید و یک روز بعد توپخانه عراق چند روستای ایران را از داخل خاک عراق به گلوله بست و ۲۴ دسامبر روستاهای مرزی دیگری در خاک ایران مورد حمله هوایی عراقی ها قراگرفت و همزمان اخراج ایرانی تبارها و ایرانیان از آن کشور ازسرگرفته شد که دولت مجبور بود به این معاودین مسکن و کار بدهد.

www.takfars.ir

بیست و هفتم دسامبر وزیر امور خارجه وقت در باره حملات عراق به نواحی مرزی ایران به سنا توضیح داد و این مسائل را زاییده قرارداد سال ۱۹۳۷ (۱۳۱۶هجری) دانست که دولت انگلستان آن را به ایران تحمیل کرده بود. مرزهای عراق با ایران را انگلستان ترسیم کرده و بمانند مرزهای سایر کشورهایی که در کنترل انگلستان بودند در همه جا استخوان لای زخم قرارداده تا مسائل ادامه داشته باشد و منابع کشورها قربانی اختلافات شود و پیشرفت نکنند.

۲۰۰۶م:تحلیلگران روند دمکراسی که در حال بررسی پژوهشی انتخابات هفتم نوامبر ۲۰۰۶ آمریکا و نتایج آن هستند و به تدریج حاصل کار خود را اعلام می کنند دوعلت عمده برای شکست جورج آلن در انتخابات سنای آمریکا در ایالت مشترک النافع ویرجینا به دست آورده اند از این قرار:

ــ توجه مردم به اعتدال سیاسی

ــ دوری جستن از افراد پرخاشگر

طبق توضیح این تحلیلگران روند دمکراسی، جورج آلن ۵۴ ساله در طول مبارزات انتخاباتی مرتکب چند «گاف» شد و نشان داد که شدیدا محافظه کار و معتقد به اصول محافظه کاری (ایدئولوژی نانوشته حزب جمهوریخواه) است، لذا رای دهندگان به رقیب او «وب» که شهرت به ملایمت و کار منطقی دارد و گفتار ملایم دارد روی کردند. جورج آلن در جریان نطق مطبوعاتی یازدهم اوت ۲۰۰۶ خود، پس از این که چشمش به یک جوان هندوستانی تبار (به نام سیندارت Sindarth) افتاد که از او فیلمبرداری می کرد، با اشاره دست وی را «مکاکا» یعنی عنتر خطاب کرد که این اظهار او عینا از شبکه های تلویزیون پخش شد و مردم را از او رویگردان کرد حال آن که وی سناتور بود، مورد پشتیبانی دولت فدرال قرارداشت، قبلا فرماندار همان ایالت (ویرجینیا) بود و پدرش مربی فوتبال و فردی محبوب و معروف در آن ایالت بوده است. سیندارت که میمون خطاب شده بود ۲۰ ساله است، در آمریکا متولد شده است. پدر و مادر او از مهاجران هندی هستند. اودانشجویی با نمرات تماما «ای= ۱۰۰» است. روزنامه های آمریکا که عمدتا لیبرال هستند، این قضیه را دنبال کردند که ضربه به آلن، کاری تر شد. روزنامه ها ضمن پیگیری خود کشف کردند که اجداد مادری آلن، یهودی بودند و انتشار این موضوع در قدیمی ترین مهاجر نشین آمریکا (ویرجینیا) که بیشتر مردم آن انگلیسی تبار و خود را بنیادگذار آمریکا می پندارند نیز یک تبلیغ منفی برای آلن بود.

۱۲۹۲م:به به نوشته قریب به اتفاق کرونیکلر ها، مشرف الدین مصلح ابن عبدالله ــ سعدی شیرازی ــ نهم دسامبر سال ۱۲۹۲ میلادی در زادگاه خود شهر باستانی شیراز وفات یافته است. یکی ــ دو تن دیگر درگذشت سعدی را سال ۱۲۹۰ میلادی ذکر کرده و نوشته اند که وی بسال ۱۲۱۰ میلادی در شیراز به دنیا آمده بود. او که درنوجوانی شیراز را برای ادامه تحصیل در نظامیه بغداد (دانشکده ای که خواجه نظام الملک توسی ساخته بود) ترک کرده بود تا سال ۱۲۵۶ (۴۶ سالگی) به زادگاه خود بازنگشت و در این مدت از عراق امروز، سوریه قدیم (شامل لبنان و جنوب غربی ترکیه)، مصر، حجاز و قسمتهایی از آناتولی دیدار کرده و در طرابلس لبنان به دست صلیبیون اسیر شده بود که او را به نوشته خودش «به کار گل بداشتند» یعنی عملگی در ساختن بناء به او تحمیل شده بود، که در اینجا توسط یک تاجر بازخرید و آزاد شد. سعدی که این نام او از اسم سعد ابن زنگی حکمران وقت فارس گرفته شده است در سال ۱۲۵۷ بوستان و سال بعد گلستان را به پایان رسانید.

نظم و نثر سعدی که تا آن زمان چنین سبک و روشی سابقه نداشت فصاحت زبان فارسی را به اعلا درجه رسانید. این استاد سخن فارسی نثری روان و شیرین دارد. حکایات و ابیات سعدی آکنده از پند و اندرز برای اصلاح مردمان است. وی در عین حال یک صوفی بود.

۷۳پیش ازمیلاد:بپاخیزی اسپارتاکوس از نهم دسامبر سال ۷۳ پیش از میلاد آغاز شد. وی از مردم تراس – منطقه ای در شمال دریای اژه و از نژاد یونانیان بود. اسپارتاکوس در ارتش روم یک سرباز کمکی (احتیاط) بود. «آپیان» نویسنده پیش از میلاد که شرح بپاخیزی اسپارتاکوس را نگاشته روشن نساخته است که به چه دلیل اورا به دسته گلادیاتور ها که معمولا از میان نظامیان خارجی اسیر ارتش روم انتخاب می شدند اضافه کرده بودند. وی در سال ۷۴ پیش از میلاد به گلادیاتورها اضافه شده بود.

تک فارس

قیام اسپارتاکوس دومین قیام از این دست در دنیای باستان بود. نخستین قیام را کاوه (کاوک) ایرانی معروف به کاوه آهنگر بر ضد شاه ظالم آن زمان ایران رهبری کرده بود.

کراسوس در سال ۵۳ پیش از میلاد به ایران حمله کرد که در منطقه حران (کارهه) واقع در نقطه مرزی امروز ترکیه و سوریه (شمال غربی عراق) و کنار رود فرات درجنگ باارتش ایران به فرماندهی سپهبد سورنا کشته شد و سربازان او و همچنین پسرش نیز نابود شدند که این بزرگترین شکست رومیان از ایرانیان بود.

۱۹۱۷م:نهم دسامبر ۱۹۱۷ بیت المقدس (اورشلیم) به دست نیروهای مارشال ادموند آلنبی Edmund Allenby افسر ارشد نظامیان انگلستان در خاورمیانه افتاد. آلنبی برای تصرف مناطق عربی شرق مدیترانه ازجمله سرزمینی که امروز اردن نامیده می شود، فلسطین و سوریه که از مستملکات عثمانی بودند در این مناطق وارد یک رشته جنگ با نیروهای عثمانی شده بود. آلنبی قبلا در مصر بود و تجهیزات لازم را در اختیار سروان توماس ادوارد لورنس (لورنس عربستان) گذارده بود تا اعراب حجاز را برضد عثمانی برانگیزاند. پیروزی نظامی انگلستان بر عثمانی زاینده همه مسائل خاور میانه از ۱۹۱۸ تاکنون (۹۱ سال) است.

۲۰۰۳م:انتخابات پارلمانی یکشنبه هفتم دسامبر ۲۰۰۳ روسیه واقعیات متعدد به دست داد که در خور توجه و بررسی اند؛ ازجمله این که این انتخابات این فرضیه را یک گام دیگر به اثبات نزدیکتر کرده است که در عمل، تعاریف دمکراسی و راه و روش تحقق آن، انتظار اندیشمندانی که آنها را در طول تاریخ بیان داشته اند برآورده نمی سازند. بنابراین با توجه به تجربه قرن ۲۰ و سه سالی که تا انتخابات روسیه از قرن ۲۱ گذشته بود، باید راههای دیگری ارائه شود تا بشر به دمکراسی واقعی که حق اوست دست یابد. تجربه های قرن بیستم ثابت کرد که انتخاب یک الگوی واحد در این زمینه برای همه جوامع بشری غیر منطقی است. متقاضیان یافتن راههای دیگر برای رسیدن به دمکراسی حقیقی بر این نظر خود پا فشاری می کنند که سیاستمداران و در نتیجه دولتمردان پس از انتخاب شدن، راه خود را می روند که متفاوت از راه و منافع مردم و حتی کشور است و بنا براین، این طرز حکومت به مراتب بدتر از سلطنت مطلقه است که دست کم سلاطین عهد قدیم و نیز بیشتر دیکتاتورها دلسوزی و علاقمندی بیشتری به وطن داشتند. اینک دیگر روشن است که تعاریف دمکراسی برای "انسان آگاه و وضعیت موجود" کارایی ندارد و تا افراد یک جامعه آمادگی لازم را نداشته باشند و به عبارت دیگر حائز پیش شرطهایی نباشند، دمکراسی تحقق نمی یابد و تنها فرصت طلبان جویای قدرت آن را دستاویز قرار می دهند که این عمل از تکامل سیاسی جامعه جلوگیری می کند.

۲۰۰۳م:چند ساعت مانده به ورود " ون ژیابائو" نخست وزیر چین به واشنگتن برای ملاقات با جورج بوش رئیس جمهور وقت آمریکا، هشتم دسامبر ۲۰۰۳ دولت آمریکا ضمن صدور اعلامیه ای، پس از سی سال یک بار دیگر تاکید کرد که تنها یک "چین" وجود دارد و با هرگونه اقدام استقلال طلبانه تایوان از جمله برگزاری رفراندم مخالفت ورزید. با این اعلامیه دولت آمریکا سیاست خود را در قبال تایوان روشن ساخت. این اعلامیه در سالروز استقرار دولت ملیون چین در تایوان (فرموزا ) انتشار یافت. دولت ملیون (چیان کای شک ) که از خاک اصلی چین خارج شده بود نهم دسامبر ۱۹۴۹ (هشتم دسامبر به وقت واشنگتن) استقرار خود را در جزیره تایوان اعلام داشت. چیان کای شک با اطمینان به حمایت نظامی آمریکا به تایوان رفته و آن را جمهوری چین (دربرابر جمهوری توده ای چین) اعلام کرده بود. زن چیان کای شک در دیدار از واشنگتن این اطمینان را به دست آورده و آن را به شوهرش اطلاع داده بود. دولت آمریکا به نشانه دفاع از تایوان (در آن زمان جمهوری چین) از همان وقت دسته ای از کشتی های جنگی خودرا در تنگه تایوان و نقاط مجاور این جزیره مستقر ساخته است. جمهوری توده ای چین یکم اکتبر ۱۹۴۹ تاسیس خودرا اعلام کرده است که از همین ماه در سال ۲۰۰۹ به عنوان یکی از دو ابرقدرت جهان شناخته شده است. اعلامیه غیر منتظره دولت آمریکا در هشتم دسامبر ۲۰۰۳ یک پیروزی سیاسی برای چین بشمار آمده است. تایوانی ها با توجه به ابرقدرت شدن وطن اصلی و پیشرفت های شگرف اقتصادی آن، دیگر تمایلی به استقلال نخواهند داشت.

۲۰۰۶م:مقرارات تازه که خلبانان ایرلاین ها پس از این که ۶۰ سال تمام از عمرشان گذشت، دیگر نمی توانند هواپیماهای عمومی (غیر شخصی) را خلبانی کنند، دقیقا در آمریکا به مورد اجرا گذارده شده است. خلبان «کن کوپر» از خلبانان شرکت ساوت وست را نشان می دهد که به او اخطار شده است که این آخرین پرواز اوست زیرا که دهم دسامبر ۲۰۰۶ (روز بعد) به ۶۰ سالگی تمام می رسد و باید بمانند یک مسافر به شهر محل اقامتش بازگردد، نه در کاکپیت هواپیما.

T A K F A R S

۹۶۷: (۳۴۶ خورشیدی) ابو سعید ابو الخیر صوفی شاعر و صاحب رباعیات در مهنه (خاوران خراسان) نزدیک سرخس به دنیا آمد.

۱۹۲۷: (۱۳۰۶ هجری خورشیدی) برخی از روحانیون آن زمان به تصمیم دولت وقت ایران مبنی بر برقراری نظام وظیفه عمومی اعتراض کردند.

۱۹۵۴: (۱۳۳۲ خورشیدی) ریچارد نیکسون معاون وقت رئیس جمهوری آمریکا برای دیدار با شاه وارد تهران شد.

۱۹۶۳: (۱۳۴۲خورشیدی) احمد نفیسی شهردار اسبق تهران بازداشت شد . در نیم قرن گذشته بسیاری از شهرداران تهران تحت تعقیب قضایی قرار گرفته اند !.

۱۹۶۴: ( ۱۳۴۳ خورشیدی) کار تقسیم وزارت فرهنگ (معارف قدیم) آغاز شد که بعدا به صورت سه وزارتخانه جداگانه آموزش و پرورش، فرهنگ و هنر ، علوم وآموزش عالی و موسساتی چون اوقاف در آمد.

۱۹۶۷: نیکلای چائوشسکو رئیس جمهوری رومانی شد که آخرین رهبر حکومت کمونیستی این کشور بشمار می رود که پس از فروپاشی دولتهای کمونیستی اروپای شرقی اعدام شد.

۱۹۷۸: گلدا مایر نخست وزیر پیشین اسرائیل در ۸۰ سالگی درگذشت. وی که دارای افکار سوسیالیستی بود پیش از نخست وزیری ، وزیر امور خارجه و قبل از آن وزیر کار اسرائیل بود. گلدا مایر در ۱۸۹۸ در شهر " کی اف " به دنیا آمده بود و در ۸ سالگی با خانواده اش به امریکا مهاجرت و مدتی در شهر میلواکی آمریکا معلم مدرسه بود . او در سال ۱۹۲۱ با شوهرش به فلسطین منتقل و در تل اویو اقامت کرده بود. جنگ اکتبر ۱۹۷۳ اعراب و اسرائیل در زمان نخست وزیری او روی داد.

۱۹۸۰: جان لنون انگلیسی( یکی از بیتلها ) از خوانندگان موسیقی راک در نیویورک به قتل رسید.

۱۹۸۷: ریگان و گورباچف پیمان تخریب موشکهای اتمی برد متوسط را امضاء کردند.

تک فارس www.takfars.ir

۱۹۸۸: دو روز پس از زمین لرزه شدید ارمنستان اعلام شد که این زلزله نزدیک به ۲۵۰ هزار کشته برجای گذارده است . این حادثه بر مسائل شوروی در آستانه فرو پاشی اش افزود.

۱۹۹۲: چند واحد نظامی آمریکا وارد کشور سومالی شدند و شبکه های تلویزیونی آن کشور رویداد ورود آنان را مستقیما پخش کردند.

۲۰۰۰: دادگاه عالی فلوریدای امریکا برای حل اختلاف نامزد های انتخاباتی امریکا – بوش و گور – رای داد که ۴۵ هزار رای مورد اختلاف دوباره با دست شمارش شود که دیوان عالی کشور آمریکا بعدا این اقدام را متوقف ساخت و بوش را برنده انتخابات اعلام کرد.