فهرست وقایع و رویدادهای تاریخی مهم ۱۷ شهریور

۵۶۲م:هشتم سپتامبر ۵۶۲ میلادی (۱۷ شهریور) تنی چند از سران یمن در تالار معروف به طاق کسری در شهر تیسفون (۳۶ کیلومتری بغداد امروز) پایتخت آن زمان ایران با خسروانوشیروان، شاه وقت ایران ملاقات کردند و از او خواستند که برای اخراج حبشی ها از وطنشان نیرو به یمن فرستد. ارتش مسیحیان حبشه با استفاده از اختلافات داخلی سران قبایل یمن، این سرزمین را تصرف کرده بود. شاه ساسانی (به نوشته تاریخ طبری «انوشروان» و به گفته سعدی «نوشیروان») پس از تبادل نظر با مشاوران خود و افسران ارشد، این درخواست را پذیرفت و دستور داد که سپاه کرمان ـ سیستان و سپاه پارس (استان فارس) با کشتی به یمن فرستاده شوند. خسروانوشیروان در آن روز پس از پذیرفتن مردم عادی (عوام الناس) که از مقامات کشوری شکایت داشتند در تالار کاخ خود، به نوشته تاریخ بلعمی «ایوان کسری در مدائن»، و دریافت شکایات آنان و شنیدن ناله هایشان از مظالم، نمایندگان قبایل یمن را پذیرفته بود. خسرو یکم این تالاررا عمدتا برای دیدار با مردم ساخته بود که در فواصل مشخص با او ملاقات می کردند. علاوه بر این تماسهای مستقیم، خسروانوشیروان یک سازمان سراسری جمع آوری اطلاعات تاسیس کرده بود تا مشکلات مردم ـ مردمی که صدا نداشتند به گوش او برساند.

۱۹۰۶م:۳۴ روز پس از امضای فرمان مشروطیت، مظفرالدین شاه قاجار در ظاهر برای جلب مشروطه خواهان و در باطن بر اثر فشار انگلستان، ۸ سپتامبر ۱۹۰۶(شهریور ۱۲۸۵ خورشیدی) بلافاصله پس از تایید آیین نامه انتخابات مجلس، حکم برکناری عین الدوله (عبدالمجید میرزا) را از رئیس الوزرایی صادر و وی را از تهران تبعید کرد. عین الدوله از مخالفان مشروطه شدن سلطنت بود و با این کار ضدیت فراوان کرده بود و چندبار هم از انگلیسی ها خواسته بود که از ادامه حمایت از مشروطه شدن ایران دست بردارند. طبق خاطرات بعضی رجال آن دوره، عین الدوله بارها گفته بود که در شرایط موجود، مشروطه جز تامین منافع تنی چند از رجال و بازرگانان و باز شدن هر چه بیشتر دست انگلیسی ها چیز دیگری عاید نخواهد کرد و سودی برای عوام الناس نخواهد داشت . وی ازجمله کسانی بود که مشوقان به سفارت انگلستان را خائن می پنداشتند. اسنادی که بعدا انتشار یافت نشان داد که چند روز پیش از برکناری عین الدوله که در جبار بودن او تردید نیست رئیس هیات نمایندگی انگلستان در تهران به لندن گزارش کرده بود که دولت روسیه که روی دربار قاجاریه نفوذ فراوان دارد مظفرالدین شاه را تشویق به پس گرفتن امضای خود و لغو فرمان مشروطیت و دست کم تعلیق آن می کند .در این گزارش ضمن اشاره به نگرانی دولت روسیه از وضعیت خود و مستعمراتش در قفقاز از تحول اخیر ایران، نوشته شده است که دولت روسیه از این که سفارت انگلستان در تهران از متحصصنین به خوبی پذیرایی و توجه مردم را نسبت به خود جلب کرده است حسادت و احساس شکست می کند و به همین لحاظ هرچه بیشتر به شاه نزدیک شده است. دوستی شاه با دربار روسیه اینک بیش از هروقت دیگر است و عین الدوله از استفاده از هر فرصتی بر ضد منافع انگلستان خودداری نمی کند.

برخی از مورخان ، پناهنده شدن شماری از تبریزیان معترض به ظلم و استبداد محمد علی میرزا ولیعهد وقت به کنسولگری انگلستان در آن شهر در پایان شهریور ماه ۱۲۸۵ را نتیجه تشویق آنان از سوی عوامل انگلستان و جزئی از رقابت انگلستان و روسیه دانسته اند.

این تحولات درست یک سال پیش از امضای قرارداد سن پترزبورگ و تقسیم ایران به دو منطقه نفوذ صورت گرفت.

تکفارس آی آر

۱۳۰۵ش:در این روز در سال ۱۳۰۵ ( نخستین سال سلطنت رضا شاه ) مجلس حسین پیر نیا را به نخست وزیری انتخاب کرد که وی این سمت را نپذیرفت. تمامی رویدادهای مهم شهریور ماه این سال ایران مربوط به بحران کابینه بود. سوم این ماه ، مستوفی به مناسبت آغاز دوره تازه پارلمانی استعفای خود را تسلیم و تاکید کرده بود که آماده تشکیل کابینه تازه نیست. وی بعدا به اصرار رضا شاه تسلیم شد ، ولی با این که تنها ۱۲ نماینده به او رای مخالف داده بودند ، این مخالفت را بهانه قرار داد و آراء موافق را برای تشکیل یک دولت نیرومند کافی ندانست ! و کنار رفت . مجلس ۱۷ شهریور به حسین پیرنیا ابراز تمایل کرد که نپذیرفت ، ولی بعدا به اصرار او و اکثریت مجلس ، بالاخره پیرنیا حاضر به تشکیل کابینه شد و فروغی ( ذکاءالمک) و حسن وثوق ( وثوق الدوله ) را به سمت وزیران جنگ و دادگستری کابینه معرفی کرد که با اعتراض شدید و پیگیر دکتر مصدق نماینده تهران رو به رو شد . دکتر مصدق وثوق الدوله را فردی خواند که حاضر شده بود با دریافت رشوه و وعده های دیگر میهنش را به انگلستان واگذار کند و گفت که این فرد به جای وزارت باید به زندان برود و مجازات خیانت هایش را تحمل کند و جای فروغی هم به دلیل گذشته اش در کابینه نیست. مخالفت دکتر مصدق تا اواخر ماه ادامه یافت.

۱۳۱۲ش:در این روز در شهریور ۱۳۱۲، ماده ۲۳۸ مکرر با یک تبصره و دو بند بر قوانین کیفری ایران اضافه شد که در آن زمان یک انقلاب اداری محدود بشمار آمده بود. طبق این قانون که از نیمه دوم شهریور همان سال به اجرا درآمد هرکس که از نفوذ خود و دیگران ــ واقعی و یا کاذب ــ در ادارات و سازمانهای دولتی سوء استفاده کند به مجازات حبس تادیبی از شش ماه تا دو سال و جریمه نقدی از صد تا هزار تومان محکوم خواهد شد. بعدا قوانین متعدد در این زمینه تدوین شد از جمله قانون منع مداخله در معاملات دولتی، قانون ضد توصیه و تشبث، قانون از کجا آورده ای؟ و ….

۱۳۵۷ش:۱۷شهریور ۱۳۵۷ (سال انقلاب) که در آن سال مصادف با جمعه بود روزی است که واحدهای فرمانداری نظامی تهران در میدان ژاله به سوی مخالفان نظام حکومتی وقت که تظاهرات وسیعی را به راه انداخته بودند آتش گشودند که ضمن آن دهها تن کشته و یا مجروح شدند. این رویداد در نخستین روز برقراری حکومت نظامی در تهران صورت گرفت. شورای وزیران به ریاست جعفر شریف امامی شب پیش از آن برقراری حکومت نظامی در ۱۲ شهر از جمله تهران را برای شش ماه تصویب و سپهبد غلامعلی اویسی فرمانده نیروی زمینی را به سمت فرماندار نظامی تهران تعیین کرده بود. مقررات حکومت نظامی در تهران که از بامداد جمعه به اجرا گذارده شده بود برگزاری اجتماعات را منع کرده بود که مخالفان نظام (انقلابیون) بدون توجه به این مقررات همانند روزهای پیش از آن در میدان فوزیه (میدان امام حسین) و خیابانهای جنوبی آن تا میدان ژاله اجتماع و دست به تظاهرات زده بودند که واحدهای فرمانداری نظامی آنان را در میدان ژاله که بعدا به میدان شهداء تغییر نام داده شد محاصره و به گلوله بستند.

www.takfars.ir

۸۲۸م:با محاسبات تقویم نگاران و تبدیل سال قمری هجری به سال شمسی میلادی جدید (تقویم پاپ، گریگوری) علی النقی، امام دهم شیعیان در چهل سالگی در هشتم سپتامبر سال ۸۲۸ در سامرا (عراق) وفات یافت و توسط فرزندش حسن عکسری (امام یازدهم) در خانه مسکونی در همان شهر مدفون شده است. وی و فرزندش حسن العسکری در این خانه تحت نظر ماموران خلیفه عباسی زندگی می کردند تا ارتباطشان با شیعیان محدود باشد. المتوکل خلیفه عباسی وقت که امام علی النقی را از مدینه به بغداد دعوت کرده بود از همان لحظه ورود وی به بغداد، او را تحت نظر قرار داد و پس از انتقال به سامرا، این حصر ادامه یافت. طبق روایات متعدد و نوشته برخی از مورخان، وی نیز همانند امامان قبل از او به خواست خلیفه عباسی مسموم شده بود.

۲۰۰۴م:در دهه اول سپتامبر سال ۲۰۰۴ ، در آمریکا یک رشته میزگرد تلویزیونی برای بحث درباره مطبوعات (رسانه های چاپی) برگزار شده بود. در جریان این میزگردها، بحث به روزنامه های تهران نیز کشانیده شد. در این بحث گفته شد که در تهران ده ـ یازده میلیونی بیش از هر شهر بزرگ دیگر در جهان، روزنامه منتشر می شود، ولی مخاطبان آنها نسبت به جمعیت شهر اندک هستند و بیشتر این روزنامه ها از دولت کمک مالی می گیرند؛ به صورت کاغذ ارزان و … و شنیده شده است که برخی از این روزنامه ها عمدتا به خاطر دریافت همین کمک های دولتی منتشر می شوند و علاقه مندی زیاد به تیراژ ندارند. همچنین گفته شد که احتمالا کسب شهرت سیاسی و ورود به محافل بزرگان (مطرح بودن) انگیزه دیگر انتشار روزنامه در تهران بوده است.

۱۳۸۰م:روس های متفرق بالاخره پس از ۱۶۰ سال تحت سلطه مغولان و تاتارها بودن و سرکوب شدن، گرد هم آمدند و به سرکردگی «دمیتری ایوانوویچdmitri» امیر منطقه مسکو و ولادیمیر به جنگ با سلطه گران شتافتند و هشتم سپتامبر سال ۱۳۸۰ میلادی در «کولیکووKulikovo » واقع در کنار رود «دنdon» نزدیک به شهر امروز «تولاTula» مغولان و تاتارها به سرکردگی "مامایMamai" را شکست دادند و این پیروزی در عین حال روس ها را به وحدت نزدیک ساخت و به تدریج کشور واحد روسیه به وجود آمد. در جنگ کولیکوو ۷ هزار لیتوانیایی هم به تاتارها کمک کرده بودند. در این جنگ شمار روسها ۸۰ هزار و عده تاتارها و مغولها ۱۲۵ هزار نفر بود. با جنگ «کولیکوو» قدرت مغولها و تاتارها کاملا پایان نیافت و صد سال طول کشید تا برتری و حکومت روس ها را بر خود پذیرفتند. روس ها همه کسانی را که در طول تاریخ از دشت «گبی» و سایر مناطق شرق آسیای مرکزی به روسیه مهاجرت کرده و یا هجوم برده بودند «تاتار» می خوانده اند و واژه تاتار از نام قبیله مغولی تاتا (دادا) گرفته شده است. اقوام ساکن آسیای مرکزی در قرون چهارم تا ششم میلادی به قصد ایران دست به مهاجرت زده بودند که ارتش ایران ساسانی آنان را به روسیه و اروپا فراری داده بود. بعدا باتو خان نوه چنگیز متصرفات تاتارها را در خاک روسیه گسترش داد که اروپایی آنان را گلدن هرد Golden Horde نوشته اند. دولت شوروی در طول عمر خود کوشید تا با اعزام شماری از تاتارها به قفقاز جنوبی، ماهیت نژادی این منطقه را که ایرانی تبار هستند تغییر دهد، ولی موفق نشد که بیش از چند هزار تن از آنان را به عنوان کارگر نفت به جمهوری آذربایجان بفرستد.

۱۸۳۱م:هشتم سپتامبر سال ۱۸۳۱، ژنرال روس، پاسکویچ Paskevich بپاخیزی لهستانی ها برضد روسیه را به خاک و خون کشید. در این روز نه هزار لهستانی به دست سربازان روسیه کشته شدند.

روس ها و لهستانی ها همنژاد و «اسلاو» هستند.پاسکویچ همان ژنرالی است که فرماندهی نیروهای روسیه را در جنگ با ایران که به از دست رفتن قفقاز انجامید بر عهده داشت.

۱۹۴۴م:هشتم ماه سپتامبر سال ۱۹۴۴ نخستین موشک هدایت شونده V-2 آلمان که با سرعت صوت حرکت می کرد بر انگلستان فرود آمد و محموله آن که یک تن (هزار کیلوگرم) ماده منفجره نیرومند بود تلفات و زیانهای فراوان به بار آورد. موشک V-2 دومین نسل موشکهای دوربرد نظامی آلمان به شمار می رفت. نخستین نسل این موشکها «V-1» خوانده می شد که نوعی هواپیمای بدون خلبان بود. نخستین موشک V-1 که با سرعت ساعتی ۶۰۰ کیلومتر (تقریبا ۳۷۰ مایل) حرکت می کرد، دو ماه و ۲۸ روز پیش از آن تاریخ یعنی ۱۲ ژوئن ۱۹۴۴ بر لندن فرود آمده بود و تلفات سنگین وارد آورده بود. کشورهای ضد آلمان در برابر موشکهای هدایت شونده از راه دور

V-2 وسیله دفاع نداشتند، جز این که کارخانه های سازنده آن و یا پایگاههای پرتاب را بمباران کنند. موشک

V-1 از نرماندی فرانسه و موشک های V-2 از هلند پرتاب می شدند. این جنگ افزار موثر اینک عامل بزرگی و اقتدار کشورها شده است، اما دیر زمانی است که انحصار آن از دست قدرتهای انگشت شمار خارج شده و به گونه ای روز افزون بر دارندگان آن اضافه می شود و حساسیت دولتهایی که می خواهند همیشه «قدرت» خوانده شوند در قبال کشورهایی که دارند دارای موشک می شوند از همین جاست.

تک فارس

۱۹۸۰م:در حالی که توافق های آشگار و محرمانه با گورباچف در اواخر دهه ۱۹۸۰ سبب شد که شوروی از تکمیل دو ناو هواپیمابر که هزینه سنگینی برای ساخت آنها متحمل شده بود صرف نظر کند و انها را به قیمت آهن قراضه حراج کند، هفتم سپتامبر ۲۰۰۳ ساختن دهمین ناو هواپیمابر آمریکا از نوع نیمیتس (نیمیتس کلاس) به نام جورج بوش (پدر) در تاسیسات کشتی سازی نیوپورت نیوز (ویرجینیا) آغاز شد و جورج بوش (پدر) که در مراسم حضور داشت نخستین قطعه فلز بدنه این کشتی را امضاء کرد. بهای ساخت این ناو ۴ میلیارد دلار برآورد شده بود.

۲۰۰۵م:هشتم سپتامبر ۲۰۰۵ در واشنگتن اعلام شد که خسارات مالی وارده از توفان دریایی کاترینا به سه ایالت جنوبی آمریکا بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار برآورد شده است که با توجه به کسری بودجه موجود و تجاوز قروض دولت (از راه فروش اوراق قرضه به داخل و خارج) از تریلیونها دلار، به اقتصاد کشور ضربه ای تازه می زند.

شهردار نیوارلئان هفتم سپتامبر ۲۰۰۵ به باقیمانده ساکنان شهر که برآورد شده بود ده تا ۱۵ هزار نفرند دستور تخلیه داده و اخطار کرده بود که اگر توجه نکنند با زور تخلیه خواهند شد زیرا ماندن در خانه های ویران و پر از آب و لجن، خطرناک است. برخی از این مردم گفته بودند که خانه های آنان را آب فرا نگرفته، احساس خطر نمی کنند و نمی خواهند خانه خود را ترک گویند و آواره دیار ناآشنا شوند و به چشم نیازمند به آنان نگاه شود.

شبکه های تلویزیونی آمریکا در ده روز مختوم به هشتم سپتامبر ۲۰۰۵ توجه خود را از سایر اخبار برگرفته و تمامی وقتشان را به پخش اخبار توفان کاترینا و ویرانگری های آن داده بودند که خلاف اصول ژورنالیسم اصیل است. برای مثال مخاطبان این شبکه در طول این مدت از ادامه حوادث عراق و تصرق قسمتی از شهر قائم در نزدیکی مرز سوریه توسط مخالفان بی خبر مانده و در این زمینه به سردبیران روزنامه ها نامه فرستاده بودند که پی در پی چاپ می شد.

بهای بنزین در آمریکا بر اثر از کار افتادن پالایشگاههای جنوب این کشور و آسیب رسیدن به خط لوله سراسری انتقال نفت بالا رفته بود و متوسط آن هفتم سپتامبر ۲۰۰۵ به هر گالن سه دلار و پنج سنت رسیده بود. بعدا برخی رسانه های چاپی نوشتند که کمپانی های نفتی صاحب این پالایشگاهها موضوع ازکارافتادن پالایشگاهها را بزرگ کرده بودند تا بهای بنزین بالا برود و سود بیشتری عاید آنها کند.

بزرگ کردن اخبار توفان به صورت ۲۴ ساعته از سوی شبکه های تلویزیونی باعث سوء استفاده مقاطعه کاران مربوط از دولت شده و گروهی از مردم محل نیز بدون اینکه آسیبی دیده باشند از کمکهای مالی دولت برخوردار شده بودند و ….

۰: سال بیستم پیش از میلاد: مریم مادر مسیح به دنیا آمد.

۱۶۴۴: انگلیسی ها با چند کشتی توپدار و ۳۰۰ تفنگدار منطقه «نیو آمستردام» را در آمریکای شمالی از دست هلندی ها خارج ساختند و آن را به افتخار دوک آو یورک به «نیو یورک» تغییر نام دادند.

۱۸۸۶: شهر یوهانس بورگ (ژوهانسبورگ) در فدراسیون افریقای جنوبی در پی کشف معدن طلا بنا نهاده شد.

۱۹۵۱: ۴۹ کشور که در زمان جنگ دوم جهانی به ژاپن اعلان جنگ داده بودند در نشست سانفرانسیسکو با این کشور قرارداد صلح امضاء کردند.

T A K F A R S

۱۹۴۳: ایتالیا تسلیم متفقین شد، ولی نیروهای آلمانی در خاک ایتالیا تا آوریل ۱۹۴۵ به نبرد ادامه دادند.

۱۹۴۵: پس از تقسیم (موقت) شبه جزیره کره، نیروهای نظامی آمریکا در قسمت جنوبی آن (که امروزه جمهوری کره جنوبی نام دارد) مستقر شدند و هنوز (سال ۲۰۰۸) آنجا هستند. روس ها که در کره شمالی مستقر شده بودند دهها سال است که اینجا را ترک گفته اند.

۱۹۵۴: سازمان پیمان آسیای جنوب شرقی (سیتو SEATO) تاسیس شد.

۱۹۹۱: مقدونیه که یکی از اعضای کنفدراسیون سوسیالیستی یوگوسلاوی بود اعلام استقلال کرد.