فهرست وقایع و رویدادهای تاریخی مهم ۱۷ آذر
۵۳۴پیش ازمیلاد:کرونیکلر های اروپایی در صدر رویدادهای «هشتم دسامبر» دستور سال ۵۳۴ پیش از میلاد کوروش بزرگ (هخامنشی) به ایجاد یک پادگان مرزبانی در کنار «سیردریا» به منظور جلوگیری از عبور طایفه «ماساگاتا» از سیردریا (رود سیحون ـ آراکزس) و هجوم به منطقه ایرانی «فرارود» را درج کرده و نوشته اند که محل این پادگان که بعدا شهر خجند در کنار آن ساخته شد «کوروشکده (بر وزن دانشکده)» نامیده می شد. برغم ایجاد این پادگان، کوروش مجبور شد در سال ۵۲۹ پیش از میلاد شخصا برای عقب راندن ماساگاتی ها به «فرارود» برود که در ماه دسامبر در میدان جنگ و در کنار سیردریا کشته شود که جنازه او همچنانکه وصیت کرده بود به پاسارگاد حمل و مدفون شد. با وجود کشته شدن کوروش، سپاهیان او پیروز شدند و هدف کوروش از آن لشکرکشی تامین شد. این کرونیکلرها بدون اینکه روشن سازند که هشتم دسامبر را از کجا به دست آورده اند افزوده اند که دو قرن بعد اسکندر مقدونی پس از فتح منطقه «فرارود» ناحیه ای را که پادگان کوروش در آنجا بود گسترش داد و شهر به نام او «اسکندریه دورتر» معروف شد که این نام هم دو قرن بیشتر دوام نیافت که به «خجند» تغییر یافت که در کنار سیردریا و دهانه درّه فرغانه واقع است که یکی از ده نقطه زیبا و خوش آب و هوای جهان بشمار می آید. پادگان این شهر در دوران ساسانیان باردیگر تقویت شد و مرزبان نشین «فرارود» قرارگرفت زیرا که ساسانیان وراث همان دشواری هخامنشیان و درگیر آلان ها و هون های سفید شدند که اعقاب «ماساگاتا» ها بودند. در دهه چهارم قرن بیستم دولت شوروی نام خجندرا که دومین شهر بزرگ جمهوری تاجیکستان است بدون اینکه لنین برایش کاری کرده باشد به لنین آباد تغییر دادند که پس از فروپاشی شوروی به نام تاریخی خود ـ خجند ـ بازگشته است.
۱۳۰۶م:۸۵ سال پس آغاز حمله چنگیزخان مغول به ایران، گیلان هم هشتم دسامبر سال ۱۳۰۶ میلادی به دست ایلخان وقت (حاکمران مغول بر ایران) افتاد و آسیب فراوان دید. مغولان هم بمانند عرب قادر به عبور از کوههای البرز و حمله به گیلان و مازندران پوشیده از جنگل نبودند که مردمی عمیقا میهندوست و وفادار به ایران داشته اند. گیلان در زمان سلطان محمد خدابنده که سلطانیه زنجان پایتخت او فاصله زیادی از گیلان نداشت تصرف و غارت شد. مغولان در چند منقطه گیلان نیز دست به کشتار مردم زدند.
۱۳۲۱م:تورم پول ناشی از چاپ بی رویه اسکناس، ارسال غله محصول ایران به شوروی جنگزده و سودجویی چند معامله گر با احتکار خواربار مورد نیاز مردم و افزودن موادی دیگر به آرد و نامرغوب شدن نان مصرفی، ۱۷ آذر ۱۳۲۱ و ۱۵ ماه پس از اشغال نظامی ایران به دست متفقین، تهران گرفتار یک شورش بزرگ شد.
امیراحمدی ظرف دو روز با خشونت تمام عصیان تهرانی ها را سرکوب کرد که ضمن آن شماری هم کشته، زخمی و دستگیر شدند .
قوام پس از پایان یافتن آشوب نیز روزنامه ها را به بهانه دردست تنظیم بودن لایحه تازه قانون مطبوعات باز نکرد و به جای آنها یک روزنامه دولتی به نام «اخبار روز» را منتشر ساخت. لایحه مطبوعات که توسط احمد قوام به مجلس داده شد پایه قوانین مطبوعات بعدی در ایران شده است که تا به همین امروز ایرادات فراوان به آنها وارد آمده است. بسیاری از مسائل ایران از همین قوانین مطبوعات ناشی شده است که در کشورهای دیگر نظیر این قوانین وجود ندارد. به اظهار برخی از اصحاب نظر، این قوانین غرض آلود در انظار بین المللی به تمدن ایرانی لطمه زده است.
تکفارس آی آر
۱۹۷۰م:هشتم دسامبر سال ۱۹۷۰ اصلاحیه قرارداد نفت ایران و کنسرسیوم که نزدیک به سه هفته پیش ازاین بر سر آن توافق شده بود انتشار یافت که سهم ایران از در آمد نفت نزدیک به دوسوم آن شده بود . مذاکرات تا رسیدن به این توافق ده روز طول کشیده بود . از زمان امضای قرار داد « دارسی » در سال ۱۹۰۱ ، نفت برای مردم ایران جز درد سر چیز دیگری به بار نیاورده است . اگر این نفت نبود ، تاریخ ایران مسیری دیگر را طی می کرد ــ وضعیتی عادی .
۱۳۵۸م:چهار ماه و چند روز پس از مصادره روزنامه اطلاعات و سپرده شدن آن به بنیاد مستضعفان، بامداد روزی چون امروز در سال ۱۳۵۸ حسین بنکدار نخستین مدیر منصوب موسسه اطلاعات به دست هریک از دهها نویسنده و روزنامه نگار شاغل در این موسسه که هر کدام سالها در آنجا قلم زده بودند و قصد ورود به محل کار خودرا داشتند یک یادداشت یک سطری دستنویس (کاغذ کاهی) حاوی این جمله را داد : «به وجود شما، دیگر نیازی نیست».
این عمل، کارگران موسسه را خشمگین کرد و دست به اقداماتی زدند و موضوع به گوش دکتر بهشتی رسید و اقدام لغو شد و پورکاشف مدیر بعدی موسسه اطلاعات چهار ماه بعد و این بار با صدور احکام رسمی و ضمن تشکر از زحمات گذشته، همان عده را منتظر خدمت کرد. این احکام انتظار خدمت برای بیشتر این نویسندگان حکم «ابدی» یافته است، بدون این که غرامت اخراج از کار دریافت کرده باشند. نویسندگان نشریات کیهان هم به همین صورت اخراج شدند، ولی هماندم غرامت اخراج دریافت داشتند.
www.takfars.ir
۱۹۰۳م:امروز سالروز فوت هربرت اسپنسر فیلسوف و جامعه شناس انگلیسی قرن ۱۹ است که هشتم دسامبر ۱۹۰۳ در ۸۳ سالگی در گذشت .وی که متمایل به فرضیه « اولوسیون » بود در یک کتاب ده جلدی باتوجه به این فرضیه ، پدیده های فلسفی را دوباره نویسی کرد . اسپنسر از مدافعان حقوق طبیعی بشر بود . او عقیده داشت که هنگام مطالعه یک جامعه باید فرد را در آن جامعه بررسی کرد؛ زیرا که جامعه از افراد آن ایجاد می شود و وضعیت هر جامعه شاخض افراد آن است و تا افراد متحول نشوند جامعه تغییر نخواهد کرد ، یعنی نمی شود تحول را به آن تحمیل کرد.
۶۴۴م:روزنگارهای موجود در تقویم میلادی دو روز مختلف به فاصله ۳۴ روز از هم را سالروز قتل عمر ابن الخطاب خلیفه دوم مسلمین ذکر کرده اند؛ چهارم نوامبر و هشتم دسامبر سال ۶۴۴ میلادی (سال ۲۳ هجری قمری = سال ۲۲ هجری خورشیدی). وی ده سال و ۶ ماه و پنج روز خلافت کرد و هنگام درگذشت ۶۳ ساله بود. در زمان خلافت او سوریه، فلسطین و ایران به تصرف اعراب در آمدند. تیسفون پایتخت ایران در کنار دجله و خزائن آن پس از جنگ قادسیه که در سال ۶۳۷ میلادی روی داد به دست اعراب افتاد. اعراب تیسفون را که هنوز ویرانه کاخ خسرو نوشیروان دادگر آن پس از ۱۵ قرن به جای مانده است «مدائن» یعنی شهر شهرها می خوانند. شکست نهائی ایران از اعراب در سال ۶۴۳ اتفاق افتاد.
در پی پیروزی اعراب در جنگ نهاوند بر ایران، شمار زیادی از ایرانیان از جمله مردی صنعتگر به نام فیروز به اسارت گرفته شدند و به فروش رفتند. خریدار فیروز که اعراب اورا «ابولؤلؤ» می نامند حکمران بصره بود که پس از آن که متوجه شد برده او نجار و آهنگر و رنگرز ماهری است وی را برای پرداختن به این امور به مدینه فرستاد به این شرط که قسمت عمده در آمد خودرا به او بدهد. فیروز از مردم نهاوند بود که پاره ای از مورخان وی را از کاشان نوشته اند.
پس از ورود فیروز به مدینه طولی نکشید که سحرگاه هشتم دسامبر و یا چهارم نوامبر وی با خنجری که خود ساخته بود و آن را زهر آلود کرده بود به مسجدی که عمر در آن به نماز می ایستاد رفت و در گوشه ای پنهان شد و درجریان نماز بامدادی به عمر حمله برد و به او شش زخم زد که پس از انتقال به خانه در گذشت. فیروز علاوه بر عمر ۱۳ تن دیگر از نمازگزاران را خنجر زد و چون راه فرار را برخود بسته دید با همان خنجر خودکشی کرد و به همین سبب انگیزه او از این اقدام که بیشتر مورخان ایرانی و پاره ای از مورخان اروپا به حساب میهندوستی فیروز گذارده اند دقیقا روشن نشده است.
۱۹۵۳م:هشتم دسامبر ۱۹۵۳ ژنرال آیزنهاور رئیس جمهور وقت آمریکا در نطقی در مجمع عمومی سازمان ملل برنامه خود ـ اتم برای صلح را اعلام داشت و برای سایر ملل این حق را قائل شد که برنامه استفاده از انرژی اتمی برای مصارف صلجویانه از قبیل نیروگاه داشته باشند و رشته فیزیک اتمی در دانشگاههای خود دایر کنند و قول داد که رآکتور آموزشی در اختیار بگذارد. آیزنهاور به استناد تجربیات نظامی خود گفت که سلاح اتمی مانع از بروز جنگ دیگری مشابه جنگهای جهانی اول و دوم خواهد شد. وی اندکی بعد وسائل و اطلاعات لازم را در اختیار دانشگاههای آمریکا جهت آموزش دانش و فنون اتمی قرارداد. ایران و پاکستان نخستین کشورهای خارجی بودند که این وسائل ازجمله رآکتور آموزشی از آمریکا دریافت کردند. پاکستان با استفاده از همین وسائل و معلومات صاحب دهها (احتمالا ۹۰) بمب اتمی شده است.
۱۹۹۱م:یلتسین و سران وقت اوکراین و بلاروس که در یک استراحتگاه زمستانی و ظاهرا برای تفریح جمع شده بودند هشتم دسامبر ۱۹۹۱بدون اعلام قبلی تصمیم گرفتند که جای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را یک جامعه مشترک المنافع از کشورهای مستقل بگیرد و کمتر از سه هفته بعد عمر این ابرقدرت و نظام ۷۴ ساله سوسیالیستی اش پایان یافت، درست مثل این که از اول هم نبود (قدرتی که هیتلر را از پای درآورد و مانع پیروزی آمریکا در کره و ویتنام و کاپیتالیسم در کوبا و …شد). فروپاشی شوروی که برجای امپراتوری یکپارچه روسیه نشسته بود به آن صورت (بدون رفراندم سراسری) که پارلمان روسیه هم آن را غیر قانونی خوانده است آتشی است در زیر خاکستر و بهانه ای خواهد بود در دست یک ناسیونالیست و ….
۱۹۴۱: یک روز پس از شبیخون نیروهای امپراتوری ژاپن به پایگاه دریایی آمریکا درهاوایی که ضمن آن ۲۴۰۳ آمریکایی کشته، ۱۸۸ هواپیما منهدم و هشت ناو از جمله ناوهای سنگین آریزونا و اکلاهما غرق شدند، این کشور رسما وارد جنگ جهانی دوم شد و از زیر ویرانه های این جنگ به صورت یک ابرقدرت سر برآورد.
تک فارس
۱۹۴۸: دولت وقت اردن باقیمانده فلسطین را ضمیمه خاک خود کرد.
۱۹۷۴: یونانیان در رفراندمی که برگزار شد با ادامه نظام سلطنتی موافقت نکردند. این نظام را در نیمه اول قرن ۱۹ قدرتهای وقت اروپا به آنان تحمیل کرده بودند و پادشاه منصوب نیز یونانی الاصل نبود.
