فهرست وقایع و رویدادهای تاریخی مهم ۱۶ مرداد

۴۲۵م:به نوشته سه گاهنامه جداگانه؛ هفتم، هشتم و یا ۱۳ اوت سال ۴۲۵ میلادی، شاه وقت ایران، بهرام پنجم (بهرام گور) درخواست تئودوریس دوم امپراتور روم را پذیرفت که استادان ایرانی بتوانند ـ چنانچه بخواهند ـ برای تدریس در دانشگاه نوبنیاد قسطنطنیه (استانبول) به این شهر بروند و این موافقت در «کارنامک» یا روزنامک (روزنامه) دربار شاهی آن زمان درج شده است. مورخان اروپایی، از این توافق به عنوان نخستین «مبادله رسمی استاد» در طول تاریخ یاد کرده اند که از آن پس مرسوم شده و کمک بزرگی است به انتقال دانش.

دانشگاه قسطنطنیه که مقررات آن، الگوی دانشگاههای امروز شده است در ۲۷ فوریه سال ۴۲۵ میلادی گشایش یافته بود و تئودوریس برای تدریس در این دانشگاه در کشورهای مختلف و دورترین آنها – چین – به یافتن استاد و مدرس دست زده بود. میان تئودوریس و بهرام پنجم روابط دوستانه برقرار بود و دو ابر قدرت ایران و روم در سال ۴۲۲ میلادی یک پیمان صلح صد ساله امضاء کرده بودند که برپایه آن، حکومت روم در قلمرو خود پیروی از آیین زرتشت را آزاد و قانونی سازد و دولت ایران هم نسبت به پیروان مسیحیت دست به همین اقدام بزند.

بهرام گور پس از موافقت با درخواست تئودوریس به خراسان شتافت و هونهای سفید پوست (هپتال ها) را که از جیحون گذشته و دست به تعرض زده بودند درهم شکست، سرکرده آنان را کشت و به پایتخت خود بازگشت.

۱۹۵۳م:هفتم اوت ۱۹۵۳ (۱۳۳۲ هجری خورشیدی) ژنرال آیزنهاور رئیس جمهوری وقت آمریکا که در ژانویه همان سال، در این مقام آغاز بکار کرده بود در یک مصاحبه عمومی نگرانی عمیق دولت آمریکا از گسترش فعالیت و نفوذ حزب توده در ایران و احتمال کمونیست شدن وطن ما را اعلام داشت و اشاره کرد که وی در برابر این وضعیت نمی تواند ساکت بنشیند و دست روی دست بگذارد. متعاقب انتشار مصاحبه، حزب توده در تهران بر ضد آمریکا دست به تظاهراتی وسیع زد که به نوشته مورخین، باعث تایید ادعای آیزنهاور در اذهان جهانیان شد و به تقویت بهانه او انجامید. تظاهر کنندگان در عین حال ورود همزمان ژنرال شوارتسکوف دوست آمریکایی شاه به ایران و بازگشت محرمانه اشرف پهلوی خواهر دوقلوی شاه را به کشور (ازتبعید) علائم یک توطئه در شرف وقوع خواندند. در این میان، دیپلماتهای آمریکایی مقیم تهران به دولت دکتر مصدق اخطار می دادند که اگر پشتیبان کمونیست ها نیست، دستور سرکوبی تظاهرات را بدهد زیرا که ادامه تظاهرات، خطر حمله به سفارت آمریکا، کنسولگری های آن و موسسات فرهنگی ـ آموزشی آمریکا از جمله کلاسهای تدریس زبان انگلیسی انجمن ایران و آمریکا را دارد و … که دکتر صدیقی وزیر کشور زیر بار سرکوب کردن تا زمانی که تظاهر کنندگان دست به ارتکاب جرم، تخریب و بی نظمی زنند نمی رفت و استدلال می کرد که برگزاری اجتماعات در ایران آزاد است. باید دانست، اشرف پهلوی که پس از یک سال، سوم مرداد ۱۳۳۲ با پیامی خارجی و محرمانه برای برادر خود به تهران بازگشته بود دو روز بعد از افشای بازگشت او توسط تظاهرکنندگان و انتشار قضیه در مطبوعات به دستور دکتر مصدق دوباره اخراج شد.

تکفارس آی آر

۱۹۹۱م:ششم اوت ۱۹۹۱ اعلام شد که شاپور بختیار آخرین نخست وزیر نظام سلطنتی ایران در محل سکونتش در پاریس کشته شده است. معاینه جسد نشان داد که قتل ساعتها پیش از کشف جسد صورت گرفته بود. "سروش کتیبه " منشی بختیار نیز با او کشته شده بود. قتل، با ضربات متعدد چاقو صورت گرفته بود. طبق گزارش پلیس نگهبان خانه، قبلا کسانی به دیدار بختیار رفته بودند که کارت شناسایی (مجعول) نشان داده بودند. بعدا سه نفر متهم به قتل شاپور بختیار شدند که تنها یکی از آنان به نام "علی وکیلی راد" در سویس دستگیر و در پاریس محاکمه و محکوم شد. عده ای مدعی شده اند که دولت وقت فرانسه از طرح قتل بی اطلاع نبوده است. بختیار از آوریل ۱۹۷۹ در فرانسه به صورت پناهنده زندگی می کرد. وی که از مخالفان نظام اسلامی ایران بود در فرانسه سازمانی را به نام "جنبش مقاومت ملی" تشکیل داده بود. در سال ۱۹۸۰ نیز به خانه بختیار در پاریس تیراندازی شده بود که در این اقدام تنها پلیس نگهبان خانه و یکی از همسایگان بختیار کشته شده بودند.

۲۰۰۴م:آمریکا تنها کشور جهان که در مبارزات انتخاباتی آن، تبلیغات نامزدها پیرامون تقویب بنیه نظامی دور می زند و رقباء می کوشند که ثابت کنند در صورت پیروزی، نه تنها قدرت نیروهای مسلح را چند برابر خواهند کرد بلکه توان فرماندهی آنها را دارند و در صورت بروز جنگ خواهند توانست که آن کشور را به پیروزی برسانند. دلیل این نوغ تبلیغات این است که مخاطبانشان (رای دهندگان) همین را طالبند.

یک نمونه از این نوع تبلیغات در ماه اوت ۲۰۰۴ به چشم خورد و دو رقیب وقت؛ جان کری و جورج بوش می کوشیدند ثابت کنند که تجربه و اطلاعات نظامی بیشتری دارند. اعلان تبلیغاتی جان کری که (در ماه اوت ۲۰۰۴) ساعت به ساعت از شبکه های تلویزیونی پخش می شد چنین وعده می داد:

www.takfars.ir

۱۳۱۱ش:"رابیندارانات تاگور" ادیب، شاعر، نویسنده، موسیقیدان و فیلسوف شهیر هند هفتم آگست ۱۹۴۱ درگذشت. وی در ماه مه ۱۸۶۱ در کلکته به دنیا آمده و تحصیلات عالی خود را در دانشگاه لندن به پایان برده بود. این ادیب بنگالی که مبلغ یک فرقه برهمایی بود در سال ۱۳۱۱ هجری خورشیدی (۱۹۳۲) از ایران دیدن کرده و با اندیشمندان وطن ما به مذاکره و تبادل نظر پرداحته و در مجلس شورای ملی نیز حضور یافته بود.

تاگور نخستین ادیب آسیایی بوده است که برنده جایزه ادبی نوبل (جوایز سال ۱۹۱۳) شده است. از تاگور تالیفات بسیار، مجموعه های شعر، داستانهای کوتاه و نیز فرضیه های فلسفی متعدد باقی مانده است.

۲۰۰۴م:«گلوریا امرسون» خبرنگار قدیمی روزنامه های آمریکا که روش تازه ای در گرفتن و نوشتن خبر بکار برده بود و در این زمینه به شهرت رسیده بود ۵ ژوئیه ۲۰۰۴ در آپارتمان خود در محله منهتن شهر نیویورک « مرده » یافت شد. گلوریا به بیماری پارکینسونز( لقوه ) مبتلا بود. دکتر برادنی پزشگ گلوریا احتمال داده که ممکن است خودکشی کرده باشد و گفته است که گلوریا از بابت این بیماری و این که با تشدید تدریجی لرزش اعضای بدن، سرانجام نتواند به کار نوشتن ادامه دهد سخت نگران و افسرده بود.

گلوریا حتی برای پوشش خبری جنگها و اغتشاشها، روش ابتکاری خود را که اجتناب از اتکاء به گزارشها و اظهارات مقامهای رسمی بود بکار می برد و با سربازان و مردمی که زیر آتش قرار می گرفتند به گفت و شنود می نشست تا فرماندهان و مقامات، و نیز با مردمی که به دور از جبهه بودند و تنها از طریق اخبار رسانه ها از آن اطلاع داشتند مصاحبه می کرد و احساس و نظرشان را می پرسید. عقیده و نظر نظامیان قدیمی، سیاسیون بازنشسته ، مورخان ، جامعه شناسان و اقتصاددانان را هم جمع آوری می کرد و بر آنها می افزود، و به این ترتیب گزارشهایش جامع، مهم و خواندنی و برای آیندگان سند بوده است. وی جنگهای ویتنام، الجزایر، فلسطین و زد و خوردهای ایرلند شمالی را پوشش خبری داده بود.

۲۰۰۴م:«هانری کارتیهHenri Cartier Bresson» خبرنگار عکاس معروف فرانسوی دوم اوت ۲۰۰۴ در ۹۵ سالگی در خانه اش در فرانسه درگذشت. وی که در این حرفه معروفیت جهانی دارد و برخی هم وی را « شماره یک » بشمار می آورند هفت دهه با دوربین خود که هرگز فلاش بکار نبرد و از فیلم رنگی استفاده نکرد مصیبت های انسانی را به تصویر کشید. در هر گوشه از جهان که انقلاب و اعتصاب و اعتراض بود، سر و کله کارتیه هم ظاهر می شد تا ببیند که انسانها چه مشکلاتی را فریاد می زنند و چه می خواهند. عکسهای خبری او از انقلاب استقلال هند و ترور گاندی معروفند. بکار بردن دوربین بدون صدا و پنهان کردن آن در زیر دستمال از کارهای کارتیه است. او عکسهای هنری فراوان نیز برجای گذارده است. کارتیه به حرفه عکس از دو دید نگاه می کرد؛ سند (عکس خبری) و هنر.

۳۱۷م:کنستانتین دوم که از ۳۳۷ تا ۳۶۱ امپراتور روم بود هفتم اوت سال ۳۱۷ میلادی به دنیا آمد. وی در طول حکومت خود دوبار از ایرانیان شکست نظامی خورد. بار اول در سال ۳۵۹ در سوریه و بار دوم در سال ۳۶۰ در غرب ترکیه امروز که نیمی از آناتولی غربی را به ایرانیان باخت. در هر دو جنگ فرماندهی ارتش ایران را شاپور دوم مستقیما برعهده داشت. کنستانتین دوم در سال۳۶۱ میلادی درگذشت و فرصت جنگ دیگری را به دست نیاورد.

تک فارس

۱۹۹۰م:پنج روز پس از تصرف کویت توسط عراق، دولت سعودی در هفتم اوت ۱۹۹۰ اجازه داد که نیروهای آمریکا برای دفاع از کشور سعودی و نیز پس گرفتن کویت در خاک آن کشور مستقر شوند و ورود نیروهای آمریکایی به کشور سعودی (به هزینه این دولت!) از همان روز آغاز شد. این استقرار که قرار بود «بسیار موقتی» باشد تا به امروز ادامه دارد که مورخان در نوشته های خود تحت عنوان «تاریخ جاری» آن را از عوامل بی ثباتی خاورمیانه دانسته اند. دولت آمریکا پس از جنگ جهانی دوم و رو به زوال گذاردن امپراتوری انگلستان در انتظار فرصت برای استقرار در کشور سعودی بود که قرار گرفتن شوروی در آستانه فروپاشی (به دلیل اشتباهات گورباچف) و تصرف کویت به دست صدام حسین (با چراغ سبز سفیر آمریکا در بغداد) این فرصت را فراهم آورد. آمریکا بعدا استقرار نظامی خود را که قبلا منحصر به بحرین بود به کویت، قطر و امارات گسترش داد و سپس وارد افغانستان و برخی نقاط آسیای میانه شد و اینک درصدد استقرار در قفقاز برآمده است.

۱۹۹۸م:هفتم اوت ۱۹۹۸ همزمان و به فاصله چند دقیقه از هم، دو انفجار در سفارتخانه های آمریکا در دو کشور آفریقای شرقی – تانزانیا و کنیا (شهرهای دارالسلام و نایروبی) روی داد که ضمن آن بیش از دویست تن کشته و جمعا بیش از یکهزار نفر دیگر مجروح شدند. عکس، کمک مردم به جمع آوری مجروحین در اطراف سفارت آمریکا در تانزانیا را نشان می دهد.

۱۸۵۸: ویکتوریا شاه انگلستان شهر اوتاوا Ottawa را برای پایتختی مهاجرنشین کانادا برگزید که هنوز پایتخت این کنفدراسیون است.

۱۹۳۳: آشوریان عراقی ساکن منطقه کشاورزی سومیل (تلفظ آشوری اش: سیمله) قتل عام شدند. در این رویداد نزدیک به سه هزار تن کشته شدند. در این منطقه ۶۳ روستای آشوری نشین وجود داشت که ساکنان آنها نیز به تدریج مقتول و یا فراری داده شدند. فراریان عمدتا به ایران، کانادا و ایالات متحده پناه بردند. آشوریان که بازماندگان یک امپراتوری باستانی به همین نام در شمال عراق و جنوب ترکیه هستند مسیحی مذهبند و کشتار آنان شاید به همین علت صورت گرفته باشد. باوجود این، عراق هنوز دارای یک اقلیت آشوری است.

۱۹۴۵: هری ترومن رئیس جمهور وقت آمریکا که پس از شرکت در کنفرانس سران فاتحان جنگ جهانی دوم در پوتسدام، با رزمناو اوگوستا از اروپا به واشنگتن بازمیگشت در نیمراه و از میان اقیانوس اطلس به جهانیان اعلام کرد که بندر هیروشیمای ژاپن به دستور مستقیم او بمباران اتمی شده است و هدف از این کار پایان یافتن هرچه زودتر جنگ در منطقه خاور دور بوده است. بمباران اتمی یک روز پیش از آن انجام شده بود.